کنار گذاشتن واسطه‌ها، سیاست جدید ایران

آمار گمرک ایران نشان می دهد که در 11 ماهه سال گذشته واردات ایران از امارات از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب 51.9 و 45.4 درصد کاهش یافته و به حدود 6.1 میلیون تن و 9.7 میلیارد دلار رسید. این در حالی است که صادرات ایران به امارات نیز در همین مدت از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب 14.5 و چهار درصد کاهش یافت و به 3.9 میلیون تن و 3.9 میلیارد دلار رسید.

کاهش حجم تجارت ایران و امارات در حالی رخ داده است که چندی پیش شورای اقتصادی دوبی در تازه ترین گزارش خود ضمن اذعان به وابستگی شدید اقتصاد این منطقه به ایران و هند اعلام کرد که 70 درصد از تجارت غیرنفتی دوبی با ایران و هند انجام میشود و از نظر ارزشی نیز عمده این تجارت مربوط به طلا و جواهرآلات است.

در گزارش این شورا عنوان شده بود که هرگونه تحریمی علیه ایران یا هرگونه تغییری در سیاستهای واردات طلای هند میتواند آسیب جدی به اقتصاد و تجارت دوبی بزند.

در همین حال روزنامه فایننشیال تایمز نیز به تازگی گزارش داده که تجارت بین ایران و دوبی در سال 2012 میلادی با کاهش حدود 30 درصدی نسبت به سال 2011 به 25 میلیارد درهم رسید. این روزنامه نوشت که با وجودی که کاهش تجارت بین ایران و دوبی از قبل نیز قابل پیشبینی بود اما بازرگانان دو کشور در سال گذشته تلاش کردند با دور زدن تحریمها زمینه ورود محصولاتی مانند محصولات کشاورزی و ماشینآلات را به ایران از طریق دوبی و امارات فراهم کنند. همچنین برخی شرکتهای غربی نیز که در پی صادرات به ایران بودند کالاهای خود را ابتدا به دوبی ارسال کرده و از آنجا به صورت ری اکسپورت به ایران صادر کردند.

بسیاری از کارشناسان تبعیت امارات از تحریم های غرب علیه ایران را عامل اصلی کاهش حجم تجارت این کشور با ایران دانسته اند. موضوعی که رئیس سازمان توسعه تجارت نیز بر آن صحه می گذارد.

حمید صافدل در گفت وگو با خبرنگار ایسنا درباره دلایل کاهش شدید حجم تجارت ایران و امارات در سال گذشته اظهار کرد: برخی سیاست های تجاری ما در سال گذشته تغییر کرد. از آن جمله می توان به خرید و واردات کالا از کشورهای اصلی تولیدکننده اشاره کرد. به این صورت کشورهای واسطه در واردات ایران مانند امارات حذف شدند.

وی افزود: به طور کلی امارات کشور تولیدکنندهای نیست و از زیرساختهای تجاریاش استفاده میکند. زیرساختهای تجاری امارات مانند سرویسهای پولی، خدمات ترانزیت و حمل و نقل است و از آنجایی که بخش عمدهای از کالای تامین شده از امارات مربوط به سایر کشورها است، بخشی از تامین این کالاها به سمت کشورهای مبداء رفته که در مواردی منجر به خرید کالای ارزانتر شده است.

صافدل عنوان کرد: به عنوان مثال بخشی از خریدی را که قبلا به واسطه امارات انجام میدادیم هماکنون به صورت مستقیم از هند انجام میدهیم یا در مورد برخی از شرکای تجاری، ما به سمت خرید مستقیم و منابع اصلی رفتهایم.

رئیس سازمان توسعه تجارت در پاسخ به این سوال که خرید مستقیم بیشتر مربوط به چه کالاهایی بوده است؟ اظهار کرد: در مورد برخی کالاها مانند مواد غذایی و اساسی و دارویی خرید مستقیم انجام میشود.