ماراتن تصاحب بازار پلیمر ایران

پس از توافق تاریخی هستهای ایران و گروه 1+5 در ژنو، اشتیاق و اشتهای شرکتها و سرمایه گذاران از کشورهای مختلف به گونهای روزافزون رشد کرد و نمایندگان این گروهها یکی پس از دیگری، به ایران سفر کرده و مقدمات را برای هموارسازی زمینههای همکاری آماده کردند. در این میان، بیشترین صنعتی که در اولویت خواستههای اکثر این سرمایهگذاران قرار داشته و دارد، صنعت عظیم پتروشیمی است که پتانسیلهای بالا و بالقوهای برای رشد دارد.

به گزارش نشریه پلاتس به بررسی تلاش شرکتهای خارجی بهویژه فعالان اروپایی پرداخته که در ادامه به این موضوع میپردازیم. پلاتس نوشته است: پس از برافراشته شدن پرچم انگلیس در سفارت بریتانیا در تهران در تاریخ 23 آگوست، فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه این کشور دو امر مهم را در اولویتهای دستور کار خود برای برنامه سفر همان روز گنجاند؛ یکی دیدار با همتای ایرانی خود، محمدجواد ظریف و دیگری بازدید از وزارت نفت ایران. ایران سومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک، پس از عربستان سعودی و عراق است و بر اساس جدیدترین آمارها، تولیدی حدود 2 میلیون و 870 هزار بشکه در روز را به خود اختصاص داده است. با این حال، در حالی که نفت سکاندار اصلی اقتصاد ایران است، اما سایر بخشها نیز نه تنها برای انگلستان، بلکه برای اکثر کشورهای اروپایی جذاب و قابل توجه است.

یک تحلیلگر ارشد شاغل در یک بانک اروپایی مستقر در دبی در این خصوص گفته است: «همه در حال آماده شدن هستند. ورود به بازار ایران همچون ماراتنی است که اکثر کشورهای پیشرفته در تلاش برای شرکت در آن هستند. ایران دارای طیف وسیعی از فرصتهای سرمایهگذاری در صنعت پتروشیمی است، دامنه این طیف، از صنایع بالادستی تا پایین دستی گسترده است.»

هیاتهای نمایندگی از فرانسه، آلمان، اسپانیا و ایتالیا تاکنون به ایران سفر کردهاند و در واقع در تلاش برای از سرگیری روابط تجاری و بهبود همکاریهای دوجانبه هستند. همچنین باید گفت که فعالان بخش پتروشیمی ایران نیز مشتاق آغاز مجدد روابط با همتایان خارجی هستند، نه تنها به دلیل سرمایهگذاری مستقیم در صنعت پتروشیمی، بلکه به منظور صدور مجوزهای جدید و به روز است که میتواند روند تولید را بهبود بخشد. موید حسینی صدر، نماینده مجلس و رئیس کمیته پتروشیمی و معدن ایران، در ماه جولای سال جاری به رسانههای داخلی گفته بود که ایران به دنبال جذب سرمایهگذاریهای مستقیم خارجی تا ابعاد 85 میلیارد دلار در بخش پتروشیمی است. ادواردو ون-زلر نتو، یکی از شرکای گروه مشاوران استراتژی رولاند برگر، در این خصوص گفته است: چنین سرمایه ای، به معنی هزینههای سالانه بالقوهای حدود 8 میلیارد دلار است که میتواند ظرفیت تولید پتروشیمی را از رقم 60 میلیون تن در سال کنونی به 120 میلیون تن در سال در طول پنج سال آینده و به حدود 180 میلیون تن در سال در بیش از 10 سال آینده برساند. در حالی که برخی از سرمایهگذاران انتظار تاخیر در اجرای برنامه لغو تحریمها را دارند، اما به وضوح در پی تدارک برنامههای سرمایهگذاری در مقیاسهای بزرگ هستند.

وی ادامه داد: با توجه به مقدار بالای ذخایر نفت و گاز ایران، هیچ مانعی در زمینه خوراک مورد نیاز برای گسترش حجم تولید محصولاتی همچون اتیلن و پروپیلن که پیشسازهای اکثر پلاستیکها هستند، وجود ندارد و این یکی از مهمترین نقاط قوت این صنعت است که موجب جلب نظرها به سمت آن شده است. ذخایر ایران در میدان پارس جنوبی، بهعنوان بزرگترین محل ذخیره گاز جهان، بسیار زیاد است. این منطقه که وسعتی به اندازه 9.700 کیلومتر مربع دارد، براساس آمارها دارای ذخایر تا 51 هزار میلیارد مترمکعب گاز طبیعی و بیش از 9/ 7 میلیارد متر مکعب میعانات گازی است.

علاوه بر اروپا، هند نیز که تجارت با ایران را در طول سالهای تحریم هم ادامه داده، درخصوص سرمایهگذاری در این صنعت ابراز علاقه زیادی کرده است. تحلیلگران بر این باورند که در حال حاضر پروژههای پالایشگاهی در ایران بهطور بالقوه امکان جذب سرمایهگذاریهای جدید خارجی را دارند و میتوانند زمینه ساز رشد هرچه بیشتر صنعت پتروشیمی شوند.

در ایام اخیر؛ شرایط نابسامان اقتصاد چین و انتشار پی در پی آمارهای نگرانکننده از اوضاع بازار سرمایه این کشور از یکسو و ریزش بهای نفت خام تا سطوح هشداردهنده، زمینه ساز ریزشهای بیشماری در اکثر بازارهای کالایی شده که در این میان از مهمترین آنها میتوان به افت بهای فولاد و محصولات پتروشیمی اشاره کرد که حاکی از تجربه ریزشهای شدید به ویژه از اواخر ماه جولای سال جاری میلادی است. قیمت فولاد و به تبع آن سنگ آهن رابطه بسیار نزدیکی با شرایط اقتصادی کشورها و سرعت روند توسعه آنها دارد که در مدت اخیر به دلیل کند شدن این روند، شاهد افت چشمگیر بهای این محصولات مهم هستیم. درخصوص بازار محصولات پتروشیمی نیز باید گفت محرکهای ریزش در ماههای اخیر بسیار قوی عمل کردهاند و زمینهساز کاهشهای قابل توجه در این بازار شدهاند. به گزارش سایت نیکی (Nikkei)؛ قیمت نقدی اتیلن، بهعنوان ماده اولیهای که برای طیف گستردهای از محصولات پتروشیمی مورد استفاده قرار میگیرد، از ماه جولای سال جاری افتی نزدیک به 30 درصد را تجربه کرده و به حدود 840 دلار در هر تن رسیده که رقم قابل تاملی است، همچنین بنزن نیز از غائله افتهای شدید محصولات پتروشیمی مستثنی نبوده و کاهشی به بزرگی 25 درصد را به ثبت رسانده است که با توجه به اهمیت این محصول، صدماتی را بر بدنه بازار این محصول وارد آورده است. به عقیده کارشناسان به نظر میرسد خریداران این بازار به دلیل انتظارات برای تشدید روند کاهشی تقاضا، تصمیمات جدیدی برای انجام معاملات در کوتاهمدت و میانمدت در سر دارند و منتظر بروز تغییری محسوس در این بازار هستند.

کاهش تقاضای چین برای محصولات پتروشیمی (و فولاد) مسبب ایجاد مازاد عرضه با روندی رو به رشد شده است. همچنین از سوی دیگر، با گسترش امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای تولید در آسیا و خاورمیانه و در پی آن رشد انتظارات مبنی بر افزایش چشمگیر عرضه از این مناطق، شاهد فشار هرچه بیشتر این اهرم بر قیمتهای محصولات پتروشیمی به سمت و سوی ریزشهای بیشتر هستیم. با برهم خوردن تعادل بازار محصولات پتروشیمی و افت تقاضا از یک طرف و رشد مازاد عرضه از سوی دیگر در ایام پیش رو باید منتظر آسیبهای بیشتر به تولیدکنندگان این صنعت در مقیاس جهانی و داخلی بود.

توشیو آسانو، رئیس شرکت شیمیایی آساهی کاسی و رئیس انجمن صنعت پتروشیمی ژاپن در این باره میگوید:تا نیمه اول ماه جولای، در این فکر بوده که روند جاری قیمت محصولات پتروشیمی ادامه خواهد داشت، اما نگرانیها از ماه آگوست شدت بیشتری گرفته و همچنان نیز افت قیمتها به ایجاد ناامیدی هرچه بیشتر دامن زده است.

براساس گزارشها، حجم واردات پلیاتیلن سنگین (HDPE) ژاپن که در تولید کیسههای پلاستیکی مورد استفاده قرار میگیرد، در ماه جولای نسبت به ماه گذشته میلادی تا حدود 36 درصد افزایش داشته است. همچنین واردات پلیاستایرن (مورد استفاده در بستهبندی مواد غذایی) نزدیک به 29 درصد رشد ثبت کرده است. بازار محصولات پتروشیمی در ژاپن این پتانسیل را داراست که با رشد میزان واردات کالاها، افت قیمت را تجربه کند.