کاهش نرخ ارز متاثر از متغیرهای اقتصادی

با اینکه در روزهای گذشته این بازار با اندکی افزایش قیمت مواجه شد و روز گذشته هم به 11 هزار و 650 تومان رسید، اما مطمئنا روند نزولی نرخ ارز، بهویژه دلار و یورو در سال جاری متاثر از متغیرهای بنیادی اقتصاد است. چراکه در سال قبل جهش نرخها در این بازار که حتی در مقطعی نرخ دلار را به بالاتر از 18 هزار تومان رساند ناشی از این متغیرها نبود و از عوامل شوکزای بیرونی که عموما سیاسی بودند تاثیر میپذیرفت. متاسفانه در سال 97 شاهد بازگشت تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران و خروج یکطرفه این کشور از برجام بودیم که خواه ناخواه این امر روی بازارهای مختلف ایران تاثیر گذاشت. اما اکنون با گذشت ماهها از این اتفاق شاهد از بین رفتن آثار تحریم بر اقتصاد ایران هستیم. بهدنبال این امر اکنون این متغیرهای بنیادی اقتصاد هستند که به اصلیترین عامل تعیین نرخ بازار تبدیل شدهاند. همچنین سیاستهای بانک مرکزی در ایجاد چنین روندی نقش بسزایی داشتهاند. بهویژه آنکه آنها تصمیم گرفتند تا 50 درصد ارز حاصل از صادرات غیرنفتی در سامانه نیما به نرخ توافقی به واردکننده واگذار شود. همچنین صادرکنندگان را مختار گذاشتند تا در صورت امکان اقدام به واردات کالا هم کنند یا بخشی از ارز را به شکل نقدی وارد کشور کنند. اینها تصمیمات خوبی بودند که در این برهه زمانی به اجرا گذاشته شدهاند. اما در این میان نباید فراموش کرد که نقدینگی به بیش از 1800 هزار میلیارد تومان رسیده و تورم نقطه به نقطه هم از 50 درصد عبور کرده است. این حجم از نقدینگی و نرخ تورم موانع جدی بر سر راه کاهش نرخ ارز و بهتبع آن افزایش ارزش پول ملی به حساب میآیند. برای اینکه بتوانیم نرخ واقعی ارز را محاسبه کنیم باید مابهالتفاوت میانگین تورم داخلی نسبت به کشورهایی که از آنها کالا وارد میکنیم را به دست آوریم تا مبنای تعدیل نرخ ارز به دست آید. حال اگر شوکهای خارجی و تحریم از اقتصاد ایران رخت بربندند انتظار میرود که نرخ ارز بیش از این هم کاهش پیدا کند. مشروط بر آنکه دولت راهکاری برای کنترل رشد نقدینگی و لجامگسیختگی شاخص تورم بیندیشد. زیرا هرچه تورم بیشتر شود شیب صعودی نرخ ارز هم بالاتر میرود. با اطمینان میتوان گفت که حداقل تا دو سال آینده جهش ناگهانی در نرخ ارز ایجاد نمیشود. چراکه دولت تلاش دارد سیاست انضباطی و انقباضی را در بازار پول پیاده کند که این امر باعث کنترل متغیرهای پولی میشود و از شدت افزایش نرخ تورم میکاهد. مجموع برآیندها حاکی از کاهش سرعت نرخ تورم و شیب نزولی آن است که این امر در بدمدت روی کاهش نرخ ارز نیز تاثیر بسزایی میگذارد.