آینده ایران بیشتر با گاز گره خورده تا نفت

به نقل از نشریه فوربس، ایران پس از اجرا شدن توافق هسته ای در اوایل سال آینده صادرات نفت خود را دستکم روزانه 500 هزار بشکه و در بهترین حالت تا یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داد.

این در حالی است که برخی گمان میکنند که ایران باید بیشتر به صادرات گاز طبیعی خود فکر کند تا نفت خام. حسین عسکری استاد تجارت بینالملل و مشاور ویژه سابق وزیر دارایی عربستان در سالهای 1978 تا 1981 اخیرا در مصاحبهای اعلام کرد که ایران باید بیشتر روی صادرات گاز طبیعی متمرکز باشد تا نفت خام چرا که از ذخایر عظیم گاز بهره میبرد و جهان به دنبال منابع گاز طبیعی و انرژیهای تجدیدشدنی است.

عسگری گفت: ایران حتی پس از لغو تحریم ها نمیتواند با عربستان در صادرات نفت رقابت کند و صنعت نفت این کشور به سرمایهگذاری گسترده نیاز دارد. وی با بیان اینکه آینده ایران بیشتر با گاز گره خورده تا نفت، افزود: اگر ایران به دنبال افزایش قابل توجه درآمدهای خود از فروش نفت خام است احتمالا مایوس خواهد شد.

البته جای تعجب نیست که عسکری از سوی عربستان برای بیان این سخنان اجیر شده باشد. عربستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت خام جهان و از اصلیترین اعضای اوپک، از زمان نشست قبلی این سازمان در سال گذشته با کاهش ندادن تولید خود از سهم بازارش به هر قیمتی دفاع کرده است.

این اقدام عربستان باعث فشار روی دیگر اعضای اوپک به ویژه ونزوئلا شده که در پی کاهش بیش از 50 درصدی قیمت نفت از ژوئن سال گذشته در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است. برخی گزارشها حاکی از این است که ونزوئلا حتی به دلیل تمام کردن نقدینگی خود در حال فروش ذخایر طلای خود است. دیگر تولیدکنندگان اوپک نیز به دلیل سیاست بی رحمانه عربستان مبنی بر حفظ سهم بازار با شرایط سختی روبرو شدهاند. عربستان که یکی از پایینترین قیمتهای نفت را برای متعادل کردن بودجه خود نیاز دارد راحتتر میتواند قیمتهای کنونی را تحمل کند.

میتوان گفت عربستان در حال حاضر کاری بهتر از جلوگیری یا به تاخیر انداختن صادرات نفت ایران نخواهد داشت. نفت خام بیشتر ایران فشار کاهشی بیشتری روی قیمتها وارد خواهد کرد. این افزایش صادرات باعث فشار روی دیگر تولیدکنندگان از جمله عربستان خواهد شد. اما این اقدامات باعث جلوگیری از افزایش تولید نفت ایران و سرمایهگذاری مورد نیاز(عمدتا از سوی غربیها) برای تولید بیشتر نخواهد شد. تهران گزینههای کمی دارد. در شرایطی که بازارهای جهانی نفت به عرضه کمتر و تقاضای بیشتر نیاز دارند تهران حتی در صورت پایین آمدن قیمت نفت به کمتر از 40 دلار به دلارهای نفتی احتیاج دارد.

به علاوه اگر ایران امیدهای خود در زمینه هیدروکربن را روی گاز طبیعی متمرکز کند مطمئنا مایوس خواهد شد. با توجه به اشباع عرضه گاز طبیعی مایع که باعث شده قیمتها در آسیا بیش از 60 درصد کاهش پیدا کند، حتی اگر این کشور طبق پیشنهاد عسکری بیشتر روی تقاضای اروپا متمرکز باشد برنامههای گاز طبیعی ایران نیز دوران سختی را برای تحقق پیش رو خواهد داشت.

بعلاوه تقاضای گاز اروپا نیز آنطور نیست که مسئولان برنامه ریزی انرژی در ایران را خوشحال و راضی کند. گزارش انرژی پست در ماه ژوئیه حاکی از اینست که تقاضای گاز اروپا در سالهای اخیر همیشه دست بالا گرفته شده است. تقاضای گاز اروپا در پایینترین سطح از سال 1995 بوده و احتمال کاهش تقاضا در آینده به ندرت در محاسبات و برنامهریزیها لحاظ شده است.

با توجه به این عوامل زمانبندی لغو تحریمهای ایران به زعم این نشریه آمریکایی نمیتوانست دستکم برای بازارهای انرژی بدتر از این باشد.