اهرم آمریکایی برای سوداگران ملکی

در حال حاضر گفته میشود «چرا قانونی که نیمه اول سال ۹۴ در قالب قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم به تصویب رسید، به اجرا درنیامده است؟» این صورت مساله خود باعث دورشدن از اصل ماجرا در این بازار شده است. اصل ماجرا در بازار خانههای خالی به چگونگی ورود مالیاتی برای کاهش این تعداد املاک بلااستفاده و همچنین ایجاد بازدارندگی برای جلوگیری از افزایش این خانهها در جریان نوسانات بازار است. اتفاقا پاسخ مربوط به همان صورت مساله فرعی نیز در دل پاسخ صورت مساله اصلی است. در قانونی که برای مقابله مالیاتی با خانههای خالی تصویب شده است، اعداد و ارقامی بهعنوان پایه مالیات در نظر گرفته شده که به لحاظ اثرگذاری بر رفتار سوداگران، سست و فوق العاده کماثر است. پایه مالیات بر خانه خالی، ارزش اجاری واحدهای مسکونی تعریف شده که این ارزش اجاری خود معادل یکسوم اجاره بهای روز املاک است. از طرفی، به همین ارزش اجاری، ضریب ۱۵/ ۰ اعمال میشود و ماحصل آن مبلغ مالیات میشود. معنا و مفهوم این فرمول معیوب این میشود که مالک یک آپارتمان ۹۰ مترمربعی در تهران که ملکش با احتساب قیمت میانگین شهر، یک میلیارد تومان ارزش دارد، در صورتی که آن واحد را خالی نگه دارد و هیچ استفادهای در قالب سکونت یا اجاره از آن نشود، باید در سال دوم خالی ماندن، یک میلیون تومان تحت عنوان مالیات بر خانههای خالی به دولت مالیات بپردازد! این میزان مالیات به اندازه یک هزارم قیمت روز واحد مسکونی است.

کاملا مشخص است که چنین فرمولی برای مقابله مالیاتی با خانههای خالی، بیشتر به یک فرمول طنز شباهت دارد تا اهرم کارآمد و اثرگذار.

کارشناسان اقتصاد مسکن در این باره معتقدند: پایه مالیات بر خانههای خالی باید قیمت روز املاک باشد و نرخ مالیات نیز باید درصد مشخصی از قیمت روز باشد تا بهواسطه هزینه سنگین مالیاتی، ریسک سوداگری با خانه خالی در بازار افزایش پیدا کند و میزان عرضههای مصرفی در بازار خرید و اجاره مسکن افزایش پیدا کند.

در آمریکا این اهرم مالیاتی از قدرت اثرگذاری بالایی برخوردار است.

در ایالتهای مختلف این کشور، افرادی که اقدام به بلااستفاده گذاشتن خانههای تحت مالکیتشان کنند، باید به اندازه ۱۰ تا ۲۰ درصد قیمت روز ملک، مالیات بپردازند. در ایالت رودآیلند نرخ مالیات بر خانه خالی معادل ۱۰ درصد و پایه آن معادل ارزش روز املاک است که توسط گروه ارزیاب مالیاتی محاسبه و سالانه دریافت میشود. این نرخ در واشنگتن دیسی معادل ۵ درصد ارزش محاسبه شده ملک توسط گروه ارزیاب مالیاتی است. این مالیات بر خانههایی اعمال میشود که برای یکسال خالی هستند. فرار از این مالیات در آمریکا، مجازات قضایی دارد.