رکود تورمی؛ میهمان ماندگار بازار پلیمرها

کاهش حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران در حالی تجربه شد که عقبنشینی خریداران در بورس و بازار و همچنین نوسان عرضهها را باید چهره واقعی رینگ محصولات پتروشیمی در هفته گذشته برشمرد. این در حالی است که شرایط سخت تولید در صنایع پاییندستی هنوز هم وجود دارد و کاهش حجم معامله پلیمرها نشان میدهد رکود در صنایع مصرفکننده این قبیل مواد اولیه رخنه کرده و البته در حال سرایت به دیگر بخش هاست.

از ابتدای اردیبهشت تاکنون حجم معامله محصولات پلیمری در بورس کالای ایران بهصورت هفتگی و حتی روزشمار در حال کاهش است که نشان دهنده شرایط واقعی تولید در صنایع پاییندستی و مصرفکنندگان این قبیل مواد اولیه است. با توجه به قیمتهای فعلی پلیمرها پس از افت نرخهای پایه در ابتدای خردادماه، هنوز هم باید گفت که قیمتها بسیار بالاست که جذابیت تولید را کاهش میدهد تا جایی که از این وضعیت میتوان بهعنوان رکود تورمی یاد کرد. مطلبی که هفتهها است میهمان بازار پتروشیمیها بوده و به نظر میرسد برای رخت بر بستن از این قبیل معاملات برنامهای ندارد. در صورت عدم حمایت از صنایع پاییندستی در ماه مبارک رمضان، شرایط وخیم تر از این خواهد شد.

در بورس کالای ایران باز هم شاهد کاهش حجم معامله هفتگی پلیمرها بودیم تا جایی که این رقم به 32 هزار و 456 تن کاهش یافت که افتی نزدیک به 5 هزار تن را نسبت به هفته پیش از آن نشان میدهد. این در حالی بود که به جز چند گرید خاص عرضهها شرایط طبیعی خود را تجربه کرد ولی باز هم انتقادات بسیاری به برخی تولیدکنندگان وارد بوده و هست. عقبنشینی عرضه برخی گریدهای پرمخاطب مخصوصا آن دسته که در روزهای پیش رو جذابیت بیشتری خواهند داشت، عرضههای کژدار و مریز برخی از تولیدکنندگان بزرگ که حتی احتمال حذف عرضههای آنها در روزهای پیش رو نیز شایعه شده است، کاهش شدید تقاضا در بورس و بازار و خرید به قصد ضرورت، قیمتهای بالای فعلی و نزدیکی به ماه مبارک رمضان را باید از دلایل اصلی این وضعیت برشمرد. یکی از مهمترین خبرها در هفته گذشته را باید شایعات پیش روی پتروشیمی امیرکبیر دانست که البته در کنار بالابودن جذابیت خرید گریدهای خطی به ویژه 9020AA، شاهد دو گمانهزنی کاملا متناقض در بازار بودیم. گروهی از احتمال لغو عرضههای پتروشیمی امیرکبیر در روزهای آینده خبر دادند و گروه دیگری دقیقا بر عکس این طرز فکر، از افزایش عرضههای این تولیدکننده محصولات پلیمری به دلیل حل و فصل برخی مشکلات مدیریتی آن سخن میگفتند. به نظر میرسد این شایعات باز هم ادامه داشته باشد ولی این امیدواری نیز وجود دارد که با مرتفع شدن برخی مشکلات عرضههای این تولیدکننده بسیار مهم، حجم عرضههای آن افزایش یافته و التهاب دستساخته موجود در عرضههای گریدهای خطی از میان برود. این در حالی است که شایعات و شنیدهها حکایت از آن دارد که خریدها و بهخصوص رقابتهای صورت گرفته بر سر راه معاملات گریدهای سبک خطی، از یک کانال رخ داده که میتواند به انحصاری شدن بازار منجر شود. البته اولین خروجی این وضعیت افزایش قیمتها در بازار داخلی خواهد بود.

هماکنون زمان اوج تقاضای فصلی برای ظروف بستهبندی آب معدنی یا نوشیدنیهای سرد و شیرین است که بازار پلی اتیلن ترفتالات بطری موسوم به پت یا پلیاتیلنهای سبک خطی و البته به میزان کمتر پلی اتیلنهای سبک فیلم را بیش از سایر گریدها با افزایش تقاضا همراه میکند. البته ظروف یکبار مصرف و مخصوصا پلی استایرنهای انبساطی نیز باید شرایط بهتری را تجربه کنند ولی این ادعا نمیتواند به تمامی گریدها و بازارها به یک نسبت تعمیم داده شود.

خبر دیگر در هفته گذشته کاهش مطلوب التهاب بر سر راه معاملات EX3 بود که با توجه به عقبنشینی محدود خریداران و مخصوصا افزایش عرضهها، وضعیت معاملات این گریدها شرایط بهتری پیدا کرده که البته در این بین عرضه برخی انواع OFF گرید نیز در مدیریت بازار موثر بود. البته خودنمایی مجدد ضعف بودجههای عمرانی نیز داده مهم دیگری است که جذابیت معاملات این کالا را کاهش داده ولی نزدیکی به ماه مبارک رمضان و کاهش حجم تولید در صنایع مصرفکننده EX3 و انتظار برای کاهش تقاضای محصولات نهایی نیز در این زمینه موثر بوده است. در هر حال تجربه معاملات EX3 را باید بسیار گرانقیمت ارزیابی کرد زیرا التهاب تزریق شده به کل بازار به سرعت با مدیریت عرضهها و البته خودنمایی برخی توانمندیهای فنی تولیدکنندگان آرامتر شد. البته هنوز هم برخی عرضههای EX3 با هجوم خریداران و ثبت رقابت به پایان میرسد ولی جهتگیری کلی آن در مسیر استهلاک التهاب در بازار مخصوصا در ماه مبارک رمضان خواهد بود.

نکته دیگر درخصوص معاملات هفته گذشته پلیمرها توجه به گریدهای OFF بود که البته مدتها است این روند در حال تجربه شدن است. دلیل اصلی این جذابیت را پایینتر بودن قیمتهای پیشنهادی این قبیل محصولات دانستهاند که یک واقعیت غیرقابل انکار است. البته از لحاظ فنی ویژگیهای کیفی انواع OFF گرید، به پای گریدهای استاندارد نمیرسد که ممکن است در فرآیند تولید مشکلاتی را به وجود آورد. البته اغلب انواع OFF را با انواع استاندارد مخلوط کرده و در تولید به کار میگیرند تا کمترین افت کیفیت حاصل شود ولی باز هم نمیتوان گفت شرایط کلی همچون استفاده صد در صدی از انواع استاندارد خواهد بود. توجه بیش از پیش به گریدهای OFF، عرضههای انواع OFF گرید درجه 1، درجه 2 و درجه 3 و مخصوصا رقابت بر سر این گریدها را باید دادههایی برای ضعف کلی شرایط عرضه و تقاضا دانست که در کنار برخی انتقادات فنی، نشان میدهد که هنوز هم قیمتها در بازار داخلی بسیار بالا است.

در بازار داخلی شاهد شرایط پیچیده و شاید عجیبی هستیم. از یکسو موجودی انبارها به شدت کاهش یافته و همچنین حجم معامله در بورس کالا بهعنوان مهمترین منبع تغذیه مواد اولیه در بازار نیز در حال افول است. این در شرایطی است که تقاضا محدود شده زیرا حجم تولید در صنایع پاییندستی افت چشمگیری را تجربه کرده است و البته از جهتی نیز حجم نقدینگی در کل بازار به شدت پایین است. تمامی این موارد در حالی رخ میدهد که احتمال کاهش قیمتهای پایه باز هم وجود دارد و میتواند جذابیت خرید و البته واسطهگری و سفتهبازی را با شدت بیشتری کاهش دهد. آن هم در شرایطی که فعالان بازار از اینکه بتوانند کالاهای خود را به فروش برسانند نگران هستند و البته بدبینی نسبت به آینده نیز موج میزند. تمامی این موارد به ابهام موجود در بازار دامن زده و ممکن است شرایط پیش رو را وخیمتر جلوه دهد.

درخصوص قیمتها نیز باید گفت که در بازار داخلی در هفته گذشته نرخها شرایط چندگانهای داشتند تا جایی که برخی از کالاها رشد قیمت و بخش بزرگتری افت نرخ را تجربه کردند. این وضعیت کج دار و مریز بهصورت کلی باعث شده تا دورنمای قیمتها و البته وضعیت پیش روی معاملات با ابهام همراه باشد که البته انتظار اعلام قیمتهای پایه نیز میتواند بر وخامت اوضاع بیفزاید. واقعیت آن است که بسیاری از فعالان بازار که در هفتههای پیش کالاهای موردنیاز خود را از بورس کالا خریداری کردهاند، هنوز هم نتوانستهاند اقلام خریداری شده را تحویل بگیرند که به پایین بودن موجودی انبارها کمک کرده است.

در نهایت باید گفت که دورنمای بازار بسیار مبهم است و تا زمانی که قیمتهای پایه جدید اعلام نشود، نمیتوان هیچ گونه نسخه واحدی را برای کل بازار در نظر گرفت ولی عقبنشینی بسیاری از تولیدکنندگان در صنایع پاییندستی میتواند به ضعف تقاضا و حتی ادامه کاهش قیمتها منجر شود. احتمالی که با اعلام قیمتهای پایه جدید که انتظار جهتگیری کاهشی آن وجود دارد، بازار را وارد فاز جدیدی خواهد کرد که میتواند برای صنایع تکمیلی یک فضای تنفس مطلوبتری ایجاد کند.

مهمترین رخدادها در بازار محصولات پتروشیمی

- کاهش مجدد حجم معامله پلیمرها در بورس کالای ایران که افتی نزدیک به 4500 تن را نشان میدهد.

- عقب نشینی خریداران در بازار

- ضعف خرید و کاهش جذابیت تولید در صنایع پاییندستی

- ضعف نقدینگی در بازار که خرید نقدی و فروش اعتباری را نیز با مشکل روبهرو کرده است.

- پایین بودن موجودی انبارها.

- عرضه مستقیم بسیاری از محصولات پلیمری به بازار در کنار بورس کالا.

- کاهش جذابیت خرید در بورس کالا به دلیل قیمتهای بازار و البته افت محسوس تقاضا.

- ثبات نسبی قیمت دلار در هفته گذشته

- چندگانگی قیمت پلیمرها که نهایتا به دلیل کاهش موجودی انبارها با افت حجم عرضه و محدود شدن تعداد کالاهای پیشنهادی در پایان هفته همراه شد.

- جهتگیری کاهشی قیمتها در بازار داخلی.

- نزدیکی به 25 خرداد و زمان اعلام قیمتهای پایه جدید.

- افزایش قیمت نفت خام آمریکا و افت قیمت نفت خام برنت.

- روند کاهشی ولی آرام قیمتهای جهانی پلیمرها.

- افزایش قیمت مواد اولیه محصولات پتروشیمی که ضعف تقاضا هنوز به رشد قیمتهای آنها منتهی نشده است.

- نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان که حجم تولید را بهصورت سنتی کاهش میدهد، به جز برای پلیاستایرنهای انبساطی یا سایر مواد اولیه ظروف یکبار مصرف.