روند اقتصادی شدن انرژی‌های تجدید‌پذیر

در نگاهی اجمالی و با در نظر گرفتن بهای انواع انرژی میتوان بر این ادعا بود که تا چند دهه آینده با افزایش چشمگیر ارزش سوختهای فسیلی و بطور همزمان، کاهش هزینههای تولید انرژیهای تجدیدپذیر حتی قبل از تلاقی قیمت این منابع، مصرف مستقیم سوختهای فسیلی تا حد زیادی کاهش یابد و از این منابع عمدتا به عنوان مواد اولیه تولید سایر فرآوردهها استفاده شود. افزایش بهای سوختهای فسیلی میتواند در نتیجه کاهش روزافزون ذخایر منابع یا به علت تشدید جریمههای زیستمحیطی ناشی از مصرف آنها رخ دهد. این موضوع، راه را برای گراییدن به سوی سایر منابع انرژی ازجمله انرژیهای تجدیدپذیر هموار خواهد کرد. اگرچه بدیهی است که جایگزینی مولدهای سوخت فسیلی موجود با منابع تجدیدپذیر به آسانی و در مدت زمان کوتاه صورت نگرفته و به سرمایهگذاری گستردهیی نیاز خواهد داشت. اما به مرور زمان و با حرکت فرسایشی واحدهای فسیلی موجود و به طور همزمان افزایش راندمان و کاهش هزینه تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر، این روند جایگزینی از دیدگاه اقتصادی توجیهپذیرتر شود.

امروز دنیا در شرایط اقتصادی جدید به سر میبرد که توسط کامپیوترهای بسیار کوچک و فناوری اطلاعات روبه رشد به وجود آمده و در آن، قدرت نرم کشورها جایگزین قدرت نظامی سختافزاری و حتی دیپلماسی کلاسیک شده است. سرمایهگذاری در انرژی های تجدیدپذیر میتواند تکمیلکننده این پروسه باشد. همواره چرخشهای همه جانبه در جهت رشد و توسعه در اثر ظهور فناوریهای جدید به وجود میآیند؛ مثلا اختراع موتور بخار باعث تسریع در پیدایش عصر راهآهن شد یا ساخت کامپیوتر راه را برای به وجود آمدن عصر اطلاعات هموار کرد و کمپانیهای متعدد با امکان ایجاد مشاغل فراوان پا به این عرصه گذاشتند.

اختراع خودرو باعث پیشرفت در تکمیل ساخته شدن جادهها، خیابانها، پمپ بنزینها و مشاغل خدمات فنی خودرو و ... شد.

درحال حاضر کشورهای مختلف جهان به سمت استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر به ویژه خورشید و باد حرکت کرده و به عنوان مثال ظرف 5 سال گذشته در کشور آلمان، سهم صنایع فتوولتاییک در تولید نیروی برق 10برابر شده و حدود 3درصد انرژی مورد نیاز آن کشور را تامین میکند و قرار است تا سال 2020 برق مورد نیاز 15میلیون آلمانی از انرژی خورشیدی تامین شود.

در اقتصاد نوین و مدرن جهانی، دولتها و حاکمیتها سعی میکنند فرصتهای تولید، نوآوری، رقابت، ورود به بازارهای بینالمللی و تنظیم قراردادهای بزرگ را توسط صنعتگران، بانکداران و بازرگانان فراهم آورند تا خود قدرتمند شوند. بدینترتیب میتوان نتیجه گرفت که در رابطه با انرژیهای تجدیدپذیر و فناوریهای جدید آنها، زمان خروج از حالت آزمایشگاهی فرا رسیده و به زودی، پروژهها در کارگاههای تولیدی و شرکتهای خدمات فنی مهندسی عملیاتی خواهند شد.

بررسی شرایط انرژیهای تجدیدپذیر در ایران

ایران از نظر شرایط جغرافیایی در منطقهیی واقع شده که میتواند با برنامهریزی و کمک گرفتن از روشهای مدیریت مدرن جهانی، سهم قابل توجهی را در بازار انرژیهای پاک به دست آورد. یک گام اساسی برای گذار به اقتصاد انرژیهای تجدیدپذیر، تاسیس بانکهای تخصصی و فعال در این بخش است که صرفا با هدف و برنامه تقویت زیرساختها و وظیفه تامین مالی پروژههای مربوط به انرژی پاک به وجود آمده باشند و به موازات آن نیز شرکتهای بیمه تخصصی در این بخش انرژی میتوانند پوشش بیمهیی برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان را فراهم آورند.

گام رو به توسعه دیگری در این راستا میتواند لغو یا بازنگری در قوانین دست و پاگیر در راه توسعه انرژی پاک باشد؛ قوانینی مانند لغو مقررات منع تردد خودروهای برقی و در نظر گرفتن معافیت مالیاتی برای سازندگان و استفادهکنندگان آنها، لغو تعرفههای گمرکی و سود بازرگانی برای ملزومات و تجهیزات پروژههای انرژی خورشیدی و بادی، حل مساله انشعابهای غیرقانونی شبکههای کنونی انتقال برق، اعمال مالیات سنگین بر تولید و استفاده از اتومبیلهای سوخت فسیلی پر مصرف و صنایع آلودهکننده با عنوان مالیات بر کربن و با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانهیی، فرهنگسازی مناسب در جهت تشویق مردم برای نصب سلولهای خورشیدی روی پشت بام منازل یا محوطهها.

تجارب کشورهای توسعه یافته نشان میدهد که با این اقدامات تشویقی و تنبیهی، مردم وظیفه تامین و نگهداری را خود به عهده خواهند گرفت. به عنوان مثال گسترش استفاده از انرژی خورشیدی در کشورهایی مانند آلمان یا ژاپن دقیقا در راستای سیاستهای کلی آن کشورها در قبال مساله انرژی است و مردم آن کشورها صرفا به خاطر علاقه به محیط زیست یا جلوگیری از انتشار گازهای گلخانهیی به استفاده از سیستم انرژیهای تجدیدپذیر روی نیاوردند.