خوزستان، پتروشیمی را نمک‌گیر می‌کند

درحالحاضر در ایران سالانه ۲/۵ میلیون تن نمک دریایی تولید میشود که ۱/۵میلیون تن از این رقم در استان خوزستان تولید میشود. این استان با دارا بودن ویژگیهایی مانند ۲ بار امکان برداشت نمک بر اساس تبخیر آب در سال، مقادیر زیادی از نمک دریایی را هر سال تولید کرده و نیاز شرکتهای پتروشیمی مستقر در خوزستان را تامین میکند.به این گونه که در شهریور ماه دریاچهها آبگیری شده در تیرماه نمک برداشت میشود و در تیر ماه به طور مجدد آبگیری شده و در مهر ماه دوباره نمک برداشت میشود.

از دیگر مزایای استان خوزستان در حوزه نمک دریایی فروش این محصول با قیمت بسیار ارزان در مقایسه با دیگر کشورهای جهان است به طوری که درحالحاضر نمک دریایی با قیمت ۵۰ دلار برای هر تن در بازارهای جهانی به فروش میرسد، این در حالی است که تولیدکنندگان استان خوزستان این محصول را با قیمت ۱۰ دلار برای هر تن به فروش میرسانند. به گفته کارشناسان این حوزه، به دلیل نیاز بالای شرکتهای پتروشیمی داخلی و تقاضای بالای نمک دریایی خوزستان، این محصول درحالحاضر تنها در داخل به فروش میرسد. بر اساس گفتههای کارشناسان تا ۶ ماه آینده یک واحد تولیدی نمک دریایی خوراکی نیز به بهرهبرداری میرسد که در فاز نخست سالانه ۸۰ هزار تن نمک خوراکی تولید میکند. همچنین به گفته مدیران استانی، طرح آزمایشی تولید پتاس نیز در استان خوزستان به اجرا درآمده که نتایج مثبتی به همراه داشته است.

خوزستان، استانی منحصربهفرد برای تولید نمک دریایی

مدیران استانی معتقدند که استان خوزستان دارای شرایط منحصربهفردی برای تولید نمک دریایی است که دلیل اصلی آن تبخیر شدن ۲ بار آب دریای این استان در سال است که شاید در هیچ جای دنیا چنین ظرفیتی برای تولید نمک دریایی وجود نداشته باشد.نورالله حسنزاده، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خوزستان در اینباره به صمت میگوید: منطقه ماهشهر و بندر امام(ره) در سال ۳/۵ متر تبخیر دارد که این میزان، بالاترین تبخیر در میانگین سالانه کشور است. این استان همچنین به دلیل همجواری با خلیجفارس با بیش از ۴ درصد شوری آب، یکی از مکانهای ویژه به منظور استحصال نمک صنعتی و سایر ترکیبات ازجمله سولفات پتاسیم، سولفات منیزیم و کلرید منیزیم از آب دریا در دنیا به شمار میرود. او میافزاید: اکنون در دنیا بیش از ۹۰ میلیون تن نمک دریایی از آب دریا تولید میشود در حالیکه این رقم در کشور ما سالانه ۲/۵ میلیون تن و در استان خوزستان سالانه ۱/۵ میلیون تن است. به گفته حسنزاده، درحالحاضر نمک دریایی در بازارهای جهانی با قیمتی در حدود ۵۰ تا ۷۰ دلار برای هر تن به فروش میرسد که در این میان بخش خصوصی در استان خوزستان نیز به تولید یک میلیون تن نمک دریایی در سال میپردازد و آن را با قیمت هر تن ۳۰ هزار تومان معادل ۱۰ دلار در اختیار شرکتهای پتروشیمی قرار میدهد چرا که نمک دریایی از مواد اولیه بسیار ارزشمندی در شرکتهای پتروشیمی به شمار میرود.

حسنزاده عنوان میکند: کشور فرانسه با ۱۲ هزار هکتار اراضی حدود ۶۰۰ هزار تن، استرالیا با ۱۹ هزار هکتار اراضی حدود ۱۰ میلیون تن، اسپانیا با ۸ هزار هکتار زمین حدود ۴۰۰ هزار تن، ترکیه با ۱۲ هزار هکتار حدود ۶۰۰ هزار تن، یونان با ۲ هزار هکتار ۱۵۰ هزار تن و تونس با ۸ هزار هکتار ۴۰۰ هزار تن در سال نمک دریایی تولید میکند. در همین حال پتروشیمی بندر امام(ره) نیز با هزار و ۵۴۰ هکتار، ۵۴۰ هزار تن نمک دریایی تولید میکند که در این میان نیز شرکت خاک، آب، سازه که یک شرکت خصوصی به شمار میرود و دانش فنی و تخصص لازم را در اختیار دارد نیز با هزار و ۸۰۰ هزار هکتار اراضی، حدود ۸۰۰ هزار تن نمک دریایی تولید میکند که مدیران این شرکت برای تولید یک میلیون تن تا یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن نمک دریایی هدفگذاری کردهاند. او میگوید: ویژگی استان خوزستان استحصال سالی ۲ بار نمک از دریاچههای این استان است که این مزیت شرایط ویژهای را برای تولید نمک از آب دریا در استان خوزستان فراهم کرده است که شاید در هیچ نقطهای از جهان چنین مزیتی برای تولید نمک دریایی وجود نداشته باشد.

همچنین برای تولید سولفات منیزیم و سولفات پتاسیم نیز برنامهریزیهایی انجام شده ضمن آنکه فعالیتهای مطالعاتی برای تولید پتاس در منطقه نیز آغاز شده که منجربه کسب نتایج بسیار مثبتی شده است.حسنزاده با تاکید بر اینکه طرح آزمایشی تولید پتاس به نتیجه رسیده و در این طرح بدون استفاده از اسید، سولفات پتاسیم تولید شده است، عنوان میکند: به طور کلی تولید نمک دریایی، سولفات منیزیم و سولفات پتاسیم هیچ آلایندگی ندارد و محصول نهایی با استفاده از انرژی خورشیدی تولید میشود که بر این اساس در زمره صنایع سبز قرار میگیرند.او میافزاید: نحوه تولید نمک دریایی به این شکل است که آب دریاچه در واحدهای تولیدکننده نمک دریایی به داخل حوضچههای تبخیر، حوضچههای ذخیره و در نهایت حوضچههای کریستال هدایت شود و طی فرآیندی نمک دریایی بهدست بیاید که انتظار میرود با گسترش طرح به تولید مورد نیاز برای صادرات دست یابیم.

تولید نمک دریایی، سازگار با محیط زیست

به گفته کارشناسان تولید نمک دریایی کاملا با محیطزیست سازگار بوده و در زمره صنایع سبز به شمار میرود. در همین حال عبدالرضا حرمتی، رییس سازمان نظام مهندسی معدن استان خوزستان به صمت میگوید: آب دریا در حدود ۳ تا ۴ درصد املاح دارد که ۹۰ درصد آن نمک و ۱۰ درصد دیگر سولفات، منیزیم، پتاسیم و دیر عناصر است که در این میان از روشی به نام تبلور جزءبهجزء استفاده میشود. او میافزاید: آب دریا در حوضچههای گسترده به روش انرژی تبخیر میشود تا اینکه ۹۰ درصد از آب دریا تبخیر شده و املاحی مانند سولفات، آهن و کلسیم موجود در آب نشست کنند. پس از آنکه غلظت آب به ۲۵ درصد رسید، آب وارد حوضچههای کریستال میشود و در آن حوضچهها نمک نشست میکند و منیزیم و پتاسیم از نمک جدا میشوند که در این شرایط نمک دریایی نشست میکند و استحصال میشود. حرمتی عنوان میکند:. یکی از مزایای تولید نمک دریایی نداشتن آلایندگی است که بر این اساس در زمره صنایع سبز قرار میگیرد چرا که نمک دریایی از آب دریا و استفاده از انرژی خورشیدی استحصال میشود و تولید آن سازگار با محیطزیست است. این درحالی است که دریاچهها به گونهای ساخته شدهاند که ماهیها و پرندگان به وفور در آنها زندگی میکنند و به نوعی تالاب مصنوعی به شمار میآیند.

مدیرعامل شرکت خاک، آب، سازه عنوان میکند: در ایران نزدیک به ۲/۵ میلیون تن نمک تولید میشود که حدود ۱/۵ میلیون تن آن در استان خوزستان تولید میشود به طوری که ۲ واحد صنعتی در استان خوزستان به تولید نمک دریایی میپردازند.وی میافزاید: نمک دریایی کاربردهای بسیاری در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی دارد اما مصرف عمده آن در صنایع پتروشیمی است. به گفته رییس سازمان نظام مهندسی معدن استان خوزستان، ۶۰ درصد نمک دریایی را کلر و ۴۰ درصد آن را سدیم تشکیل میدهد، همچنین نمک دریایی در صنایع حفاری و تصفیهخانههای آب نیز مورد استفاده قرار میگیرد. او با بیان اینکه یک واحد بزرگ تولید نمک خوراکی از آب دریا در یکی از شهرکهای صنعتی اهواز در حال احداث است، میافزاید: نمک دریایی در فرآیند خالصسازی از ۹۸ درصد به ۹۹/۵ درصد خلوص میرسد و ارزش غذایی پیدا میکند. حرمتی عنوان میکند: این واحد به عنوان نخستین واحد تولیدکننده نمک دریایی خوراکی تا ۶ ماه آینده به مرحله تولید خواهد رسید که فاز نخست این واحد سالانه ۶۰ هزار تن نمک دریایی تولید خواهد کرد و در آینده با راهاندازی خط تولیدهای بعدی به تولید سالانه ۲۰۰ هزارتن نمک دریایی خوراکی در سال خواهد رسید. همچنین بر اساس برنامهریزیهای انجام شده، از این پس در بخش نمک خوراکی صادرات خواهیم داشت اما در بخش صنعتی به دلیل نیاز بالای استان نمک دریایی صنعتی صادر نمیکنیم و شرکتهای پتروشیمی استان خوزستان را در اولویت قرار دادهایم. به گفته او حدود ۶۰ نفر مستقیم و حدود ۹۰ نفر غیرمستقیم در واحد تولیدی نمک دریایی خاک، آب، سازه در حال فعالیت هستند.