جای خالی نفت و گاز در اسناد دوازده‌گانه ایران و هند

اقتصاد هند، اقتصادی رو به رشد است به طوریکه رشد آن در سال گذشته میلادی تا ماه مارس به 7.3 درصد رسیده و به نظر میرسد در حال پیشی گرفتن از چین است تا به سریعترین اقتصاد رو به رشد جهان تبدیل شود، این آهنگ رشد سریع بیش از هرچیز حجم مصرف انرژی این کشور را افزایش میدهد.

مراودات ایران و هند در زمینه نفت سابقهای طولانی دارد و بر خلاف مشکلات بانکی و نقل و انتقالات مالی که تحریمهای علیه ایران طی سالهای گذشته به وجود آورده بود، هند واردات نفت از ایران را ادامه داد اگرچه که در پرداخت بهای آن مشکلات زیادی به وجود آمد. این در حالی است که در دنیای انرژی هند در حال تبدیل شدن به یک چین جدید است، به این ترتیب دومین کشور پرجمعیت دنیا دارد تبدیل به کشوری میشود که مرکز رشد تقاضای نفت است.

در عین حال چین نیز با تحولاتی که در اقتصاد خود به وجود میآورد آهنگ رشد خود را کند کرده تا هند بتواند آرام آرام جای آن را بگیرد، هند نیز در مواجهه با نیاز روزانه بیشترش به نفت و گاز پروژههایی برای افزایش تولید انرژی در داخل کشور و البته سرمایهگذاریهای خارجی در این زمینه دارد.

هند که با برداشتن گامهای بزرگی در رشد اقصاد به تدریج جایگاه سومین متقاضی بزرگ نفت در جهان را از چنگ چینیها در میآرود از شرکای قدیمی ایران به شمار میرود؛ شریکی که علاوه بر خرید نفت از ایران رد پایش در برخی پروژههای نفتی و گازی و میادین مهم ایران نیز دیده میشود. وزیر نفت و گاز هند و وزیر نفت ایران تلاش کردند طی سفری که در حدود یک ماه پیش به ایران او به ایران داشت، افقهای تازهای را پیش روی همکاریهای نفتی و گازی این دو کشور باز کنند.

یکی از آن ورود هندیها به میدان گازی فرزاد B برای توسعه بود، میدانی که نامش در فهرست میادینی که برای ورود به IPC در کنفرانس تهران آورده نشده بود چراکه مذاکرات درباره آن در همان زمان نیز در جریان بود.

دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند در دیدار با زنگنه اعلام کردده بود که مذاکرات در مورد فرزاد B پیش از تحریمها صورت گرفته و بنابراین خارج از مناقصه به شرکت هندی داده میشود و در این زمینه توافقی نیز طی این دیدار به امضا رسید.

افزایش صادرات نفت به هند هددف دیگر دو طرف هندی و ایرانی در مذاکرات صورت گرفته بود و در این زمینه زنگنه، وزیر نفت ایران نسبت به افزایش واردات نفت پالایشگاههای هندی از ایران پس از لغو تحریمها با حمایت و کمک دولت هند، ابراز امیدواری کرده بود.

البته گاز مسئله مهم دیگری است که در آن ایران و هند فراز و فرود های زیاد و البته طولانی 25 سالهای را با یکدیگر طی کرده و سابقه خروج هند از قراردادی که قراربود خط لوله صلح نامیده شود را در کارنامه داد.

وزیر نفت هند میگوید در مورد خط لوله صلح شرایط جدیدی ایجاد شده که با بررسی آنها هند به این پروژه وارد میشود. البته او میگوید که هند ترجیح میدهد که گاز را به صورت LNG از ایران خریداری کند.

البته ال.ان.جی یکی دیگر از زمینههایی بود که هندیها برای ورود به آن در ایران اعلام آمادگی کرده بودند به طوریکه پرادهان در سفر خود به تهران گفته بود هند آماده ایجاد تاسیسات پایانه ال .ان .جی در چابهار برای واردات گاز از ایران است.

پتروشیمی زمینه دیگری بود که به اعتقاد زنگنه ایران جایی برای ورود هندیها به آن را دارد و در این زمینه اعلام کرده بود که شرکتهای هندی میتوانند در بخش پتروشیمی ایران سرمایهگذاری کنند و ایران آمادگی تامین گاز طبیعی برای شرکتهای هندی که در این بخش سرمایهگذاری میکنند، را دارد.

در آخر وزیر نفت هند گفته بود که اگر ایران شرایط مطلوبی پیشنهاد دهد، این کشور احتمالا رقمی در حدود 20 میلیارد دلار در صنعت انرژی ایران و بنادر و افزایش واردات نفت از این کشور سرمایه گذاری خواهد کرد.

با تمام اینها در بین اسناد دوازدهگانه ایران و هند که به امضای رییس جمهور ایران و نخست وزیر هند رسیده است جای سند سیزدهمی در مورد همکاریهایی در صنعت انرژی خالی است. در بین این اسناد که طی سفر ناریندا مودی، نخست وزیر هند به امضا رسیده است حرفی از قولهایی که وزیر نفت هند داده بود و زمینههای سرمایهگذاری 20 میلیارد دلاری به میان نیامده است.

غیبت چنین سند و مذاکرهای در حالی است که هند با توجه به نیاز روز افزونش به انرژی به ویژه نفت و گاز همانطور که در ردهبندی بزرگترین خریداران بازار نفت و گاز به تدریج دارد جای چین را پر میکند، میتواند جای مطمئنی نیز در پروژهها و میادین نفت و گاز ایران داشته باشد.