پشت پرده اخبار کمبود روغن چیست؟

میانه دی ماه سندیکای صنایع کنسروسازی در نامهای به رئیس جمهوری با اشاره به اینکه بعد از ارائه لایحه بودجه و مباحث اصلاح نرخ ارز برای بعضی از مواداولیه وارداتی از جمله روغن خام سویا، سهمیه روغن صنایع تحت نظر این سندیکا تحویل نشد و خطوط تولید ۱۶۰ واحد صنعتی عضو سندیکا از جمله برندهای ملی و مطرح کشور یا تعطیل شدهاند یا در حال تعطیلیاند، در خصوص تعطیلی این کارخانهها و بیکاری صدها هزار کارگر هشدار داد و گزارشها حاکی از ادامه این وضعیت است. طبیعتا این ماجرا بر سایر تولیدکنندگان هم تاثیر میگذارد، به طوری که مثلا دبیر انجمن صنفی صنایع بیسکوئیت، شیرینی و شکلات ایران در همین مدت از کمبود روغن صنعت، افزایش بیش از دو برابری قیمت این ماده اولیه و کاهش تولید این محصولات خبر داده بود.

این شرایط در حالی است که بر اساس آمار رسمی وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید روغن ساخته شده نباتی در هشت ماهه امسال با ۴۰.۸ درصد افزایش به بیش از یک میلیون و ۳۵۲ هزار تن رسیده است. تولید روغن در آبان نیز نسبت به مهر نزدیک به ۱۱ درصد افزایش داشته است.

بر اساس نامه دبیر ستاد تنظیم بازار، کارخانههای تولیدی در سال جاری باید نسبت به تولید ماهانه ۱۸۰ هزار تن روغن که ۱۲۰ هزار تن در بخشهای خانوار، ۲۵ هزار تن در بخش صنف و ۳۵ هزار تن در بخش صنعت خواهد بود، اقدام کنند. بنابراین براساس نیاز، تولید در هشت ماهه امسال باید به یک میلیون و ۴۴۰ هزار تن میرسید که تفاوت زیادی با تولید سال جاری ندارد.

گزارشهای گمرک نیز حاکی از افزایش وزنی و ریالی واردات روغن در ۹ ماهه سال جاری است. در این مدت ۲۰.۱ میلیون تن کالای اساسی شامل گندم، جو، ذرت، دانههای روغنی، روغن خام و بخشی از دارو و تجهیزات پزشکی به ارزش ۱۱.۱ میلیارد دلار با ارز ترجیحی به کشور وارد شده که روغن خوراکی جایگاه دوم را از بین آنها به خود اختصاص داده است.

بر این اساس در ۹ ماهه امسال ۱.۵ میلیون تن روغن به ارزش دو میلیارد دلار به کشور وارد شده که به ترتیب به لحاظ وزنی و ارزشی ۱۰۲ و ۲۳۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته که افزایش ارزش واردات به دلیل افزایش قیمت جهانی است. همچنین در این مدت ۱.۹ میلیون تن دانه روغنی به ارزش ۱.۳ میلیارد دلار وارد شده که وزن و ارزش آن به ترتیب هشت و ۴۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.

بنابراین بررسی مجموع این آمارها نشان میدهد احتمالا مشکل اصلی کمبود نیست، همانطور که فعالان صنعتی نیز اشاره کردهاند، احتمالا علت این وضعیت، تصمیم در رابطه با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی روغن است که مشخص و قطعی نیست و در این شرایط تولیدکنندگان روغن، تمایلی به عرضه روغن ندارند. در صورت ادامه این شرایط ممکن است بازار روغن مانند سال گذشته دچار التهاب شود، بنابراین لازم است مسئولان هر چه زودتر به این ماجرا ورود کنند.