نفت ایران تحریم شدنی نیست

فشار آمریکا به اتحادیه اروپا، ترکیه، ژاپن، چین و هند برای متوقف کردن خرید نفت از ایران و تعلیق تمامی مبادلات مالی مرتبط با این کشور، با مقاومت شرکت ها و دولت های خریدار نفت ایران مواجه شده است.


هفته گذشته، هند و ترکیه از پیوستن به طرح پیشنهادی تحریم واردات نفت ایران امتناع کردند. این در حالی است که پیش تر چین نیز با تحریم نفتی ایران مخالفت کرده بود.


بر اساس این گزارش، در شرایطی که اتحادیه اروپا خود را برای تصمیم گیری نهایی در خصوص توقف واردات نفت از ایران آماده می کند، تعدادی از شرکت های غربی با عجله در حال تمدید قراردادهای خود با طرف های ایرانی هستند تا بلکه بتوانند جلوی متضرر شدن خود در نتیجه تحریم ایران را بگیرند.


هند و ترکیه با بی توجهی آشکار به درخواست آمریکا اعلام کرده اند، تنها به قطعنامه تحریمی شورای امنیت علیه تهران پایبند هستند، و با تحریم نفتی یکجانبه ایران توسط چند کشور معدود همراهی نخواهند کرد. نفت ایران، حدود 10 درصد واردات نفت هند و 30 درصد واردات نفت ترکیه را به خود اختصاص داده است.


تیموتی گیتنر، وزیر خزانه داری آمریکا، با هدف جلب حمایت متحدان آمریکا در مورد تحریم نفتی ایران اخیرا سفری به توکیو داشت تا از کاهش واردات نفت ژاپن از ایران اطمینان حاصل کند. پس از اتحادیه اروپا، چین بزرگترین مشتری نفت ایران به شمار می رود. کره جنوبی، که به اندازه هند از ایران نفت وارد می کند، نیز تاکنون تصمیم نهایی خود را در خصوص همراهی با تحریم های واشینگتن علیه ایران اعلام نکرده است. الکساندر سالیتسکی، کارشناس روس، معتقد است، آمریکا موفق خواهد شد به تدریج کره را در این زمینه همچون ژاپن با خود همراه سازد.


اما علیرغم همراهی با آمریکا در این زمینه، ژاپن و کره جنوبی همچنان با افزایش نارضایتی های داخلی ناشی از روابط نابرابر و قیم مآبانه آمریکا با این کشورها مواجه اند. حتی اگر این کشورها به تحریم های آمریکا بپیوندند، به نظر نمی رسد که بتوان شاهد موفقیت این تحریم ها بود. تا زمانی که چین و هند به واردات نفت خود از ایران ادامه می دهند، آمریکا بازنده اصلی تحرکات اینچنینی در آسیا خواهد بود.


لیوندمیلا کولاگینا، یکی دیگر از کارشناسان روسی در این زمینه اظهار داشت، پیش بینی می شود که وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، در نشست روز دوشنبه خود در خصوص توقف واردات نفت از ایران به توافق دست یابند. این تصمیمی بسیار سخت برای بسیاری از اعضای اتحادیه خواهد بود. گزینه دیگر پیش رو، همراهی مستقیم با تحریم های آمریکا است. اما اروپا باید مهلتی را برای یافتن جایگزین برای نفت ایران در نظر بگیرد.


وی افزود: «بسته تحریمی پیشنهادی آمریکا مسلما بر مشکلات اقتصادی اروپا خواهد افزود و اعضای اتحادیه اروپا را مجبور خواهد کرد تا به دنبال منابع جدید نفتی باشند تا بتوانند نیاز عمده خود به نفت را تامین کنند که این نیز کار آسانی نخواهد بود.»


برخی تحلیلگران، تمام این اقدامات را به عنوان تلاش واشینگتن برای بازی با کارت نفت ایران ارزیابی می کنند تا از این طریق بتواند اقتصاد اروپا که بر خلاف اقتصاد آمریکا، بیش از 40 درصد وابسته به نفت ایران است را تحلیل ببرد.
اما ویلادیسلاو بلوو از موسسه مطالعات اروپا در موسکو با این نظر مخالف است. وی معتقد است: «بحران اقتصادی کنونی این موقعیت را برای آمریکا و اروپا فراهم کرده تا بتوانند حجم تقاضای جهانی برای نفت و گاز را پایین بیاورند...با این حال، ممکن است به تدریج با افزایش بهای نفت به دنبال تحریم نفتی ایران خود آمریکا نیز با مشکل مواجه شود. در هر صورت، من تصور نمی کنم که واشینگتن به دنبال استفاده از تحریم نفتی ایران به عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن اروپا از طریق کاهش عرضه در بازار نفت باشد.»


این گزارش در پایان نوشت تحت هر شرایطی ایران می تواند نفت خود را بفروشد. در صورتی که آمریکا موفق به کاهش حجم صادرات نفت ایران شود، تهران نیز با ارائه پیشنهاد فروش نفت بیشتر به چین و هند که همچنان جزو اقتصادهای فعال و در حال رشد جهانی هستند، می تواند این کاهش حجم صادرات را جبران کند. ترکیه نیز می تواند با بالا بردن حجم واردات نفت خود از ایران حتی بخشی از نفت خریداری شده از ایران را به اروپا بفروشد.