عراقچی: با آمریکا در حال مذاکره مستقیم هستیم؛ اما هسته‌یی

سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهیی ایران با 1+5 که ظهر یکشنبه در دانشکده خبر سخن میگفت با بیان این مطلب خاطرنشان کرد: مذاکرات کارشناسی، فردا آغاز میشود و همان روز پایان مییابد و در آن درباره نحوه اجرای توافق ژنو گفتوگو انجام خواهد شد.

او ادامه داد: تاکنون هشت روز مذاکرات کارشناسی در ژنو انجام دادهایم.

احتمالا طرح مجلس برای غنیسازی تا 60 درصد مشروط است

عراقچی درباره تصمیم مجلس برای افزایش غنیسازی ایران در حد 60 درصد گفت: این ایدهای است که در مجلس مطرح شده و طبیعی است که هرچه در مجلس تصویب شود و حکم قانون پیدا کند، برای ما لازمالاجرا است و طبعا ناچار به اجرای آن هستیم. این تصمیم بر عهده مجلس است.

معاون وزیر خارجه ایران اضافه کرد: در سمت مقابل هم کنگره آمریکا لایحههای مختلف تحریمی را در دست بررسی داشته و مسلما اگر هرکدام از این لوایح تحریمی جدید توسط کنگره به انجام برسد و تصویب شود، مذاکرات ژنو و اجرای توافقنامه آن متوقف خواهد شد، در این شکی نیست.

وی درباره طرح نمایندگان مجلس همچنین گفت: باید دید جزییات این طرح چیست، احتمالا مشروط به این است اگر توافق ژنو اجرایی نشود، این طرح لازمالاجرا باشد، اگر تصمیم بگیرند با تصویب آن توافق ژنو هم اجرایی نشود، ما آن را اجرا خواهیم کرد.

معاون وزیر امور خارجه که در جمع دانشجویان دانشکده خبر درباره مذاکرات هستهیی ایران با 1+5 و توافق ژنو سخن میگفت، با بیان این که همیشه تلاش کردیم بحث هستهیی و مذاکرات مربوط به آن با مسائل داخلی درگیر نشود، اظهار کرد: نمیشود بسیاری از مسائل را مطرح کرد و یا ما نمیتوانیم آنها را بازگو کنیم، زیرا به نفع موضع مذاکراتی ما و کار در آینده نیست. به هرحال مذاکرات هنوز ادامه دارد و مشکلات مربوط به آن وجود دارد. ما از این که حرفهایی بزنیم که به نفع موضع مذاکراتی ما نباشد، اجتناب کردیم.

عراقچی با بیان این که در یکی از برهههای بسیار مهم در ایران وارد این مذاکرات شدیم، گفت: در زمانی که قدرت ایران و کشورمان در همه ابعاد در اوج و در حداکثر خود بود، این مذاکرات را آغاز کردیم.

هیچگاه تاکنون به این اندازه از نظر نظامی قدرتمند نبودهایم

او با اشاره به توانمندیها و ابزارهای قدرت ایران در حوزههای مختلف علمی، فرهنگی، ایدئولوژیکی و نظامی و موقعیت جغرافیایی ویژه آن توضیح داد: مولفههای قدرت نظامی کشور در شرایط کنونی در حد اعلای خود است و ایران هیچگاه تا به این اندازه قدرتمند نبوده است. نیروهای نظامی ما اعم از ارتش، سپاه و بسیج از نظر تشکیلاتی، تجربه و قدرت در حد اعلای خود هستند و جدا اعتقاد دارم هیچگاه تاکنون به این اندازه قدرتمند نبودهایم. فرماندهان ما فرماندهان کارکشته و کارآزموده دوران جنگ هستند. توان پدافند و تجهیزات نظامی و موشکی و دفاعی ما در حد بالا و توان رزمی بسیار بالایی داریم که روحیه ایثار و شهادت و بسیجی در کنار آن وجود دارد که تمام کشور را به اوج خود رسانده است.

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: در بحث هستهیی در مذاکرات به آن چه میخواستیم رسیدیم. در ابعاد تکنولوژیکی، فنآوری، نیروی انسانی، تجهیزات و مواد که چهار بعد یک صنعت است، توانستیم به آن چه میخواستیم برسیم.

عراقچی با بیان این که توان اقتصادی کشور در حد قابل قبولی است که بتواند کشور را اداره کند، ادامه داد: تحریمها اقتصاد را تحت تاثیر قرار داده است اما نتوانسته آن را مختل کند. توان اقتصادی کشور با وجود همه کمبودهایی که در اثر تحریمها و یا موضوعات دیگر وجود دارد، در حد قابل قبولی است. تحریمها نتوانسته اراده ما را تحت تاثیر قرار دهد و اقتصاد ما را مختل کند. با وجود این که آنها به دنبال تحریمهای فلج کننده بودند اما کشور توانسته به خوبی مقاومت کند و هزینههای آن را پرداخته است. اقتصاد کشور پس از 10 سال هنوز اقتصاد محکمی است.

بمب اتمی واقعی ایران، توان کشور برای تحمیل اراده بود

این مذاکرهکننده ارشد هستهیی ایران با بیان این که ما با دست پر وارد مذاکراتی شدیم و در همه جهت دست پر و برتر را داشتیم، افزود: در سالهای گذشته با نبرد ارادهها درگیر بودیم. 10 سال مقاومت کردیم، تحریمها و تهدیدها را مقابله و تحمل کردیم. طرف مقابل میگفت نباید غنیسازی کنید؛ ما میگفتیم که باید غنیسازی را انجام دهیم. غنیسازی از اصالت واقعی برای چنین نبردی برخوردار نیست. موضوع دعوا این بود که کدام طرف میتواند اراده خود را به طرف مقابل تحمیل کند. ارزش ایستادگی ما جای دیگری بود. ما در مبارزهای وارد شده بودیم که نمیخواستیم دیگران نظر خود را به ما تحمیل کنند. در اصل ما وارد جنگ ارادهها شدیم. بمب اتمی واقعی ایران، توان این کشور برای تحمیل اراده بود. در مذاکرات ژنو در نهایت قبول کردند ایران به غنیسازی خود ادامه دهد.

وی با بیان این که ایران با ثباتترین کشور منطقه است، افزود: همه کشورهای قدرتمند منطقه امروز درگیر نوعی بیثباتی هستند و ما شاهد آن چه که در عراق، مصر و حتی عربستان و کشورهای دیگر میگذرد، هستیم اما نظام سیاسی ایران، نظام باثبات منطقه است.

عراقچی با تاکید بر این که ایران از موضع قدرت وارد مذاکرات شد، خاطرنشان کرد: متاسفانه در داخل برخی گرفتار بازی رسانهیی طرف مقابل شدند و آن چه که رسانههای آنها برای توجیه دوستان منطقهیی خود مطرح میکردند را بازگو کردند. متاسفانه آنها مقدار زیادی در این دام گرفتار شدند و ما نتوانستیم در این قسمت بازی به خوبی با آنها مقابله کنیم. آنها راههایی را مطرح کردند تا امتیازاتی که به ایران داده بودند را توجیه کنند و سعی کردند با بیان ادعاهای نادرست ابعاد دیگر مساله را بزرگ کنند و عدهای در داخل گفتند بله، آنها راست میگویند؛ به جای این که سخنان ما را بشنوند. متاسفانه برخی گرفتار بازی رسانهیی طرف مقابل شدهاند.

او در ادامه به تشریح جزییات توافقنامه ژنو و موضوعاتی که دو طرف به آن تعهد کردهاند پرداخت.

معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره مذاکرات کارشناسی ایران با 1+5 با بیان این که مذاکرات کارشناسی ایران فردا (دوشنبه) آغاز میشود که یک روزه خواهد بود، گفت: بیشتر مباحث توافق ژنو نیاز به بحثهای جزیی دارد و چگونگی اجرای آن نیازمند مذاکرات فنی و اجرایی است. این موضوعات نیاز به مباحث فنی ریز دارد و این کاری است که دوستان ما در ژنو در حال انجام آن هستند.

سوءتفاهمهایی درباره نحوه تفسیر از برخی مفاد توافق ژنو وجود دارد

معاون وزیر امور خارجه با بیان این که مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 چندان ساده نیست زیرا در برخی موارد تفسیرهایی از متن تفاهمنامه ژنو صورت میگیرد که تفسیرهای یکسانی نیست، اظهار کرد: ممکن است 1+5 در بعضی موارد بعضی از زیادهخواهیها را سعی کنند به اسم تفسیر از متن وارد کنند. برخی چیزهایی که نتوانستند در مذاکرات بگیرند سعی میکنند به اسم تفسیر از متن وارد کنند و ساز و کار اجرایی برای آن ایجاد کنند. چندین مورد داشتهایم که غفلت شده و نتوانستهاند بعضی از موضوعات را تدوین کنند و انتظار دارند در این مرحله آن را به دست بیاورند. در این مذاکرات این موارد را روشن میکنیم؛ بنابراین کار به کندی جلو میرود. سوءتفاهمهایی هم درباره نحوه تفسیر از برخی مفاد توافق وجود دارد.

وی درباره لغو برخی تحریمها پس از انجام مذاکرات با 1+5 گفت: توافق ژنو هنوز اجرایی نشده است. وقتی که اجرایی شود بخشی از تحریمها برداشته میشود. اصولا روند حل و فصل موضوعات هستهیی روندی گام به گام است. ما به آنها اعتماد نداریم، بنابراین مرحله به مرحله کارها را جلو میبریم. اگر در هر مرحله ببینیم طرف مقابل به توافقات پایبند نیست، گامها را متوقف میکنیم و به مرحله اول بازمیگردیم. به طور کلی هیچ خدشهای به ساختار هستهیی ایران وارد نمیشود و بازگشت به گام اول و شرایط فعلی کمتر از یک روز قابل انجام است.

با آمریکا در حال مذاکره مستقیم هستیم

عراقچی همچنین در پاسخ به پرسشی درباره مذاکره مستقیم ایران با آمریکا، گفت: ما در حال این مذاکره هستیم و در حاشیه تمامی مذاکرات با 1+5 که در دوره اخیر انجام شد مذاکره مستقیم با هر شش کشور از جمله آمریکا در دستور کار بود. این موضوع گفته شده و آن را پنهان نکردیم. هم در نیویورک، هم در ژنو و هم در وین و هم در جلسات کارشناسی این نشستها انجام شده و مذاکرات مستقیم جدی دوجانبه با آمریکاییها داشتیم زیرا بسیاری از تحریمهایی که باید برداشته شود، تحریمهای یکجانبهای است که از جانب آمریکا انجام شده بنابراین گفتوگوها بیشتر باید با آنها صورت بگیرد و این گفتوگوها را پنهان نکردیم و ادامه پیدا خواهد کرد اما موضوع صرفا موضوع هستهیی است.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این پرسش که پیش از این برخی از اطلاعات مربوط به دانشمندان هستهیی به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام شده بود و پس از آن شاهد ترور برخی از دانشمندان هستهیی ایران بودیم، گفت: این که بیاحتیاطی آژانس منجر به لو رفتن برخی از اسامی دانشمندان ما شده و تعدادی از آنها در فهرست تحریم قرار گرفتند و بعضی از آنها توسط عوامل صهیونیستی به شهادت رسیدند نگرانی جدی ما بوده است. ما همواره به آژانس این گله را داشتهایم که در نگهداری از برخی اطلاعاتی که محرمانه است و از تاسیسات هستهیی ما به دست میآورید، دقت لازم را ندارید.

وی اضافه کرد: طبق معاهده ان.پی.تی، ما به ارائه برخی اطلاعات به آژانس متعهد هستیم. آن چه که در توافق ژنو به عنوان نظارت بیشتر و تقویت شده مطرح شده است چند مورد است که ما آن را با تمام دستگاههای مربوطه به خصوص سازمان انرژی اتمی چک کردهایم. نماینده آنها هم در مذاکرات حضور داشته است. هیچ کدام از این موارد ضرری برای برنامهها و اطلاعات حیاتی مربوط به دانشمندان ما ندارد.

این مذاکرهکننده ارشد هستهیی ایران با تشریح مفاد مربوط به بازرسیها از تاسیسات هستهیی ایران، گفت: درخواست آنها این بود که دسترسی به دوربینهای آژانس به صورت آنلاین باشد که ما به هیچ وجه این موضوع را قبول نکردیم. تاکید کردیم با اصل نظارت هیچ مشکلی نداریم. کار مخفی نمیکنیم و برنامه مخفی هم نداریم. ما با سوء استفاده از این بازرسیها مشکل داریم و نگران آن هستیم. نمیخواهیم دسترسیها آنلاین باشد. تاکید کردیم دسترسیها آفلاین خواهد بود. نمیخواهیم کسی مطلع باشد دانشمندان ما چه زمانی میآیند و چه زمانی میروند و در چه مکانی هستند. دسترسیهای آفلاین در متن توافق هم آمده است. ما در این باره همه دقتهای لازم را انجام دادهایم که هیچ اطلاعات حیاتی از کشور در قالب توافق ژنو به طرف مقابل داده نشود و هیچ اطلاعاتی که ضرری برای تاسیسات ما و فعالیتهای هستهیی و دانشمندانمان به همراه داشته باشد داده نشود.

عراقچی درباره برنامه پنج ماهه ایران در مذاکرات با 1+5 نیز گفت: اگر مذاکرات کارشناسی در ژنو به نتیجه برسد تاریخی برای آغاز اجرای توافق ژنو در نظر گرفته خواهد شد. اگر مشکلی پیش نیاید حدس میزنم این تاریخ اواخر ژانویه باشد. زمانی که اجرای توافق را آغاز کردیم همان زمان مذاکرات درباره گام پایانی و راهحل جامع را آغاز خواهیم کرد؛ بنابراین اگر همه چیز به خوبی پیش برود ظرف پنج ماه آینده احتمالا یکی دو دور مذاکره در سطح خانم اشتون و آقای ظریف مربوط به جمعبندی برای راهحل نهایی خواهیم داشت.

پیشنهاد حضور کشورهای حاشیه خلیج فارس در مذاکرات نه توسط ما قابل قبول است و نه 1+5

او درباره برخی اظهارات مقامات کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس برای حضور در مذاکرات ایران با 1+5 نیز گفت: این خواسته جدیدی نیست. پیشنهادی است که قبلا هم از طرف برخی کشورهای اروپایی مطرح شده بود البته این پیشنهادی است که نه توسط ما قابل قبول است و نه توسط 1+5. این اظهارات بیشتر حرکتهای تبلیغاتی بود که آنها در آن مقطع انجام دادند.

با توافق ژنو با آمریکا دوست یا شریک نشدهایم

معاون وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این پرسش که آیا در روند اعتمادسازی جاری، اعتماد ایران به آمریکا بیشتر شده یا خیر؟ تاکید کرد: ما اصلا به طرفهای مقابل خوشبین نیستیم و همه چیز هم در توافق ژنو با بدبینی تنظیم شده است. بدبینی و دشمنی هم کماکان ادامه خواهد داشت. این اشتباهی است که برخی فکر میکنند ما با توافق ژنو با آمریکا دوست یا شریک شدهایم. این تصور درستی نیست. اختلافنظرهای ما درباره خیلی از موارد درباره خاورمیانه، موضوع فلسطین، رژیم صهیونیستی، بحث سوریه و تروریسم و استانداردهای دوگانه آنها و سلطهطلبیهایشان سر جای خود است. فقط در یک موضوع مورد اختلاف سعی کردیم مدیریتی انجام دهیم؛ این معنای توافق ژنو است. کسی تصور نکند اعتمادی ایجاد شده و یا تعهدی ایجاد کردهایم. ما اصلا وارد بحثهای دوجانبه نشدهایم و قصد ورود به آن را نیز نداریم.

عراقچی ادامه داد: در مورد موضوع هستهیی نیز باید گفت درباره افزایش یا کاهش بیاعتمادی از هر دو طرف نشانههایی از جانب آنها وجود دارد. از یک طرف آقای اوباما و تیمش در کنگره به دنبال جلوگیری از تصویب تحریمهای جدید هستند. آقای اوباما حتی تا تهدید به وتو جلو رفت که این موضوع امری نادر در سیاست داخلی آمریکاست که رییسجمهوری علیه کنگره تهدید به وتو کند. از آن سو خزانهداری آمریکا کماکان به سیاستهای تحریمی خود علیه ایران و اعمال فشار و ارعاب کشورهای مختلف ادامه میدهد، همانطور که تعدادی ازشرکتها را به فهرست تحریمهای خود اضافه کرد. چیزهایی که قطعا نشانه حسن نیت نیست و با روح توافق ژنو در تضاد است. ما به دقت این تحرکات را رصد میکنیم، به هیچ وجه نه خوشبین هستیم و نه خوشبینی داریم؛ اما تاکنون فکر میکنیم امکان پیشرفت توافق وجود دارد.

منتقدان از جاده انصاف خارج نشوند

این مذاکرهکننده ارشد هستهیی ایران در ادامه درباره بیان برخی دیدگاههای مخالف نسبت به توافقنامه ژنو، گفت: همواره تاکید کردهایم با بیان این مخالفتها موافق هستیم زیرا نشانه جامعه آزاد، باز و با نشاط از نظر سیاسی وجود این مخالفتهاست. کاملا طبیعی است و اگر هیچ مخالفتی نباشد باید شک کرد. به گروههایی که نظرات مخالف خود را ابراز میکنند احترام میگذاریم اما انتظار داریم از جاده انصاف خارج نشوند. اگر هم میخواهند نقد غیرمنصفانهای کنند این که علیه ما باشد مشکلی ندارد اما اگر علیه توافقی که دستاوردی برای ملت ایران است باشد، درست نیست. این دستاورد را نادیده گرفتن و یا تعبیر به شکست از آن کردن شایسته نیست. این نتیجه مقاومت 10 ساله مردم ایران است، نتیجه ایستادگی مردم ایران و رهبری داهیانه مقام معظم رهبری است. نادیده گرفتن آن و کوچک کردنش بیانصافی در حق ملت بزرگ ایران است و ما انتظار داریم این بیانصافی صورت نگیرد. در مخالفتها حد انصاف رعایت شود و منافع ملی هم در نظر گرفته شود.

معاون وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: مطالبی گفته نشود که دشمن در مذاکرات بعدی از آن سوء استفاده کند. نمیخواهم از برخی صحبتهایی که گفته شده و قطعا در مذاکرات بعدی از سوی طرف مقابل به ضرر ما استفاده خواهد شد اشاره کنم و مصادیق آن را بیان کنم.

عراقچی درباره برخی اظهارنظرها مبنی بر این که در توافقنامه ژنو امتیازات کمی گرفتیم و امتیازات زیادی دادیم، گفت: باید به توافقنامه از دو زاویه کلان و جزئی نگاه کنیم. در هر دو زاویه ما برندهایم، شش کشور پس از 10 سال غنیسازی ایران را پذیرفتند. سوء تفاهم و خلط مبحثی درباره موضوع حق غنیسازی شده است که باید گفت ما حقمان را از ان.پی.تی و قوانین بینالمللی برای این حق میگیریم؛ ما این حق را از 1+5 نمیگیریم. ما اصولا درخواستی درباره این نداشتیم که 1+5 حق ما را به رسمیت بشناسد. حق ما بر اساس قوانین بینالمللی ایجاد شده است و ما از آن برخوردار هستیم. آن چه که ما از 1+5 و آمریکا و کشورهایی که ما را تحریم کردهاند انتظار داشتیم احترام به اجرای حق ماست. آنها در مقامی نیستند که بخواهند به ما حق بدهند.

او در ادامه درباره روابط ایران با کشورهای آمریکای لاتین نیز گفت: روابط ما با کشورهای آمریکای لاتین مانند گذشته ادامه دارد و ما هیچ تغییر تصمیمی در این باره نداشتهایم و ظریف نیز مانند گذشته برنامهها در این حوزه را ادامه میدهد.