منافع هند در گسترش مناسبات با ایران/ تامین گاز برای نیروگاه‌های زغال سنگی

طی روزهای گذشته، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، به هندوستان سفر کرده است. یکی از اصلیترین اهداف این سفر گسترش مبادلات تجاری دو طرف به عنوان دو کشور تأثیرگذار در منطقه است. یکی از مهمترین مواردی که در مورد سفر ظریف به هند بحث میشود حضور شرکتهای هندی و دعوت از بخش خصوصی این کشور برای ورود به طرح توسعه بندر چابهار است. به گزارش بلومبرگ، در کنار منافعی که توسعه این بندر میتواند برای ایران داشته باشد، گسترش بندر چابهار میتواند فصل جدیدی را در دستیابی هند به افغانستان، کشورهای آسیای میانه، و اروپا باز کند.

هند در حال حاضر به دلیل خصومتهای موجود با پاکستان امکان استفاده از خاک این کشور برای عبور و مرور محمولههای خود را ندارد. بندر چابهار میتواند به دروازه هند برای رسیدن سریعتر به اروپا و دسترسی به منابع افغانستان در کنار منابع انرژی آسیای میانه تبدیل شود. هند در افغانستان پروژه های گوناگونی را در دست دارد که در صورت باز شدن مسیر ایران به این کشور، بخش قابل توجهی از نگرانیهای هندوستان نسبت به نحوه بهرهبرداری و انتقال منافع خود در افغانستان برطرف خواهد شد. بندر چابهار و به طور کلی باز شدن خاک ایران بر روی هند در کنار کاهش 70 درصد هزینه دسترسی به اروپا، زمان سفر را نیز به 16 روز کاهش خواهد داد.

حوزه انرژی یکی از مهمترین مباحث سفر ظریف خواهد بود. به گزارش ایندیا تایمز، ایران با داشتن منابع عظیم گاز میتواند بخش قابل توجهی از تشنگی گاز نیروگاههای این کشور ذغال سنگی را بر طرف نماید. در حال حاضر بخش قابل توجهی از انرژی در هند از سوختن ذغال سنگ تأمین می شود. از سوی دیگر در حالی که هند پس از چین دومین مشتری نفت ایران به شمار میرفت، پس از سفر هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه وقت آمریکا در سال 2012، به هند، این کشور واردات نفت خود از تهران را به شدت کاهش داد به گونه ای که در ماه مارس سال جاری واردات نفت هند از ایران به صفر رسید اما در در ماه می با کمی افزایش مواجه شد. هند همچنین قصد دارد تا با هدف تأمین گاز ارزان قیمت و رفع نیاز انرژی خود، خط لوله انتقال گاز زیر سطحی از چابهار به سمت این کشور را به بهرهبرداری برساند که طول آن در حدود 1300 کیلومتر برآورد شده است.

در حال حاضر تنها 10 درصد از ظرفیت تولید برق هند را نیروگاه های گازی این کشور تشکیل میدهند اما نکته قابل تأمل این است که از این ده درصد تنها از 20 درصد از ظرفیت خود برای تولید برق در این کشور به دلیل کمبود گاز استفاده میکند. اکتشاف میدان گازی فرزاد- ب در سال 2008 با مجموع 12.8 هزار میلیارد فوت مکعب گاز توسط شرکت ملی نفت و گاز هند صورت گرفت، اما فشارهای بینالمللی این کشور را پس از حدود 90 میلیون دلار سرمایهگذاری مجبور به ترک پروژه کرد. بخش دیگری از منافع هند در ایران توسعه روابط تجاری است. مبادلات تجاری ایران با هند از سال 2005 تا 2011 حدودا 8 برابر شد و از 2 میلیارد دلار به 16 میلیارد دلار افزایش یافت ، اما این حجم در سال 2014 به 13 میلیارد دلار کاهش یافت.

واردات هند از ایران در سال 2014 نیز با کاهش 36 درصد همراه شد و به 9 میلیارد دلار رسید که 7 میلیارد دلار از این حجم به واردات منابع انرژی فسیلی و معدنی اختصاص داشت. صادرات هند به ایران نیز در سال 2014 برابر با 4 میلیارد دلار ارزیابی شد که حدود 1 میلیارد دلار از این حجم به صادرات برنج و شکر به ایران اختصاص داشته است.