اقتصادی و سیاست در 2015 : از رونق اقتصادی تا جنگ انتخاباتی

دو مسالهیی که درباره سیاست امریکا در سال 2015 از آنها اطمینان داریم، مسایل خوشایندی نیست. اوباما باید با کنگرهیی که اکثریت آن را جمهوریخواهان تشکیل میدهند دستو پنجه نرم کند، دیگر اینکه انتخابات ریاستجمهوری این کشور 23ماه زودتر شروع شده و ما در آغاز 2015 شاهد تصمیمگیریهای سیاستمداران زیادی چون کلینتون و جب بوش برای شرکت در انتخابات خواهیم بود

بحرانهای ژئوپلیتیکی و شیوع بیماریهای واگیردار رشد سهدرصدی اقتصاد جهان در سال2014 را متوقف نکرد اما سال2015 چه؟ آیا در سال جدید شاهد کسری بودجههای جدید یا افول اقتصادی در چین و اروپا خواهیم بود؟

بهگزارش دویچهوله، مهمترین دغدغه اقتصاد جهان در سال2015 همچنان اقتصاد منطقه یورو خواهد بود که احتمالا رشد بسیار ناچیزی خواهد داشت. استفان بیلمیر، اقتصاددان، دراینباره میگوید: «ما رشد اقتصادی 8/0درصدی را برای منطقه یورو در2015 پیشبینی میکنیم.»

اما آنچه که تحلیلگران اقتصادی را بیش از پیش نگران میکند مشکلاتی است که برخی از اقتصادهای بزرگ منطقه یورو مانند ایتالیا با آن دستوپنجه نرم میکنند. دونالد دورن، از انستیتوی تحقیقاتی(RWI) میگوید: «بهعنوان مثال، شرایط در ایتالیا با اقتصادی کاملا راکد، دراماتیک است. در فرانسه نیز کسری عمومی یک نگرانی بسیار جدی است و پاریس نمیتواند سیاست فعلی خود را برای طولانیمدت ادامه دهد.»

این درحالی است که عملکرد ضعیف اقتصادی منطقه یورو میتواند چشمانداز اقتصادی آلمان را بهعنوان بزرگترین اقتصاد اروپا تحتتاثیر قرار دهد، چراکه بسیاری از مشتریان صنایع آلمانی خود با مشکلات اقتصادی دست به گریبان هستند. بهطوری که بانک مرکزی آلمان اعلام کرده رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در سال2015 احتمالا تنها یکدرصد خواهد بود.

تمرکز چین بر مصرف

بهگزارش دویچهوله، چین که اخیرا رشد تولید ناخالص داخلی آن بر امریکا پیشی گرفته، اعلام کرده که در سال2015 رشد اقتصادی هفتدرصد یا حتی بالاتر را برای خود پیشبینی میکند. این رقم گرچه همچنان(در مقایسه با دیگر کشورهای جهان) از سرعت بسیار زیادی برخوردار است اما پایینترین نرخ رشد این کشور از سال1990 تاکنون خواهد بود.

علاوهبراین، گسترش کمتر نرخ رشد اقتصادی، تلاشی از جانب دولت چین برای حرکت به سوی توسعه پایدار اقتصادی است. هدف تغییر تمرکز از پروژههای متکی بر اعتبار و رشد صادراتمحور به افزایش گرایش به مصرف در این کشور است.

استفان بیلمیر میگوید که اطمینان دارد چین باتوجه به ذخایر ارزی گسترده خود میتواند چالشها را مدیریت کند. به نوشته دویچهوله، درحالی که اژدهای چینی انتظار کاهش اندک رشد اقتصادی در2015 دارد، فیل هندی خود را برای جهش بعدی در عرصه اقتصاد آماده میکند. بهطوری که سازمان توسعه و همکاری اقتصادی اروپا(OECD) رشد اقتصادی این کشور در سال2015 را 6.6درصد پیشبینی کرده است.

امریکای لاتین در خطر کاهش قیمتها

دو اقتصاد بزرگ منطقه امریکای لاتین یعنی برزیل و آرژانتین احتمالا حال و روز خوش اقتصادی در سال2015 نخواهند داشت؛ برزیل بهدلیل کمبود زیرساختها و آرژانتین بهدلیل بدهیهای گسترده. علاوهبراین، بسیاری از کشورهای امریکای لاتین بیش از اندازه به صادرات موادخام وابسته هستند و این وابستگی آنان را در برابر نوسانات قیمت کالاها بهشدت آسیبپذیر کرده است و از آنجایی که روند نزولی کاهش قیمت کالاها، روندی پایدار به نظر میرسد، احتمالا امریکای لاتین بار دیگر(به لحاظ اقتصادی) در سال2015 ناامید میشود. به این مشکلات باید کاهش بودجه کشور نفتی ونزوئلا بهدلیل کاهش کمسابقه بهای نفت در بازارهای جهانی را نیز افزود.

امریکا، موتور رشد اقتصاد جهان

نرخهای بهره امریکا در سال2015 افزایش اندکی خواهد یافت. همچنین در مقایسه با میانگین تاریخی 3.3درصد رشد تولید ناخالص داخلی سالانه در امریکا، نرخ رشد میانگین 2.8درصدی برای تولید ناخالص داخلی امریکا پیشبینی میشود. بنابر پیشبینیها، امریکای شمالی بهخصوص امریکا همچنان موتور رشد اصلی اقتصاد جهان خواهد ماند.

از سیاست چه خبر؟

روزنامه دیلیتلگراف نیز با پیشبینی وضعیت خاورمیانه در سال2015 نوشته، بزرگترین پرسشی که جهان عرب در سال2015 با آن مواجه خواهد بود نگرانیها درباره آینده گروه داعش و چگونگی پیشرفتهای کمپین جهانی در شکست و مقابله با این خلافت اسلامی خودخوانده است... بدنامی جنگهای عراق و افغانستان سیاستمداران را مجبور کرده تا با تکیه بر نیروی هوایی و نیروهای آموزشدیده محلی مجهز به امکانات غربیها امیدوار به شکست داعش باشند. درست است که تشدید حملات هوایی ائتلاف در مسیر عملیات داعش سنگاندازی کرده اما هیچ نشانی از توقف بیرحمی و وحشیگری این گروه که در سرزمینهای سنی و جهان عرب نفوذ کرده، دیده نمیشود. به علاوه، وضعیت داعش در2015 تاثیر طولانیمدتی بر سایر نقاط جهان بهویژه شمال آفریقا خواهد داشت؛ جایی که گروههای افراطی مذهبی در کشورهایی چون لیبی و الجزایر احتمالا به تلاشهای خود جهت رسیدن به نتیجهیی مانند دستاوردهای داعش ادامه خواهند داد. در مصر، اخراج اخوانالمسلمین که در سال2011 پس از سقوط حسنی مبارک، دیکتاتور مصر قدرت را در دست گرفت، نشانه روشنی از ثبات در برترین قدرت آفریقایی است و کمک خواهد کرد تا امنیت بیشتری در مصر و حتی سایر نقاط این قاره ازجمله منطقه مهم شبهجزیره سینا استقرار یابد.

عامل مهم دیگر در رسیدن به صلح در شرق مدیترانه به چگونگی روند مذاکرات بین اسراییل و کشورهای عربی درباره ایجاد کشوری مستقل به نام فلسطین در کرانه باختری و غزه برمیگردد؛ مناطقی که پس از جنگ 6روزه سال1967 به اشغال اسراییلیها درآمده است. اما با شکست گفتوگوها در اواخر سال2014 و در پی خشونتها در بیتالمقدس ممکن است شاهد خشونتهای بیشتری در این منطقه باشیم. به گزارش ایسنا بهنقل از دیلیتلگراف، دموکراتها در پی از دست دادن اکثریت مجلس سنا به حالت دفاعی درخواهند آمد و همزمان جمهوریخواهان در جهت ارایه تصویری خوشایند از خود تلاش خواهند کرد. در این گزارش آمده است: «دو مسالهیی که درباره سیاست امریکا در سال 2015 از آنها اطمینان داریم مسایل خوشایندی نیست. اوباما باید با کنگرهیی که اکثریت آن را جهوریخواهان تشکیل میدهند، دستو پنجه نرم کند. درحالی که پیش از این اوباما تنها باید با مجلس نمایندگان کنار میآمد. این اتفاق به این معنی خواهد بود که نظارتهای بیشتری بر بحرانهای خارجی و رفتارهای خودسرانه سرویس مخفی وجود خواهد داشت. این اتفاق حتی میتواند به معنی تلاشهای جدی برای لغو کردن قوانینی باشد که پیش از این دموکراتها آنها را تصویب کردهاند. در مقابل جمهوریخواهان تفسیر خاص خود را از دستورالعملها در مسایلی مانند کاهش بودجه، حذف نظارت دولت، اصلاح حقوق و تغییرات در نظام آموزشی دارند که انتظار میرود اوباما با استفاده از حق وتو خود از پیشبرد آنها جلوگیری کند.»به نوشته دیلیتلگراف، جالب است که تصور میشود جمهوریخواهان نگران تعطیلی دولت برای بار دیگر باشند و تلاش کنند تا با تاکید بر دستاوردها از رویاروییهای بیوقفه خودداری کنند. چرا؟ زیرا انتخابات ریاستجمهوری سال 2016 نزدیک است و آنها نمیخواهند حزب « نه» لقب بگیرند. بنابراین در سال پیش رو تنشهایی وجود خواهد داشت اما هر دو طرف نمایش خوبی از سازگاری خود ارایه خواهند داد. این وقایع ما را به دومین مساله قطعی در پیشبینی خود درباره سیاستهای امریکا در سال 2015 میرساند: انتخابات ریاستجمهوری 23ماه زودتر شروع شده و ما در آغاز 2015 شاهد تصمیمگیریهای سیاستمداران زیادی برای شرکت در انتخابات خواهیم بود. در طرف دموکراتها این افراد از این منظر مورد توجه هستند: هیلاری کلینتون، جو بایدن و ماوریک الیزابت وارن. در طرف دیگر ما شاهد فعالیتهای بیشتری از سوی این گزینهها هستیم: راند پل، سناتور محبوب کنتاکی مورد حمایت مردم؛ تد کروز، سناتور تکزاس؛ جب بوش، فرماندار سابق فلوریدا و برادر جورج بوش، رییسجمهور اسبق امریکا؛ اسکات واکر، فرماندار ویسکانسین؛ بابی جیندال، فرماندار لویزیانا و دومین سرخپوست کنگره؛ پاول ریان، نامزد معاونت رییسجمهور در سال 2012؛ اریک سنتروم، دومین نامزد جمهوریخواهان پس از میت رامنی در سال 2012؛ کریس کریستی، سخنگوی نطق کلیدی کنوانسیون ملی حزب جمهوریخواه در سال 2012 و مارکو روبیو، فرماندار کوبایی-امریکایی فلوریدا.

در بین مسایل جاری امریکا، با اشاره به مسایل نژادی و ناآرامیهای فرگوسن، مهاجرت مساله مهمی است. مساله جالب این است که برخی جمهوریخواهان تلاش میکنند تا حوزههای انتخاباتی خود را با رویکردهای جدیدی در مسایل پلیسی، مواد مخدر و امنیت ملی راهاندازی کنند. جالبترین تحول در سیاستهای امریکا افزایش رویکرد لیبرالیسم در بین احزاب راست است. اگر در سال 2015 جمهوریخواهان بتوانند به اقلیتهای قومی و جوانان نفوذ کنند آن موقع است که دموکراتها واقعا دچار مشکل شدهاند.

روسیه و اوکراین

با سپری شدن سالی سرشار از تغییرات پر سر و صدا، سال 2015 میتواند سال شکست یا پیروزی اوکراین باشد. دولت تازه منتخب این کشور استقلال یافته از شوروی در تاریخ 23ساله خود برای نخستینبار از پذیرش کرسی کمونیستها در پارلمان خودداری کرد. پترو پوروشنکو، رییسجمهور اوکراین متعهد شده تا به رفع نیازهای شدید اقتصادی، قضایی و اصلاحات ضد فساد سرعت بخشد و این کشور 46 میلیونی را از کنترل روسیه خارج کند. این اقدام هرگز آسان نخواهد بود. البته که نخستوزیر این کشور اعلام کرده بود که دولت مجبور خواهد بود تمام اقداماتی را که در طول 23سال گذشته انجام نشده است تنها طی 23ماه آتی انجام دهد. اصلاحات شدید بهطور قطع برای مردمی که شاهد کاهش شدید ارزش پولی خود تا 400درصد در سال گذشته بودند بسیار دشوار و دردآور خواهد بود. اروپا، امریکا و روسیه متفقالقول تمایل دارند درگیریها در شرق اوکراین پایان یابد اما در همین حال این درگیریها رو به افزایش است. درحقیقت چگونگی واکنش اروپا به دخالت روسیه در اوکراین پیامدهای گستردهتری برای آینده وضعیت اتحادیه اروپا در سیاستهای خارجی کرملین خواهد داشت.