سرمایه‌گذاران بین‌المللی در صف انتظار رفع تحریم‌ها

تحریمها یکی از بزرگترین مانعها بر سر راه توسعهی اقتصادی ایران به شمار میروند. گفته میشود تحریمها باعث شده کالاها و خدمات با قیمتی گرانتر در اختیار مردم کشورمان قرار بگیرد اما این مساله تنها یکی از زیانهای تحریمها را به نمایش میگذارد. به همین شکل مزایای رفع تحریمها نیز بسیار گستردهتر از کاهش هزینههای دستیابی به کالا و خدمات مورد نیاز خواهد بود.

افزایش ارزش ریال ایران در برابر ارزهای خارجی از جملهی نخستین مزیتهای احتمالی توافق هستهای به شمار می آید که تا حدی ناشی از جو روانی توافق خواهد بود. از سوی دیگر با رفع تحریمها میتوان امیدوار بود از حجم واسطهگری در روند تعامل خارجی اقتصاد ایران کاسته شود. به عبارت دیگر با انجام معاملهها به صورت مستقیم تا حدی از هزینههای اضافی برای کالاهای وارداتی و مواد اولیه کاسته میشود. این نخستین تاثیر مستقیم رفع تحریمها است که حتی میتوان در کوتاه مدت شاهد آن بود.

موضوع مهم بعدی که با رفع تحریمها ارتباط مستقیم دارد آزاد سازی منابع مالی مسدود شدهی ایران در بانکهای کشورهای دیگر است. بنا بر برخی آمارها، بیش از یکصد میلیارد دلار از داراییهای جمهوری اسلامی ایران به علت تحریمها و اعمال محدودیت ها در بانکهای خارجی گرفتار شده است. نزدیک به 80 درصد از این دارایی ها، درآمدهای حاصل از فروش نفت است که بیشتر در بانک کشورهای آسیایی جمع شده است. به نظر کارشناسان، با رفع تحریمها حجم زیادی از این پولهای راکد آزاد می شود و در دسترس دولت قرار می گیرد. ورود این میزان ارز به چرخه های مالی داخلی، معامله های خارجی و همچنین طرحهای سرمایه بر کشورمان میتواند تاثیر زیادی بر پویایی اقتصاد ایران داشته باشد. این میزان منابع مالی موجب می شود بسیاری از طرحهای نیمه تمام کشور به نتیجه برسد. به علاوه ایران می تواند در حوزه های زیادی، سرمایهگذاریهای مناسبی انجام دهد. یکی از پیامدهای مهم این روند، بهبود شرایط اشتغال در کشور خواهد بود که دغدغه ی بسیاری از جوانان و خانواده هایشان را رفع می کند.

مورد سوم و مهمتر در زمینهی پیامدهای اقتصادی رفع تحریمها، تاثیرگذاری بلندمدت آن بر اقتصاد ایران است. رفع تحریمها از یک جهت دارای بار روانی مثبت در داخل و خارج کشور است و از سوی دیگر تاثیری عینی را بر اقتصاد ایران به همراه خواهد داشت که البته با مدیریت صحیح و مدبرانه میتواند گرههای بسیاری را از اقتصاد ایران باز کند.

رفع تحریمها و تبدیل ایران به کشوری همچون دیگر کشورهای منطقه و جهان، درهای ایران را به روی تجارت بین المللی و اقتصاد جهانی باز می کند. این وضعیت از بار مشکل های طرف های ایران برای تعامل و همکاری میکاهد و به آن ها حس اعتماد به آینده را میبخشد. در این صورت، کشورهای خارجی بدون هراس از آسیبهای فعالیت در ایران و تحریمها، برای آینده برنامه ریزی میکنند. حس اعتماد به آینده، راه های ورود به ایران را برای شرکتهای بزرگ و سرمایهگذاران بینالمللی باز میکند تا با خیالی آسوده برای بلند مدت برنامه ریزی کنند و به سودآفرینی بیاندیشند.

در ادامه ی آنچه گفته شد بازگشت ایران به سامانهی بانکی انتقال بین المللی پول یا همان «سویفت» پیامد رفع تحریم ها خواهد بود. این رخداد سبب می شود اقتصاد ایران شکوفایی خود را دوباره آغاز کند. بخش های تولیدی در ایران پس از رفع این مشکل و دیگر محدودیت های ناشی از تحریم ها، با آغاز بازسازی و نوسازی دستگاه ها و تجهیزات خود، قدرت رقابت با تولیدهای کشورهای دیگر را پیدا می کنند.

در این ارتباط، خبرهای گوناگون رسانه های داخلی و خارجی نشان می دهد بسیاری از شرکت های بزرگ و سرمایه گذاران جهان در تلاش هستند تا در اولین فرصت جای پای محکمی را در اقتصاد ایران پیدا کنند.

خبرهای زیر تنها نمونه هایی از تمایل شرکت های خارجی برای ورود به اقتصاد ایران است: نگاه هشت شرکت بزرگ اروپایی به سرمایه گذاری در یکی از پالایشگاه های ایران در بندر «سیراف» استان بوشهر، تمایل ژاپن به سرمایه گذاری در سیستان و بلوچستان به ویژه در چابهار و تبدیل این بندر به قطب تجارت در دریای عمان، تمایل هند برای ایجاد خط راه آهن از چابهار تا «میلاک» افغانستان و ارتباط آن به هند، اعلام آمادگی شرکت های فرانسوی برای سرمایه گذاری در حوزه ی گاز ایران، گفت وگوی 170 شرکت بین المللی انرژی برای خرید گاز از ایران، ابراز امیدواری شرکت های نفتی «بی پی»، «شل» و «توتال» برای بازگشت و فعالیت در حوزه های نفت و گاز ایران و ...

افزون بر این، تاکنون گروه های بزرگی از فعالان اقتصادی، سرمایهگذاران و مدیران شرکت ها و بنگاه های تجاری و تولیدی از اروپا، آسیا و حتی آمریکا به ایران سفر کرده اند و از نزدیک با ظرفیت های کشورمان آشنا شده اند. اتحادیه ی اروپا و کشورهای بزرگ عضو آن همچون آلمان، انگلیس، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و دیگر کشورهای قاره ی سبز پیشگامان سفرهای هیات های تجاری به ایران بوده اند. در این میان، سفر نخبگان علمی و اقتصادی آمریکا به ایران را نباید نادیده گرفت. از کشورهای آسیایی به ویژه از شرق آسیا نیز گروه های بزرگ اقتصادی به کشور ما آمده اند. همه ی این سفرها نشان دهنده ی برنامه ریزی شرکت های بزرگ برای ورود به ایران است.

چند روز پیش نشریه ی آمریکایی «وال استریت ژورنال» در گزارشی شرایط سرمایه گذاری در ایران را نسبت به گذشته بسیار مطلوب دانست و عنوان کرد که سرمایه گذاران بین المللی به ورود به بازار ایران چشم دوخته اند. این نشریه به نقل از یک تحلیلگر اقتصادی که از ایران دیدن کرده بود نوشت اقتصاد ایران رو به رشد و سرشار از شرکت هایی است که به خوبی اداره می شوند. به همین دلیل ایران محل مناسبی برای سرمایه گذاری است. به نظر این مدیر مالی با وجود این که ایران هنوز مشمول تحریم های بین المللی است اما از نظر زیرساختی بسیار آماده و مناسب است.

به طور کلی نیز به نظر بسیاری از صاحبنظران، ایران یکی از پویاترین اقتصادهای روبه رشد در آینده خواهد بود که در صورت ورود به اقتصاد جهانی می تواند جایگاه مطلوبی را کسب کند.

به نظر تحلیگران بینالمللی امور مالی، بورس در ایران بسیار فعال و پویا است. به نظر آن ها به علت اینکه ایران سال ها با تحریم روبرو بوده است شرکت های موجود در کشورمان از مهارت مدیریتی خوب و مقاومت درخور توجهی در برابر شرایط نامناسب برخوردار هستند.

گفته می شود ارزش شرکت هایی که در بورس تهران حضور دارند نزدیک 28 درصد تولید ناخالص داخلی کشور است. این میزان هرچند نسبت به بازارهای مالی بزرگ پایین تر است اما اگر روند پیوستن ایران به اقتصاد جهانی به خوبی صورت بگیرد، ایران می تواند به یکی از بهترین اقتصادهای مالی نوظهور جهان تبدیل شود.

چندی پیش، 9 نفر از مدیران شرکت های سرمایهگذاری اروپایی به ایران سفر کردند و با ظرفیت های اقتصادی ایران، کارکرد و آینده ی بورس تهران آشنا شدند. این مدیران اروپایی اظهار داشتند ایران یکی از بهترین کشورها برای سرمایه گذاری است. به نظر این کارشناسان اقتصادی تنوع سهام در بورس تهران و فعالیت صنایع مختلف در کشور از جمله ی بزرگترین مزیت های اقتصاد و امور مالی ایران است که می تواند جذابیت های فراوانی را برای سرمایهگذاران بینالمللی ایجاد کند. به طور معمول سرمایه گذاران بین المللی به دنبال صنایع بزرگ هستند تا بتوانند به سرمایه گذاری های خود عمق دهند و نسبت به سوددهی آن اطمینان داشته باشند.

چشم اندازهای پس از لغو تحریمها سبب شده تا ایران به عنوان یکی از بازارهای نوظهور جهان مورد توجه قرار بگیرد. اگرچه شرکت های بزرگ به ویژه در اروپا در حال انجام معامله هایی با ایران هستند اما امید دارند با رفع تحریم ها مبادله های مالی و اقتصادی خود با ایران را توسعه دهند. شرکت های بزرگ آمریکایی نیز امیدوار هستند بتوانند در صنایع خودروسازی، نفت و انرژی، حمل و نقل و ... حضوری موثر در اقتصاد ایران را تجربه کنند. البته شرکت های آمریکایی از این موضوع نگران هستند که با طیف وسیعی از محدودیت ها در همکاری با ایران روبه رو شوند به همین دلیل به شدت امضای توافق نهایی هسته یی با ایران را طلب می کنند. در این زمینه، برخی حتی به احتمال راه اندازی اتاق بازرگانی ایران و آمریکا اشاره کرده اند.

با وجود آنچه گفته شد بسیاری از کارشناسان تاکید دارند نباید منتظر بهبود ناگهانی وضعیت معیشتی مردم در دوره ی بعد از توافق نهایی میان ایران و قدرت های جهانی بود. ممکن است توافق تا میزانی محدود بر بهبود شرایط داخلی در کوتاه مدت موثر باشد اما تاثیر نهایی و دلخواهِ همه ی جامعه در بلند مدت اتفاق می افتد و می تواند وعده ی واقعی گردش آسان چرخ های زندگی مردم را تحقق بخشد.