در سال ۱۳۹۵ صادرات نفت ایران در حدود دو برابر و در سال ۱۳۹۶ متوسط قیمت نفت سبد اپک ۲۰ درصد افزایش قیمت پیدا کرد. در سال ۱۳۹۶ درآمد ارزی ایران به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار (شامل ۴۷ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی و بیش از این مقدار صادرات نفت و گاز و سایر) رسید که با توجه به قدرت خرید دلار در حدود ۱۲۰ میلیارد دلار سالهای پیش ارزش دارد. در نتیجه دولت در سال ۱۳۹۶ یکی از پردرآمدترین سالهای ارزی در چهار دهه اخیر را تجربه کرده است.
درآمدهای مالیاتی دولت در طی دوره ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ بر حسب دلار از ۱۵ میلیارد دلار به ۲۵ میلیارد دلار افزایش یافت. در همین حال درآمدهای ریالی دولت از محل چند برابر شدن درآمدهای خدمات دولتی و حتی جرائم و همچنین اجرای مرحله دوم طرح هدفمندسازی یارانه ها به میزان قابل توجهی بالا رفت.
▫️ در سال ۱۳۹۶ ارزش واردات رسمی به ۵۴ میلیارد دلار بالغ شد که با در نظر داشتن قاچاق و ارزش خدمات ارزی (عمدتا گردشگری) در مجموع هزینه ارزی کشور در حدود ۷۵ میلیارد دلار برآورد می شود که در نتیجه ۲۵ میلیارد دلار مازاد درآمد ارزی وجود داشت.
▫️ داده های حساب های ملی بانک مرکزی ایران می گوید که بخش قابل توجهی از واردات کشور در سال گذشته تبدیل به موجودی انبار شده و مصرف بخش خصوصی و سرمایه گذاری فقط ۱/۴ درصد رشد داشته است.
▫️ در شرایطی که در سال ۱۳۹۶ قدرت خرید عامه مردم (به خصوص) برای کالاهای وارداتی کاهش یافت و با توجه به موجودی انبار کالاهای وارداتی، بنابراین تقاضای مصرف نهایی داخلی برای ارز خارجی بالا نیست و تقاضای مصرف ضعیف کشش ناچیزی برای افزایش نرخ ارز ایجاد می کند.
▫️ اقتصاد ایران و توان مصرف خانوارهای ایران ضعیف تر از آن است که تئوری افزایش تقاضای ارز (آزاد شدن فنر) در اثر رشد تقاضا (در اثر دلار ارزان) بتواند جوابگوی افزایش بیش از ۵۰ درصدی قیمت دلار در چند ماه اخیر باشد. به عبارتی در اقتصاد کنونی ایران عرضه دلار بیش از تقاضا است.
▫️ به همراه مصرف معمول و رسمی تجاری ارز خارجی، چند تقاضای مهم دیگر برای ارز در ایران وجود دارد که مهمترین آنها عبارتند از (۱) قاچاق و واردات غیررسمی، (۲) خدمات مانند گردشگری، (۳) ذخیره سازی ارز به عنوان پشتوانه مالی یا سرمایه گذاری، (۴) فعالیت های سوداگرانه و سفته بازانه در بازار ارز و (۵) خروج سرمایه از کشور.