عراقچی: برنامه موشکی ایران مشمول قطعنامه شورای امنیت نیست

نشست ویژه اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس عصر دیروز با حضور سید عباس عراقچی معاون حقوقی و امور بینالملل وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان برگزار شد.

در این نشست که ۴ ساعت به طول انجامید، نمایندگان مجلس از جمله آقایان «کریمی قدوسی، سیدباقر حسینی، آصفری، شفیعی، فتحالله حسینی، آقامحمدی، جوکار، بخشایش اردستانی، کوثری، منصوری آرانی، سبحانینیا، اسماعیلی و موسوینژاد» سوالاتی را در زمینه توافق هستهای به ویژه موضوع راستیآزمایی از سوی آژانس اتمی، نحوه تشکیل و وظایف کمیسیون مشترک برای نظارت بر توافق، شرایط قطعنامه شورای امنیت بر تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران، رویکرد دوگانه آژانس در برخورد با توافق هستهای، نحوه برگشتپذیری تحریمها، شرایط تحقیق و توسعه در حوزه فعالیتهای هستهای بعد از توافق، شرایط اقتصاد ایران بعد از توافق هستهای، زمان دقیق اجرای توافق، انجام تعهدات و شرایط راستیآزمایی، پذیرش اختیاری پروتکل الحاقی، رویکرد ایران نسبت به نقد قطعنامه شورای امنیت، لغو تحریمهای سوئیفت و تحریمهای نفتی، شرایط غنیسازی و تولید سانتریفیوژ پس از پایان توافق، رویکرد ایران نسبت به بازرسی از مراکز هستهای و غیرهستهای، چگونگی و عملکرد ایران در حفظ و رعایت خطوط قرمز نظام و علت تایید نشدن متن فارسی و انگلیسی در توافق وین مطرح کردند.

در این جلسه سید عباس عراقچی درخصوص علت انتخاب آژانس برای راستیآزمایی توافق هستهای گفت: راستیآزمایی آژانس در کل به صورت کمّی است، البته آژانس در توافق ژنو سابقه خوبی در راستیآزمایی دارد، اما واقعیت این است که در عرصه برای انجام تعهدات و راستیآزمایی هیچ داور بینالمللی دیگری وجود ندارد و نمیتوان جایگزین دیگری به جای آژانس پیدا کرد.

وی ادامه داد: بالاخره یک نهادی باید بیاید از تاسیسات ایران بازدید کرده و گزارش مربوطه را ارائه کند. از طرف دیگر ما در این حوزه کاری که کردیم این بود که تمام راستیآزمایی آژانس در این مرحله را به صورت کمّی و عددی مشخص کرده، از اینرو چکلیستی برای راستیآزمایی وجود دارد که آژانس آمده و از تاسیسات بازرس کرده و در صورت انجام تعهدات آن چک لیست را تایید میکند. بنابراین آژانس هیچ قوت مانوری برای تفسیر برجام ندارد و نمیتواند اعداد را کم و زیاد کرده و به طور مثال بگوید که این عدد باید بیشتر یا کمتر باشد.

عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان در پاسخ به سوالی در رابطه با موضوعات مطرح شده مبنی بر گنجاندن بازرسیهای غیرمتعارف در برجام، تصریح کرد: اساساً براساس قانون بازرسیها در چارچوب پروتکل الحاقی صورت میگیرد و پروتکل الحاقی یک معاهده متعارف بینالمللی بوده که تاکنون پیش از ۱۴۰ کشور به آن پیوسته و ۱۲۰ کشور هماکنون در حال اجرای آن هستند، از اینرو این قانون و موضوعات مطرح شده مختص به ایران نیست، از اینرو هرگونه بازرسی چه از مراکز اعلام شده و چه مراکز اعلام نشده در این چارچوب خواهد بود. از طرف دیگر در بحث PMD تقاضاهایی از سوی کشورهای غربی وجود داشت اما خوشبختانه در نقشه راه میان ایران و آژانس هیچگونه بازرسی از مراکز نظامی دیگر وجود ندارد.

وی ادامه داد: همچنین در بحث تحقیق و توسعه باید گفت که این موضوع یکی از مشخصهها و افتخارات در برجام است، زیرا براساس برجام تحقیق و توسعه در برنامه هستهای به رسمیت شناخته میشود. البته صنعت هستهای یک دریای وسیع بوده و قسمت غنیسازی یکی از بخشهای آن است. بنابراین در این دریای وسیع در هز حوزهای که بخواهیم تحقیق و توسعه انجام دهیم، آزاد هستیم و ممنوعیتی وجود نداشت و حتی برجام کشورها را تشویق میکنند که در بحث تحقیق و توسعه با ایران همکاری کنند. همچنین براساس برجام، جمهوری اسلامی در حوزه تحقیق و توسعه موضوع غنیسازی هیچ ممنوعیتی ندارد. البته در قسمت تولید سانتریفیوژها محدودیتهایی گذاشته شده است که این محدودیت، محدودیتی نیست که تحقیق و توسعه کشور را دچار مشکل کند؛ به طور مثال در برجام آمده است که در ۱۰ سال آینده ایران میتوانند در نسلهای مختلف ماشینهای سانتریفیوژ به ویژه IR۴، IR۵، IR۶و IR۸ کار کنند.

ایران بنایی برای تولید ماشینهای بالاتر از IR۸ ندارد

وی ادامه داد: از طرف دیگر ایران براساس برنامهریزی که صورت گرفته بنایی برای تولید ماشینهای بالاتر از IR۸ ندارد و هماکنون در حال کار بر روی این ماشینها هستیم و عملاً تحقیق و توسعه در این حوزه حدود ۱۰ سال طول میکشد. از طرف دیگر آنچه که برای ایران در مذاکرات خط قرمز کلیدی در حوزه تحقیق و توسعه بود، این است تحقیق و توسعه بر روی ماشینهای IR۶ و IR۸ نباید معطل بماند که این موضوع صریحاً در برجام آمده که تحقیق و توسعه بر روی این ماشینها انجام میشود. حتی ما برای ساخت ماشینهای جدید و تولید یک نمونه اینگونه ماشینها محدودیتی نداریم، اما در مرحله تست مکانیکی و تزریق گاز، روی ماشینهای فراتر از IR۸ که ما تصمیمی نیز در این حوزه نداریم، محدودیتهایی وجود دارد.

عراقچی ادامه داد: از طرف دیگر بحث تحقیق و توسعه مربوط به بحث تولید نیست، بلکه مربوط به بحث توسعه ماشینهای پیشرفته غنیسازی است و قطعاً فعالیتهای ما در این حوزه ادامه خواهد یافت و ما انشالله در پایان دوره ماشینهای IR۶و IR۸ را که دو ماشین پیشرفته هستند را به مرحله تولید انبوه خواهیم رساند.

ایران تا ۱۵ سال اجازه ساخت رآکتور آب سنگین جدید را ندارد

وی در پاسخ به سوالی درخصوص پذیرش محدودیتهای طولانی در برجام از سوی ایران گفت: براساس برجام محدودیتها ۸ ساله و در موضوع تعداد ماشینها تا ۱۰ ساله است. همچنین در برجام آمده است که ایران تا ۱۵ سال نمیتواند رآکتور آب سنگین جدیدی را بسازد که در این رابطه کشور نیز برنامهای برای ساخت رآکتور جدید ندارد. همچنین ایران براساس برجام از ساخت تاسیسات جدید غنیسازی تا ۱۵ سال منع شده است که در این رابطه باید بگویم که کشور به تاسیسات جدید در این حوزه نیاز نداشته و همان تاسیسات نطنز با ماشینهای IR۸ نیازهای ما را تامین میکند و موضوعات مطرح شده در رابطه با ۲۰ سال و ۲۵ سال اصلا مربوط به محدودیتها نمیشود، بلکه مربوط به نظارت بر تولید برخی از قطعات است.

عراقچی ادامه داد: براساس برجام، ما در بحث تولید سانتریفیوژها محدودیتی نخواهیم داشت، همچنین در برجام آمده است که برای تولید ماشینهای سانتریفیوژ و برای غنیسازی محدود دوره محدودیت ما ۸ ساله است، از اینرو بعد از این مدت جمهوری اسلامی ایران به برنامه درازمدت خود پایبند بوده، البته طبیعی است که بعد از ۸ سال یک شبه معجزه نشده و ابتدا باید زیرساختهای آن و ماشینها تولید شود، از اینرو قرار است که ما برنامه خودمان را به آژانس بدهیم، زیرا براساس پروتکل الحاقی تمام کشورها موظف هستند که برنامه خود را به آژانس ارائه دهند.

برنامهریزی ایران برای تولید سوخت ۶ نیروگاه اتمی در کشور

وی افزود: غالباً برنامه تمام کشورها ۱۰ ساله ارائه میشود، اما ما احتمالا برنامه ۱۵ ساله به آژانس ارائه خواهیم داد که براساس برنامهریزیها در پایان برنامه یک میلیون سو تولید خواهد شد. براساس برجام ایران تا ۸ سال در تولید ماشینهای جدید محدودیت دارد، اما بعد از سال هشتم طبق برنامه خودمان شروع به تولید ماشینهای IR۶و IR۸میکنیم. از طرف دیگر بحث برنامه خودمان در فاصله بین سال چهاردهم تا سال پانزدهم به یک میلیون سو خواهیم به طوری که ۱۹۰ هزار سو یک نیروگاه را تامین میکند و در پایان ۱۵ سال با تکمیل IR۸ظرفیت تولید سوخت برای ۵ تا ۶ نیروگاه را خواهیم داشت.

این عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان در واکنش به مطالب مطرح شده از سوی برخی نمایندگان مجلس درخصوص تشبیه پذیرش توافق هستهای با نوشیدن جام زهر از سوی رهبر معظم انقلاب، گفت: نمایندگان قطعاً باید در اشاره به خطوط قرمز و نسبت دادن به معظمله دقت لازم را داشته باشند تا یک وقت موضوعاتی که مدنظر ایشان نبوده، نسبت ندهیم و یا اگر چیزی را نسبت میدهیم، موضوع به صورت کامل بیان شود. از طرف دیگر اینکه هر چیزی گفته شود و بگوییم که این مسئله مورد نظر رهبری نبوده، از اینرو من فکر نمیکنم که خود ایشان نیز راضی باشند که به این ترتیب همهجا از ایشان خرج شود.

برنامه موشکی ایران، مشمول مباحث مطروحه در قطعنامه شورای امنیت نیست

وی ادامه داد: برخی مطرح کردهاند که محدودیت غنیسازی جزو خطوط قرمز رهبری بوده است، حال کجا این موضوع جزو خطوط قرمز ایشان بوده است؟ بلکه رهبر معظم انقلاب فرمودند که تحریمهای اقتصادی و مالی، یکجا و بقیه در فاصله معقول برداشته شود، از اینرو من ترجیح میدهم که موارد به صورت کارشناسی بررسی شود. همچنین باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد که در برخی ادعاها، سند به دست دشمن ندهیم. به طور مثال در بحث تحریمهای موشکی، موشکهای ما مشمول قطعنامه نمیشوند، آنچه که در قطعنامه مشخص شده این است که هیچکدام از موشکهای ما آن موارد و خاصیتها را ندارد. حال دوستان بیایند و بارها بگویند که موشکهای ما جزو موارد قطعنامه میشود! که قطعاً این اظهارات هرکدام سندی برای استفاده دشمنان میشود.

عراقچی تصریح کرد: ما در بحث توافق هستهای باید تصویر کلان را ببینیم و ببینیم که آیا به خواستههای خود رسیدهایم و بعد بیاییم بر روی جزئیات مته به خشخاش بگذاریم. به طور مثال در این حوزه آیا در عملیات آزادی خرمشهر، نتیجه عملیات را با آزاد شدن شهر میسنجند یا با تعداد شهدا؟ از اینرو حتما در هر عملیات یا مذاکراتی باید هزینههایی داده شود. از اینرو در مذاکرات نیز باید دستاوردهای کلان را ببینیم. حال اگر در این مذاکرات به دستاوردهای نظام نرسیدیم انتقادات وارد است، بنابراین باید توجه داشت که آیا در بحث توافق هستهای و در نبردی ۱۲ ساله، عزت ما حفظ شده است؟ در این رابطه باید پرسید که آیا جنگ اصلی ما بر سر غنیسازی بود یا جنگ اصلی بر سر این بود که اراده چه کسی بر دیگری فائق بیاید؟ آیا ما بودیم که سیاست غنیسازی صفر را پذیرفتیم یا آنها بودند که سیاست غنیسازی صفر خودشان را کنار گذاشتند؟ کدام طرف در این نبرد ارادهها پیروز شد؟ آنها بودند که ۶ قطعنامه خود را که میگفت غنیسازی ایران باید بلافاصله تعلیق شود، کنار گذاشته و غنیسازی ما را پذیرفتند. ما در این حوزه ۱۲ سال مقاومت کردیم و ربطی به تیم مذاکرهکننده ندارد. ۱۲ سال مردم مقاومت کرده و ارتشیان و نظامیان نیز دشمن را از تهدید نظامی ناامید کردند

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: همچنین براساس این توافق، برنامه هستهای ما تثبیت شده و از یک امر ممنوعه در شورای امنیت به تایید آن در همین شورا تبدیل شد، حال این سوال پیش میآید که چرا آن موقع که شورای امنیت ما را استثنا کرد و گفت که ایران تهدیدی برای امنیت و صلح بینالمللی است و نباید غنیسازی داشته باشد، آن موقع گفته نشد که ایران استثنا شده! خب در شرایط کنونی شورای امنیت آن سیاست و رویکرد را کنار گذاشته و برنامه هستهای ما را پذیرفته و به غنیسازی ما رسمیت داده است.

وی در واکنش به موضوعات مطرح شده در رابطه با استفاده دولت از مذاکرات برای انتخابات آتی مجلس گفت: این اظهارات و مطالب به هیچ وجه درست نیست. مثلا خوب است که ما بگوییم انتقادات مطرح شده برای انتخابات مجلس است؟

تشکیل کمیسیون مشترک، پیشنهاد ایران بود

عراقچی در پاسخ به سوالی درخصوص تشکیل کمیسیون مشترک نظارت بر اجرای توافق هستهای بهعنوان یک سازمان خاص تصریح کرد: ایران با ۱+۵ به برنامهای از اقدامات مشترک رسیدیم، حال باید یک نهادی بر اجرای دو طرف رسیدگی کند. در اجرای تعهدات از سوی ایران آژانس مسئول بوده و میتواند با حضور در تاسیسات هستهای ما بر حُسن اجرای تعهدات نظارت کندو این کمیسیون نیز وظیفه نظارت بر انجام تعهدات کشورهای ۱+۵ را برعهده دارد. از اینرو اتفاقا به درخواست ایران این کمیسیون مشترک تشکیل شد. از طرف دیگر برخلاف نظر برخی کمیسیون مشترک از یک تا ۱۰ کارگروه ندارد بلکه این کمیسیون از دو کارگروه تشکیل شده که وظیفه این دو نظارت خرید اقلام دومنظوره و مربوط به نقض اجرای تحریمهاست، از اینرو کمیسیون مشترک بهعنوان سازمانی خاص برای نظارت بر ایران ایجاد نشده است.

ایران تنها کشوری که از فصل ۷ شورای امنیت، دستپر خارج شد

معاون وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوالی درخصوص علل منحصر بودن توافق برجام برای ایران گفت: براساس توافق برجام کلیه اقدامات و مفاد برجام صرفاً میان ایران و گروه ۱+۵ است و این برای کشورهای دیگر سابقه ایجاد نمیکند، البته این موضوع دارای ابعاد مثبت و منفی است که موضوعات مثبت آن بسیار بیشتر و قویتر بوده زیرا این موضوع به کشورهای دیگر میگوید که امتیازات داده شده به ایران به دیگر کشورها اختصاص ندارد. به طور مثال عربستان اخیراً اعلام کرد که غرب هر امتیازی که به ایران میدهد، باید به ما نیز بدهد!! همچنین این موضوع به کشورهای دیگر میگوید که اگر به زیر فصل ۷ شورای امنیت رفتید نمیتوانید مانند ایران از آن خارج شوید. از اینرو شاهدیم که هر کشوری که به زیر فصل ۷ شورای امنیت رفت نتوانست سر سالم به در ببرد، ولی شاهدیم که ایران به زیر فصل ۷ رفت ولی با دست پر بیرون آمد که همان به رسمیت شناختن غنیسازی هستهای بود.

ایران تا ۳ ماه آینده برنامه غنیسازی خود را به آژانس بینالمللی اتمی ارائه میکند/ قطعنامه شورای امنیت هیچ مانعی برای تست موشکی در ایران ایجاد نمیکند

وی با اعلام اینکه ایران طی ۲ یا ۳ ماه آینده برنامه غنیسازی خود را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه میکند، گفت: براساس برجام محدودیت ما در غنیسازی حدود ۸ سال است و بعد از آن ایران میتواند طبق برنامه خود کار کند و این برنامه به هیچ وجه نیاز به تصویب در آژانس ندارد. از طرف دیگر ما در سال هشتم زمانی که اقدام به تولید IR۶و IR۸میکنیم، عملا به آن نیازی نداریم، زیرا ایجاد زیرساختهای ماشینهای IR۸حدود ۲ یا ۳ سال طول میکشد، بنابراین برای تولید در سطح انبوه ۲ تا ۳ سال زمان نیاز است، از اینرو در این مدت مواد غنیشده که در سال به حدود ۲۰۰ سانتریفیوژ میرسد را انبار میکنیم.

عراقچی با بیان اینکه براساس قطعنامه، تحریمها هیچ مانعی برای تست موشکی در ایران ایجاد نمیکند، افزود: به طور حتم این قطعنامه برای ایران الزامآور نیست، بر فرض اینکه این موضوع باشد، نقض قطعنامه به معنای نقض برجام نیست. البته وزارت خارجه پس از تصویب قطعنامه موضع رسمی خود را در به رسمیت نشناختن این قطعنامه اعلام کرد. از طرف دیگر ما در مفاد قطعنامه اعلام نظر کردیم، همچنین هیچ جای نگرانی از این قطعنامه برای ما وجود ندارد، زیرا هیچکدام از موشکهای ما در حیطه این قطعنامه قرار نمیگیرد. حتی نظامیان ما در این رابطه اعلام کردهاند که هیچکدام از موشکهای بالستیک ما برای حمل کلاهکهای هستهای طراحی نشدهاند.

عدم برگشتپذیری تحریمها جزو خطوط قرمز ایران نبود

مذاکره کننده ارشد کشورمان در پاسخ به سوالی درخصوص شرایط برگشتپذیری تحریمها براساس برجام گفت: براساس خطوط قرمز نظام باید برگشتپذیری متقابل باشد، نه اینکه اصلا برگشتپذیری وجود نداشته باشد که قطعاً این موضوع غیرمنطقی است. از اینرو از اول نیز قرار نبود اصلا برگشتپذیری نباشد، بلکه قرار بود برگشتپذیری متقابل باشد، بنابراین اگر هر لحظه نظام یک تصمیم حاکمیتی گرفته و برجام را قبول نکند ما میتوانیم به سرعت به حالت قبل برگردیم. از طرفی غربیها نیز میتوانند از ابزار خود استفاده کنند.

عراقچی ادامه داد: از طرف دیگر برخی تحریمها مربوط به شورای امنیت بود که قطعاً برگرداندن آن تحریمها کار آسانی نیست و امکان داشت که چین یا روسیه آن را وتو کنند، حال کاری که شده این است که حق وتوی چین و روسیه دور زده شده و آنها میتوانند تحریمها را برگردانند. اما همینکه این دو کشور راضی شدهاند که از حق وتوی خود بگذرند، نشان دهنده آن است که برگشتپذیری تحریمهای شورای امنیت کار آسانی نیست، زیرا در برجام و قطعنامه یک مسیر ۶۵ روزه مشکل و سخت از سوی کشور مدعی باید طی شود و آن کشور باید چهار مرحله را پشتسر بگذارد و آن کشور در هر مرحله باید هزینههای سیاسی سنگینی را بپردازد.

از نظر غرب، ایران یکساله میتواند به حالت قبل از توافق برگردد

وی ادامه داد: یکی دیگر از نکات مطروحه این است که تصور میشوند که برگشتپذیری ایران به شرایط قبل از توافق چندین سال و برگشتپذیری تحریمها طی مدت کوتاهی طول میکشد که قطعاً هر دو نادرست است، زیرا از نظر کشورهای غربی ایران میتواند طی یکسال به حالتی بازگردد که آنها از آن میترسند. البته قرار نیست که ما به سمت سلاح هستهای برویم، اما آنها میدانند که اگر بهانهجویی کرده و توافق را نقض کنند، به ایران مشروعیت دادهاند تا به هر سمتی که میخواهد برود.

دوران پساتوافق فرصت مناسبی برای تقویت بنیه اقتصادی، منطقهای و دفاعی کشور است

معاون وزیر امور خارجه کشورمان درباره شرایط ایران پساتوافق گفت: فرض کنید که بعد از توافق همه چیز به روال قبل از تحریهای هستهای برگردد، میدانیم در آن شرایط نیز اقتصاد ایران مشکلاتی داشت، زیرا در آن دوران نیز تحت تحریمهای غرب و آمریکاییها بودیم. اما موانع جدی و عمدهای که دشمن با سوءاستفاده از موضوع هستهای توانست جلوی پای ایران و دیگران قرار دهد و روابط اقتصادی کشورها با ما را تحت تاثیر قرار دهد، این موانع رفع خواهند شد. فروش نفت ما پس از توافق میتواند به حالت قبل برگردد، البته ما در صنعت نفت به سرمایهگذاریهای کلان احتیاج داریم. از طرف دیگر موضوع اقتصاد مقاومتی باید یکی از سیاستهای کلان کشور در پساتوافق باشد. از اینرو برجام فرصت مناسبی را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم میکند تا تواناییهای اقتصادی، منطقهای و دفاعی خود را تقویت کند.

عراقچی در پاسخ به سوالی درخصوص سرنوشت پولهای آزاد شده ایران در بانکهای خارجی گفت: این پولها در اختیار بانک مرکزی است، اما براساس توافق ژنو و پس از تایید انجام تعهدات ایران از سوی آژانس، ماهیانه ۷۰۰ میلیون دلار از داراییهای بلوکه شده ایران، آزاد خواهد شد و این پولها به حساب بانک مرکزی در کشورهای منطقه واریز و این نهاد به تدریج از منابع استفاده کرده است.

وی درباره زمان اجرای توافق و لغو تحریمها گفت: براساس برجام تا روزی که توافق اجرا و تحریمها برداشته شود ۳ مرحله باید طی شود. مرحله نخست این بود که جمعبندیها توسط شورای امنیت طی قطعنامهای به تصویب برسد که این مهم صورت گرفت. مرحله دوم همان روز توافق بوده که حداکثر ۹۰ روز بعد از تصویب قطعنامه است که در آن مراحل قانونی تصویب توافق در ایران و کشورهای ۱+۵ انجام میشود، پس از آن و طی این ۹۰ روز، کشورهای ایران و ۱+۵ رسماً اعلام میکنند که توافق مورد قبول ما است، بنابراین پس از اعلام نظر موافقت کشورها با توافق، آمریکا و اروپا تحریمهای خود را لغو یا متوقف میکنند، ولی این موضوع تا مرحله سوم اجرایی نمیشود، از اینرو تحقق این موضوع به انجام تعهدات از سوی ایران بستگی دارد، بنابراین پس از اعلام ایران درخصوص انجام تعهدات، آژانس اقدام به راستیآزمایی کرده و نظر خود را اعلام میکند که در صورت نظر موافق آژانس با انجام تعهدات از سوی کشورمان، لغو تحریمها عملا اجرایی میشوند.

عراقچی در پاسخ به سوالی درخصوص علت سلیقهای بودن اجرای توافق در ایالتهای مختلف آمریکا تصریح کرد: در این رابطه برخی از ایالتهای آمریکا تحریمهایی را علیه شرکتهایی که با ایران در ارتباط بودند، وضع کردند که این تحریمها منحصر به همان ایالتها هستند که در این رابطه براساس قانون آمریکا دولت مرکزی نمیتواند آنها را لغو کند، اما براساس برجام دولت میتواند آن ایالتها را تشویق به لغو تحریمها کند.

عضو ارشد تیم مذاکرهکننده هستهای کشورمان در پاسخ به سوالی مبنی بر علت تایید نشدن متن فارسی و انگلیسی در توافق وین گفت: اگر قبول کنیم که مذاکرات هستهای یک مذاکره بینالمللی بوده از اینرو اسناد بینالمللی همه به زبان انگلیسی تدوین و تهیه میشوند. حال اگر بگوییم که این مذاکرات چندجانبه بوده، بنابراین باید متن توافق به تمام زبانهای کشورهای مذاکرهکننده ترجمه شود که این مشکل را چندین برابر میکرد.