توسعه معدن در گرو توسعه حمل‌ونقل

در این نشست علاوه بر اعضای این دو کمیسیون نمایندگانی از وزارت راهشهرسازی، راهآهن جمهوری اسلامی ایران و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) حضور داشتند.

حملونقل و کاهش قیمت تمام شده

توسعه سیستم حملونقل بهویژه حملونقل ریلی تاثیر بسیاری بر توسعه بخش معدن و افزایش قدرت رقابتی در بازارهای صادراتی خواهد داشت. با توجه به اهمیت فراوان حملونقل ریلی و به دنبال آن حمل دریایی، فعالان بخش معدن در تلاش هستند تا بتواند سهم استفاده از این نوع حمل را در حوزه معدن و صنایع معدنی افزایش دهند. اما در این میان نباید این موضوع را فراموش کرد دولت بهعنوان مسئول اصلی در تامین زیرساخت باید زمینههای توسعه حملونقل در بخش معدن را فراهم کند. شاید علت اصلی برگزاری این نشست تاکید هرچه بیشتر بر اهمیت توسعه حملونقل و تاثیر آن بر قیمتگذاری محصولات معدنی باشد. این نشست ۳محور اصلی مزیتهای حملونقل، نیازهای جامعه و انتظارات بخش معدن از حملونقل را بر بوته نقد و بررسی قرار داد.

تاثیر حملونقل در دستیابی به اهداف ۱۴۰۴

رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه اهمیت حوزه حملونقل بر توسعه اقتصادی کشور بر کسی پوشیده نیست؛ اظهار کرد: چشمانداز در نظر گرفته شده برای بخشهای اقتصادی نیازمند توسعه در حوزههایی است که در راستای این بخش در حرکت هستند، در واقع توسعه حملونقل میتواند به اقتصادی شدن اهداف در نظر گرفته شده کمک کند. بهرام شکوری ادامه داد: استراتژی کشور مانند پازلی است که اگر قطعات آن درست در جای خود قرار نگیرند، هیچ توسعهای در کشور رخ نخواهد داد. رشد اقتصادی در افق ۱۴۰۴ بهویژه در بخش معدن نیازمند توسعه در بخشهای همراستا با معدن است، اگر روند توسعهای در این بخشها رخ ندهد، معدن نیز توسعه نخواهد یافت.

وی با اشاره به اهداف در نظر گرفته شده در حوزههای آلومینیوم، فولاد، مس و... در افق ۱۴۰۴، افزود: برنامههای مختلفی برای توسعه در این حوزهها در نظر گرفته شده اما در صورتی که حوزههای مرتبط از جمله حملونقل توسعه پیدا نکند نگرانی در میان فعالان اقتصادی بخش معدن افزایش مییابد. به گفته رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران، توسعه حملونقل بهویژه در حوزه حمل ریلی به لحاظ اقتصادی با صرفه فراوانی همراه است و در صورت توسعه میتواند بخش عمدهای از حملونقل معدن را بر عهده گیرد. وی افزود: جالب است بدانید، نوسانات «جیدیپی» در کشورهای مختلف دنیا در راستای توسعه حملونقل اتفاق میافتد در نتیجه به لحاظ اهمیت فراوانی که این بخش دارد، برگزاری این نشست را لازم دانسته تا با حضور فعالان اقتصادی و مسئولان مرتبط، انتظارات بخش معدن از حملونقل کشور مطرح شود.

دولت مسئولیت را بر عهده گیرد

در ادامه این نشست شکوری با ارائه مقاله پژوهشی وضعیت حملونقل در ایران را نسبت به سایر کشورها مورد بررسی قرار داد. وی اظهار کرد: در حال حاضر ۱۰۳۷۶کیلومتر خط ریلی در کشور وجود دارد. از سویی دیگر در حملونقل دریایی نیز شاهد ۱۱بندرگاه در کشور هستیم که به لحاظ کیفیت رتبه ۸۷ دنیا را از آن خود کرده است. حال باتوجه به اهداف در نظر گرفته شده در افق ۱۴۰۴ و افزایش صادرات، توسعه بنادر از موضوعات بسیار مهم و الزامی تلقی میشود. به گفته وی، از سال ۹۰ تا ۹۲ تنها ۷درصد از مواد معدنی تولید شده در کشور به وسیله ریل حمل شده است، این در حالی است که کشوری همچون استرالیا بیش از ۸۰درصد مواد معدنی خود را بهوسیله ریل حمل میکند.

شکوری تصریح کرد: متاسفانه سهم معادن از حمل ریلی در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ با کاهش ۲درصدی همراه بود و در سال گذشته از ۱۷میلیون تن فولاد و محصولات فولادی تولید شده تنها ۳میلیون تن آن با ریل حمل شده است. وی با اشاره به نیازهای موجود در جهت رسیدن به اهداف ۱۴۰۴ بیان کرد: متوسط نرخ رشد خطوط اصلی ریل در ۱۰ سال گذشته ۳/۶درصد بوده، در صورتی که با همین میزان نرخ رشد پیشرویم به ۱۵هزار و ۳۱۰ کیلومتر ریل نیاز داریم. وی در ادامه این نشست با اشاره به مزیتهای حمل ریلی افزود: میزان تولید دیاکسیدکربن در حمل جادهای ۱۰۳ برابر حمل ریلی خواهد بود، در نتیجه توسعه این حوزه به کاهش آلایندگیهای محیطزیست نیز کمک بسیاری خواهد کرد.

به گفته شکوری، با توجه به شاخصهای مشخص شده از سوی خبرههای صنعت، حملونقل ریلی در رتبه نخست قرار گرفته است. اما براساس صحبتهای رییس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران، کشور شرایط بسیار ویژهای در حوزه ترانزیتی در اختیار دارد اما متاسفانه آنطور که باید از آن بهره نگرفتهایم. کریدورهای موجود در کشور میتواند ما را به اروپا، آسیا و آسیایمیانه متصل کند در حالی که وجود چنین کریدورهایی در کشور مغفول مانده است. وی با اشاره به تاثیر حملونقل بر قیمت تمام شده محصولات معدنی افزود: اگر نگاهی به قیمت معدنکاری شرکتهای بزرگ همچون ریوتینتو، واله و... داشته باشیم خواهیم دید قیمت تولید سنگآهن دانهبندیشده ایران به ویژه در دوران پسابرجام بسیار نزدیک به قیمت تولید این شرکتها است اما بهدلیل وجود هزینههای بالا در حمل، قیمت تمامشده در ایران بیشتر از کشورهای دیگر بوده و این موضوع قدرت رقابت در بازارهای صادراتی را کاهش میدهد.

شکوری با اشاره به انتظارات فعالان بخش معدن از دولت اظهار کرد: انتظار ما این است دولت گسستگی در خطوط ریلی را کاهش داده و از سویی دیگر پایگاههایی را در مراکز معدنی کشور ایجاد کند تا با توجه به سفارش مشتریان بار به پایگاه نزدیکتر حمل شود. همچنین یکی دیگر از انتظارات اصلی فعالان معدنی گسترش بندر چابهار بهعنوان هاب صادرات مواد معدنی است زیرا علاوه بر محرومیتزدایی و اشتغالزایی فاصله دریایی کمتری با چین دارد. وی تاکید کرد: در واقع دولت به عنوان متولی اصلی، مسئولیت احداث زیرساختهای خطوط اصلی ریلی را برعهده داشته باشد. بخش خصوصی نیز فقط میتواند در سرمایهگذاری احداث انشعابات فرعی تا معدن یا کارخانه و افزایش لکوموتیو و واگن مشارکت کند.

حملونقل در کشور عقب مانده است

رییس کمیسیون حملونقل اتاق ایران نیز در این نشست بیان کرد: متاسفانه در تمام بخشهای صنعت حملونقل کشور شاهد عقبماندگی هستیم. در دنیا کشورهای پیشرفتهای را میبینیم که صنعت سیمان، فولاد و... را در اختیار ندارند اما هیچ کشور توسعه یافتهای را نخواهیم دید که صنعت حملونقل پیشرفتهای در اختیار نداشته باشد. امید ملک افزود: با توجه به این موضوع، صنعت حملونقل از اهمیت بسیاری برخوردار است اما جزو بخشهایی مغفول مانده دیده میشود. به گفته ملک، امروز مهمترین بندر کشور، پایانه حمل مواد معدنی را دارا نیست. در حالی که شرکت ایتالیایی طراح بندر شهید رجایی در همان سالهای احداث پایانه مواد معدنی را مشخص کرده بود اما ساخت آن تحت تاثیر مسائل مربوط به جنگ تحمیلی قرار گرفت.

رییس کمیسیون حملونقل اتاق ایران تصریح کرد: باید خردمندانه در حوزه حملونقل حرکت کرد زیرا ما در برنامههای خود در نظر داریم میلیونها تن از مواد معدنی افغانستان را از راه چابهار وارد مسیرهای بینالمللی کنیم در حالی که ما برای حمل مواد معدنی تولید کشور، با مشکل مواجه هستیم. وی با بیان این مطلب که هنوز در جادهای اتفاقاتی که در دوران جنگ رخ داده است را شاهد هستیم، افزود: باید توجه بیستری به سیستم حملونقل داشته باشیم. ملک تصریح کرد: باید سیستم پایانه در بنادر ایجاد شود. از سویی دیگر نرخگذاری نباید از سوی دولت انجام شود. وی در پایان اظهار امیدواری کرد نتایج خوبی از دل این جلسه برای حل مشکلات بخش حملونقلی کشور بیرون آید.