ژنو در انتظار توافق بزرگ

بورکهالتر معتقد است برگزاری گفت و گوهای هسته ای به ژنو باعث اعتلای وجهه سوییس در جهان می شود.

وزیر خارجه سوییس در سفرش به نیویورک تلاش زیادی کرد تا دور جدید مذاکرات ایران و گروه
۱+۵ در ژنو برگزار شود و در همین راستا با محمد جواد ظریف همتای ایرانی اش دیدار و گفت و گو کرد.
بورکهالتر اکنون یک هفته پیش از برگزاری مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در ژنو، ابو رسیه قائم مقام خود را برای رایزنی بیشتر به تهران فرستاده است.

قائم مقام وزارت خارجه سوییس روز گذشته با وزیر خارجه ایران دیدار و گفت و گو کرد.

ظریف در این دیدار با اشاره به این که تحولات سال های اخیر نشان می دهد که رویکرد تهدید و تحریم هرگز منافع و اهداف طرف مقابل را برآورده نکرده است، تاکید کرد: تداوم این رویکرد نیز تکرار اشتباهات گذشته خواهد بود که مانع از روند صلح آمیز برنامه هسته ای ایران نشد.

وزیر خارجه ایران ضمن تاکید بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای رفع نگرانی های منطقی متقابل، بهره مندی صلح آمیز از فناوری هسته ای از جمله غنی سازی در خاک ایران را از حقوق مسلم و اصولی کشورمان دانست.

ظریف با اشاره به مذاکرات خوب خود با وزرای امور خارجه گروه ۱+۵ در نیویورک در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ابراز امیدواری کرد که به مذاکرات آتی در ژنو به عنوان فرصتی استثنایی برای آغاز رویکردی جدید در تعامل بین ایران و غرب و با در نظر گرفتن منافع و نگرانی های طرفین نگریسته شود.

قائم مقام وزارت امور خارجه سوییس نیز در این دیدار بر نقش تاثیرگذار و مهم ایران در روند تحولات و تامین ثبات و امنیت در منطقه تاکید کرد و خواستار تداوم ایفای نقش سازنده ایران در کمک به حل و فصل مسائل و مشکلات منطقه شد.

ابو رسیه با اشاره به میزبانی دور جدید مذاکرات هسته ای در شهر ژنو ابراز امیدواری کرد که با تعامل و مذاکرات سازنده بین ایران و گروه ۱+۵ ، شاهد نتایج و پیشرفت های مثبتی در راستای منافع متقابل طرفین باشیم.

سه دور مذاکره در ژنو

ایران و گروه ۵+۱ پیش از این ۱۰ دور مذاکره کرده اند، که سه دور آن در ژنو برگزار شده است.

مذاکرات ژنو-۱ در ۲۹ تیر ماه سال ۱۳۸۷ یعنی آخرین ماههای کاری دولت نو محافظهکار جورج بوش پسر، برگزار شد و ویلیام برنز نفر سوم وزارت خارجه آمریکا در این مذاکرات حضور داشت.

مذاکرات ژنو-۲ در ۱۰ مهر ۱۳۸۸ در ویلایی باستانی متعلق به قرن هجده میلادی در روستای گنتاد نزدیک ژنو برگزار شد و گفت و گوهای ژنو-۳ نیز ۱۵ و ۱۶ آذر ۱۳۸۹ انجام شد.

هر چند در این سه دور مذاکره، طرفین بسته های پیشنهادی جدیدی را روی میز گذاشتند ولی نشست ژنو ۳ نقطه عطفی در روند گفت وگوهای ایران و ۱+۵ به حساب می آید چرا که در این دور از مذاکرات، دو طرف در زمینه تأمین سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران به توافقاتی دست یافتند.

هرچند که این توافقات در دور بعدی مذاکرات تحقق نیافت و گروه ۱+۵ در استانبول هیچ چارچوب الزام آور و تعهدآوری درباره فروش سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران و نیز فروش رادیودارو در قبال دریافت وجه آن ارائه نکرد.

مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ سپس در بغداد و مسکو و استانبول ادامه پیدا کرد تا این که به مذاکرات آلماتی ۱ و ۲ کشید.

گروه ۱+۵ در مذاکرات آلماتی سه درخواست اصلی از ایران داشت، یکی کاهش آمادگی فردو، دیگری توقف غنی سازی ۲۰ درصد در فردو و نطنز و درخواست سوم تبدیل مواد ۲۰ درصد به سوخت، بود.

ژنو در انتظار توافق بزرگ

طرح قبلی ۱+۵ به تاریخ پیوسته و آنها باید با یک دیدگاه جدید وارد گفت وگو شوند، این بخشی از اظهارات محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و مسوول تیم مذاکرات هسته ای ایران یک هفته قبل از دور جدید مذاکرات تهران و گروه ۱+۵ در ژنو است.

دور نخست گفت و گوها با گروه ۱+۵ پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران، حدود ۱۰ روز پیش با حضور وزیران خارجه هفت کشور ایران، آمریکا، روسیه، فرانسه، انگلیس، آلمان و چین در نیویورک برگزار و توافق شد که دور بعدی مذاکرات ۲۳ و ۲۴ مهر ماه جاری در ژنو برگزار شود.

اهمیت نشست نیویورک آن بود که مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ برای اولین بار در هشت سال گذشته در سطح وزرای خارجه برگزار می شد.

در مذاکرات نیویورک، محمدجواد ظریف وزیر خارجه، سیدعباس عراقچی معاون حقوقی و بین الملل وزیر خارجه و مجید تخت روانچی معاون اروپا و آمریکای وزارت خارجه، ترکیب تیم مذاکره کننده ایران را تشکیل می دادند.

جان کری وزیر خارجه آمریکا، ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلیس، لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه، گیدو وستروله وزیر خارجه آلمان، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه و وانگ یی وزیر خارجه چین نیز در این نشست به همراه کاترین اشتون حضور یافته بودند.

هرچند این نشست به دلیل برنامه های فشرده کاری وزرای خارجه در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل، کوتاه برگزار شد، ولی طرفین این مذاکرات را یک شروع خوب و مثبت دانستند و توافق کردند که دور بعدی مذاکرات ۲۳ و ۲۴ مهرماه در ژنو برگزار شود.

اکنون یک هفته پیش از برگزاری این نشست، وزیر خارجه ایران تاکید کرده است، طرح قبلی که از سوی ۱+۵ به ایران داده شده بود، به تاریخ پیوسته و باید با یک دیدگاه جدید وارد گفتوگو شوند.

مسوول گروه مذاکرات ایران یک توصیه هم به گروه ۱+۵ داشته است: در پی این نباشید که برنامه هستهای ایران را متوقف کنید بلکه باید دنبال این باشید با نظارت آژانس انرژی اتمی که همواره بر برنامه هستهای ایران نظارت داشته این برنامه با شفافیت پیش برود و تولیداتی کند که مورد استفاده برنامه صلحآمیز هستهای باشد.

ضرورت تغییر ادبیات گروه ۱+۵ در تعامل با ایران و جایگزینی شفافیت بجای تعلیق و توقف ، پیش از این در اظهارات حسن روحانی رییس جمهور ایران نیز مورد تاکید قرار گرفته بود.

رییس جمهوری ایران در نخستین نشست خبری پس از پیروزی در انتخابات، با تاکید بر این نکته که برنامه های هسته ای ایران کاملا شفاف است، گفت: البته حاضریم شفافیت بیشتری در چارچوب مقررات و موازین بین المللی انجام دهیم و برای همه دنیا روشن کنیم که اقدامات جمهوری اسلامی کاملا در چارچوب های بین المللی است.

رییسجمهوری در پاسخ به این که آیا تصمیم دارید غنیسازی اورانیوم را تعلیق کنید؟ تصریح کرد که دوره تعلیق گذشته است.

روحانی درعین حال افزود: با آقای ژاک شیراک سال ۲۰۰۵ در مذاکراتی به توافق نهایی رسیدیم که چگونه اعتماد بین المللی برای همه جلب شود و در ایران غنی سازی ادامه پیدا کند که می توانست راه حل نهایی باشد که البته آلمان با این موضوع موافقت کرد، ولی متاسفانه انگلیسی ها با فشار آمریکایی ها موافقت نکردند و کار ناتمام ماند.

رییس جمهوری ایران با بیان این که در این راستا راه حل های بسیاری وجود دارد، گفت: یکی از آنها توافق بین من و آقای شیراک است که می تواند یکی از راه حل ها باشد.

طرح شیراک که روحانی به آن اشاره کرده است، شامل بالاترین سطح شفافیت در برنامه هسته ای ایران در مقابل به رسمیت شناختن حقوق جمهوری اسلامی بر اساس پیمان ان پی تی بود که می تواند یکی از مبناهای اصلی در مذاکرات هفته آینده ایران با گروه ۱+۵ در ژنو باشد.

نکته جالب این که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز در آستانه مذاکرات ژنو، درخواست هایی را از ایران مطرح کرده است که بر شفافیت و نه بر توقف و تعلیق، تمرکز دارد.

کری با تاکید بر این نکته که ایران حق غنی سازی با درصد پایین را دارد، گفته است که آمریکا سه درخواست اصلی فراهم شدن زمینه دسترسی بازرسان به تاسیسات فردو، کاهش سطح غنی سازی از ۲۰ به پنج درصد و پذیرش پروتکل الحاقی از سوی ایران را دارد.

همزمان لیناس لینکویسیوس وزیر امور خارجه لیتوانی که کشورش تا پایان سال میلادی جاری ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را برعهده دارد، خبر داده است که اروپا در حال بررسی تداوم غنی سازی پنج درصد به ایران است.

مذاکرات آتی ژنو در حقیقت مرحله اول ورود به جزییات و آزمونی برای گروه ۱+۵ است که همچون ایران اراده جدی خود را برای حل و فصل موضوع هسته ای نشان دهد.

وزیر خارجه ایران در آستانه این مذاکرات، مذاکره برای مذاکره را رد و تاکید کرده است که مذاکره باید برای رسیدن به راه حل باشد.

ظریف تصریح کرده است: آمادهایم این فرصت را به طرف مقابل بدهیم که اراده سیاسی و حسن نیت و فهم صحیح خود را از شرایط بینالمللی نشان دهد.