فقط خودروسازان مقصرند؟

در همان ساعات اولیه پس از سانحه، پلیس اعلام کرد: شرکت سازنده اتوبوسهای اسکانیا 50 درصد در رخ دادن این حادثه تلخ مقصر است و از این واکنش سریع پلیس مشخص بود که باز هم خودروسازان سیبل خواهند شد و به اصطلاح تمام کاسه کوزهها بر سر آنها خواهد شکست.
دیروز هم احمدرضا رادان جانشین فرمانده ناجا با تشبیه خودروهای داخلی به «ارابههای مرگ»، به نوعی خودروسازان را مقصر اصلی سانحه اتوبان تهران - قم دانسته است. به گفته رادان، چهل و سه تن در یک سانحه رانندگی کشته میشوند و میسوزند، اما جایی که اشکال هست، آن را نمیپذیرد، حال آنکه سازندههای خارجی هم گاهی دچار اشکال میشوند و شجاعانه عذرخواهی میکنند و برای اصلاح نقصها گام بر میدارند. وی با طرح این پرسش که تا کی باید ارابه مرگ بسازیم و تحویل مردم بدهیم، تاکید کرده که وقتی پلیس در مورد حوادث رانندگی اطلاعرسانی میکند، از «جاهای مختلف» تماس میگیرند و نسبت به این موضوع اعتراض میکنند. جانشین فرمانده ناجا نامی از این «جاها» نبرده، اما به نظر میرسد منظور وی، وزارت «صنعت، معدن و تجارت» و شاید هم «خودروسازان» باشد.
هر چند کیفیت پایین خودروهای داخلی و نقش بسزای آنها در تصادفات رانندگی را نمیتوان انکار کرد، اما اینکه همه تقصیرها را بر گردن خودروسازان بیندازیم، قطعا به دور از انصاف است. در تصادفات رانندگی همواره سه عامل «وسیله نقلیه»، «خطای انسانی» و «جاده» را لحاظ میکنند و گاهی واقعا نمیتوان خودروها را مقصر یا تنها مقصر سانحه دانست. به طور مثال، در همین تصادف اخیر اتوبان تهران - قم، علاوهبر وسیله نقلیه، باید از جاده و امکانات آن و همچنین رفتار پلیس نیز به عنوان عوامل تاثیرگذار، یاد کرد. در شرح تصادف آمده که یکی از اتوبوسها با رد شدن از گاردریل اتوبان، به لاین دیگر رفته و با اتوبوس دوم تصادف کرده است؛ با این حساب اگر گاردریلها از استحکام لازم برخوردار بودند، این دو اتوبوس هیچگاه با هم برخورد نمیکردند و آتشی هم به جان مسافران نمیافتاد. از طرفی، گفته شده راننده اتوبوس اولی، خواب آلود بوده و سرعت زیادی داشته که در این شرایط باید از پلیس پرسید چرا نسبت به سرعت زیاد خودرو بی تفاوت بوده؟
با این توصیف، به نظر میرسد همزمان با ارتقای کیفی خودروهای داخلی، باید ایمنی جادهها نیز افزایش یابد و پلیس نیز آموزشها و سختگیریهای بیشتری را چه برای نیروهایش و چه برای رانندگان متخلف، اعمال کند.