خودکفایی در تامین بنزین؛ مهم‌ترین دستاورد

مقام معظم رهبری هشتم فروردین امسال با حضور در منطقه عسلویه از نزدیک شاهد چگونگی توسعه بزرگترین میدان گازی جهان- پارس جنوبی- بودند.

اهمیت این میدان از آن جهت است که این میدان گازی با کشور قطر مشترک است و در حال حاضر این کشور عربی نسبت به ایران دو برابر برداشت میکند. از سوی دیگر ارزش تولیدات از پارس جنوبی با تکمیل تمام فازهای گازی پیشبینی شده، سالانه حدود 220میلیارد دلار خواهد بود.

همچنین در روزهای پایانی سال، مقام معظم رهبری با حضور در پژوهشگاه صنعت نفت توصیههایی به مسوولان کشور کردند که مهمترین آنها ضرورت تغییر نگاه کشور و مسئولان به مقوله نفت، خروج نفت از منبع درآمد و تأمین بودجه کشور و تبدیل شدن به منبعی برای پیشرفت و اقتدار اقتصادی ایران، غیر عاقلانه دانستن خرج کردن درآمدهای نفتی برای کارهای روزمره کشور، تصمیمگیری درباره میزان تولید و فروش نفت در هر شرایطی توسط ایرانیها، دستیابی به عالیترین سطح دانش و فنآوری، استفاده مدیریت شده از ظرفیت همه مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی کشور برای بومی سازی دانش مورد نیاز، استفاده صحیح و برنامهریزی شده از ظرفیت همه صنایع کشور جهت شتاببخشی به پیشرفت صنعت نفت و گاز و در نهایت تلاش کامل برای استفاده از ظرفیت میدانهای مشترک نفت و گاز بود.

اگر چه سال 1390 برای نفتیها شیرین آغاز شد، اما بحث ادغام وزارت نفت در نیرو و بعد از آن برکناری وزیر نفت شوکهای اولیه را به این بخش وارد کرد.

اوج ماجرا حاضر نشدن سید مسعود میرکاظمی- وزیر نفت، در دفتر کارش بود. هر چند در این مورد بحثها و شایعات زیادی مطرخ شد، اما در نهایت رییس جمهور در یک اقدام بیسابقه سرپرستی این وزارتخانه را برای مقطعی بر عهده گرفت، اما با بلند شدن صدای اعتراض نمایندگان مجلس، محمد علیآبادی به عنوان سرپرست راهی این وزارتخانه شد.

اما نمایندگان به سرپرست جدید روی خوش نشان ندادند تا این که فرمانده قرارگاهخاتم الانبیا(ص) بعد از گذشت حدود سه ماه از کنار رفتن سید مسعود میرکاظمی و رای قاطع بهارستانیها به نفت آمد، اما آمدن او هم کم حاشیه نداشت.

با توجه به این که ایران ریاست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) را بر عهده داشت و مقر این سازمان در کشور اتریش قرار دارد، بحث قرار داشتن نام رستم قاسمی در لیست تحریم برخی کشورهای اروپایی و آمریکا برای ورود به این کشورها، نگرانیهایی را درخصوص چگونگی حضور وی در نشستهای اوپک و سایر مناسبات بینالمللی در رسانهها و محافل کشور بهوجود آورد که البته در نهایت قاسمی بدون هیچ مشکلی در یکصد و شصتمین نشست اوپک شرکت کرد.

امسال سال طلبکاری نفتیها هم بود، چرا که به دنبال محدودیتهای صورت گرفته علیه بانک مرکزی ایران، وصول پول نفت با دشواری صورت گرفت و در این میان هندیها مشکلسازترین بدهکاران بودند.

اگر چه برای نخستین بار در دی ماه سال گذشته (ژانویه 2011 میلادی) بحث اختلافات ارزی ایران و هند برای مبادلات نفتی در رسانههای بینالمللی مطرح شد، اما این بحث به سال 1390 هم کشیده شد؛ ولی اینبار جدیتری و با پوشش رسانهای بیشتر.

تلاشهای زیادی صورت گرفت تا اینکه مدتی بانک ترکی هالک، مبادله پول نفت ایران و هند را انجام داد، اما در نهایت قرار شد به دلیل فشارهای زیاد از سوی تحریم کنندگان، هند پول نفت ایران را با روپیه پرداخت کند.

خرداد امسال نیز شش تن از مدیران نفتی به اتهام فساد اقتصادی- که تاکنون هیچ جزئیاتی از آن اعلام نشده است- بازداست و در کمتراز دو روز به قید وثیقه آزاد شدند. عباس جعفری دولتآبادی- دادستان عمومی و انقلاب تهران، از تداوم احضارها در این زمینه خبر داده و تاکید کرده بود که در "پرونده بزرگ" بازداشت شش مدیر نفتی، حتما احضارهای دیگری صورت خواهد گرفت که بعد از گذشت چندین ماه از سرنوشت این پرونده بزرگ فساد اقتصادی دیگر خبری نشد.

22 تیرماه امسال اولین محموله نفت ایران از سوی شرکت ملی نفت در بورس کالا عرضه شد، اما از 9 بار عرضه تنها یک بار و آن هم نیمی از محموله یک میلیون بشکهای به فروش رفت.

اگر چه علیآبادی تمام تلاش خود را به کار گرفت تا بورس نفت راهاندازی شود، اما با رفتن او از وزارت نفت، بورس نفت هم به کما رفت تا رستم قاسمی - وزیر نفت - وعده افتتاح آن را برای سال 1391 اعلام کند.

البته خبرهایی هم بود مبنی برای این که قاسمی فروش نفت در بورس را در سال 1391 الزامی ندانسته، اما این خبر از سوی وی تکذیب شد و اعلام کرد که طبق قانون در سال آینده بورس نفت راهاندازیمیشود.

سفیران 27 کشور عضو اتحادیه اروپا سوم بهمن ماه برسر تحریم نفت و بانک مرکزی ایران به توافق رسیدند. البته مقرر شد که اجرای تحریم نفتی ایران از اول ژوییه (10 تیر 1391) آغاز شود.

ایران با تاکید بر این که تنها مردم اروپا از این تصمیم متضرر میشوند، اعلام کرد در صورتی که اروپاییها قراردادهای بلند مدت و بدون هیچ قید و شرطی را برای واردت نفت خام از ایران امضا نکنند، قبل از آنکه موعد قراردادهای گذشته برسد، صادرات نفت را به اتحادیه اروپا متوقف میکند. کمی بعد، ایران توقف صادرات نفت را با انگلیس و فرانسه آغاز کرد و خبرهایی نیز مبنی بر قطع صادرات به یونان شنیده شد.

این شرایط موجب شد که قیمت نفت ایران از قیمت نفت برنت پیشی گیرد و رکورد افزایش قیمت امسال ایران در دورهای هرچند کوتاه به بشکهای بیش 125 دلار برسد و گران قیمت ترین در بازارهای نفت شود.

البته خبرهای خوش نفتی امسال کم نبود. کشف میدان گازی مدار در عسلویه و کشف میدان گازی سردار جنگل در دریای خزر از جمله این خبرها بود. البته قرار بود خبرهای اکتشاف ادامه یابد، اما اکتشافات جدید به صورت رسمی از سوی مدیران نفتی اعلام نشد و رسانهها تنها به خبرهای غیررسمی اکتفا کردند.

سال 1390 سال بینیازی هم بود؛ بینیازی از بنزین. امسال با راهاندازی برخی واحدهای بنزینسازی پالایشگاهها و طرحهای توسعهای، تولید بنزین کشور به حدود 60 میلیون لیتر در روز رسید. با برابر شدن حجم مصرف و تولید، واردات این فرآورده در کشور متوقف شد.

البته مدیران نفتی وعدههایی از جمله بهرهبرداری از برخی فازهای پارسجنوبی، تولیدی شدن یا افزایش تولید برخی از میدانهای را هم داده بودند که شاید باید در سال جدید منتظر عملی شدن آنها بود.