پیشنهاد مرکز پژوهش‌ها برای حذف فرمول قیمت‌گذاری خوراک پتروشیمی‌‌ها

مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی که برای ارائه به نمایندگان مجلس در صحن علنی درباره قیمت گذاری خوراک گاز پتروشیمیها تهیه شده تاکید دارد که فرمول ارائه شده درباره قیمتگذاری خوراک گاز پتروشیمیها بر اساس قیمت محصولات آنها ناکارآمد است و خواستار حذف بند مربوط به این فرمول از طرح «تنظیم مقررات مالی دولت» شده است. مرکز پژوهشهای مجلس تاکید دارد که برای قیمتگذاری گاز پتروشیمیها باید به هزینه - فرصت دیگر مصارف گاز در کشور توجه کرد.

در ادامه چکیده گزارش مرکز پژوهشهای مجلس درباره قیمتگذاری خوراک گاز پتروشیمی که از سوی یکی از نمایندگان مجلس در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده شده، آمده است.

چکیده گزارش مرکز پژوهشهای مجلس درباره قیمتگذاری گاز پتروشیمی

گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی پیرامون ارزیابی کارشناسی جزء 4 ماده (1) طرح الحاق برخی مواد به قانون تنظیم مقررات مالی دولت به ذکر ایرادات مختلفی را در مورد بندهای این حکم وارد میداند که عبارتند از:

1- از جمله ایرادات شاخص نرخ بازده داخلی (IRR) است. در این مورد نظر مرکز پژوهشها بر این نظر است که این شاخص برای تعیین قیمت خوراک طرحهای جدید سرمایهگذاری قابلیت کاربرد دارد و در خصوص واحدهای فعال موجود تعیینکننده نخواهد بود.

2- ایراد بعدی این مرکز به پیوند دادن قیمت خوراک گازی به قیمت محصولات پتروشیمی است و آن را امری نادرست میداند و به علت عدم شفافیت موجود در این امر، آن را ناکارامد میداند.

3- در مورد تخفیف حداقلی به پتروشیمیها در جهت تکمیل زنجیره ارزش به شیوه حداقل 30 درصدی نیز روش را غلط میداند و معتقد است که اگر قرار باشد صنایع تکمیلی توسعه پیدا کنند، نمیتوان این تخفیف را مستقیماً به صنایع پایین دستی تزریق کرد و به ناچار این صنایع بالادستی هستند که این تخفیف را دریافت میکنند تا توسعه زنجیره را دنبال کنند که این امر کمی بعید به نظر میرسد. بنابراین شیوه تخفیف را غلط میداند و معتقد است که به جای سقف تخفیف، کف تخفیف پلکانی را مشخص کنند تا طرح از انعطافپذیری بالایی برخوردار باشد.

با توجه به برخی ایرادات وارده به جزء 4 بند الف ماده (1) طرح الحاقی، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی پیشنهاد به حذف جزء 4 مربوط به ویژگیهای مطرح شده درباره خوراک گاز پتروشیمیهاست داده است.

در ادامه گزارش اشاره شده است که فقط تأمین شرط رقابتپذیری پتروشیمیهای کشور با کشورهای منطقه جهت تعیین قیمت خوراک گاز به پتروشیمیها کافی نیست و لحاظ شدن هزینه- فرصتهای دیگر استفاده از گاز طبیعی را به شدت مورد توجه قرار داده است، چرا که فرصت ایران برای استفاده از گاز طبیعی در بخشهای مختلف دارای توجیه اقتصادی است و نسبت به کشورهای حوزه خلیج فارس این توجیه اقتصادی بیشتر است که برخی از آنها عبارتند از:

1- میزان خوراک گاز و همچنین سوخت مصرفی پتروشیمیهای بالادستی کشور در سال 1390 بترتیب در حدود 4932 و 1704 میلیون مترمکعب بوده است. با فرض ثابت ماندن این حجم مصرف گاز، و با لحاظ کردن قیمت خوراک و سوخت گاز در سال 1393 که به ترتیب 3445 (13 سنت) و 1320 ریال میباشند، حجم پول پرداختی بابت کل گاز مصرفی حدود 726 میلیون دلار است و در مقابل ارزش محصولات تولیدی این پتروشیمیها تقریباً 3.2 میلیارد دلار است. بنابراین با 13 سنت شدن قیمت خوراک گاز پتروشیمیها بازهم سود این پتروشیمیها به دلیل پائین بودن قیمت خوراک و سوخت در سطح بالایی قرار دارد.

2- اگر این مقدار خوراک و سوخت گازی را به میادین نفتی تزریق کنند حدود 4 میلیارد دلار افزایش درآمد حاصل میشود که از رقم 3.2 میلیارد دلار ارزش محصولات پتروشیمی بالاتر است. این درحالی است که گاز تزریق شده قابل بازیابی نیز هست.

3- اگر همین مقدار گاز تحویلی به این پتروشیمیها را بجای گازوئیل در نیروگاهها مصرف کنید به جز آثار زیست محیطی احتراق گازوئیل، جایگزین مبلغی در حدود 6.6 میلیارد دلار سرمایه کشور خواهد شد.

4- در صورت صادرات همین حجم گاز به کشورهای متقاضی، حدود 3.2 میلیارد دلار نصیب کشور خواهد شد.

با توجه به فرصتهای مطرح شده در مورد استفاده از گاز طبیعی میتوان گفت که آیا فعالیت این پتروشیمیها میتواند توجیه هزینه-فایده را بنماید؟

بنابراین مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است که: وزرات نفت مکلف است قیمت خوراک گاز تحویلی به پتروشیمیها را به گونهای تعیین کند که متناسب با هزینه-فرصتهای بکارگیری خوراک گاز در سایر بخشها، قیمت محصول و حفظ قدرت رقابتپذیری محصولات تولیدی در منطقه و جهان، نوسان در تغییر قیمت خوراک به حداقل برسد و با ایجاد ثبات بلند مدت، امکان پیشبینی قیمت برای سرمایهگذاری طی دوره بلند مدت ده ساله فراهم گردد.