اقتصاد ایران همچنان پتانسیل بحرانی شدن را دارد

مرتضی ایمانیراد در نقد عملکرد دولت روحانی میگوید: همه در نقد عملکرد روحانی بر کنترل تورم تاکید میکنند اما من معتقدم یک مساله کلیدى در اقتصاد ایران حل شده است که ارزشش به مراتب بیش از تک رقمى شدن تورم است. آن هم این است که در زمان آقاى روحانى «هوشمندى اقتصادى» نسبت به دورههاى قبل بیشتر شده است.

وی تاکید میکند که منظورم از هوشمندى اقتصادى وجود یک سیستم آمارى قدرتمند، جامع و به روز و یک سیستم تحقیقاتى گسترده کاربردى و ایجاد ارتباط تنگاتنگ با مراکز تحقیقاتى و دانشگاهى جهان و قرار دادن مدیران اجرایى قدرتمند در مرکز اجرا و تصمصمگیرى این سیستم هوشمند است. این سیستم هسته سیاستگذارى اقتصادى کشور است.

وی میگوید: البته باید بگویم که این سیستم در کشور وجود ندارد ولى مجموعه اقتصاد و سیاستگذارى اقتصادى به خوبى به این سمت حرکت میکند. اگر من استقرار این سیستم را با مقیاس 10 اندازهگیرى کنم الان در حول و حوش دو یا سه هستیم و این یک خبر خوب است، چون در ظرف سه سال دو یا سه واحد، که بسیار زیربنایى و استراتژیک هم هست، به جلو رفتهایم.

وی گفتوگو در خصوص اقتصاد و به تبدیل شدن آن به دغدغهای عمومی را یکی از شواهد وجود این سیستم هوشمند میداند و میگوید: ببینید براى حل مسایل اقتصادى چقدر گفتگو مىشود. اقتصاد به صدر موضوعات گفتوگو آمده است. ارتباطات بین المللى، حداقل با ایرانیان چقدر گسترده شده است. چندین مجله و یا روزنامه اقتصادى منتشر مىشود.

اولین بار است که اقتصاددانان کشور بر اساس یک تخصص ویژه شناسایى مىشوند و مهمتر از همه براى اجراى یک سیاست (مثلا همین یکسانسازى نرخ ارز را در نظر بگیرید) تدابیر جدى و بدون هیجان و یا زمان کوتاه اتخاذ مىشود که براى اقتصاد کشور خوب است. این مساله هر چند که ممکن است در کوتاه مدت و خیلى سریع نتیجه نداشته باشد ولى از نظر زیربنایى بسیار مفید و اثرگذار است. این مساله بزرگترین اقدام دولت یازدهم از نظر اقتصادى است.

اما وی میگوید: سایر دستاوردهای دولت جاى بحث دارد. مثلا نمىشود یک رقمى کردن نرخ تورم را تماما به دولت نسبت داد. تک رقمى شدن نرخ تورم با رکود موجود در اقتصاد ایران رابطه همزمانى ندارد بلکه بین آنها رابطه علّى برقرار است. اینکه با این همه افزایش حجم پول، تورم دارد پایین مى آید اساسش برمىگردد به کاهش جدى سرعت گردش پول در اقتصاد و بالا بودن نرخ بهره که هیچ یک از این دو پدیده سیاستگذارى نبودهاند. اینها در اقتصاد ایران پیرو تحولات هشت سال گذشته در اقتصاد ایران پدیدار شدهاند.

ایمانی راد به دستاورد دیگری هم اشاره کرده و میگوید: ما در وضعیت اقتصادی قرار داریم که در درون خود پتانسیل ایجاد بحران دارد، اما این بحران به خوبى مدیریت شده و تاکنون این بحران بالقوه کنترل شده است. این بخشى از آن هوشمندى اقتصادى است که در مورد آن صحبت کردم. بنابراین بسیارى از مشکلات اقتصادى سرجایشان هستند و براى حل آن وقت زیادى لازم است. این مشکلات جنسشان بنیادى است و به این راحتى حل نمىشود. فرقى هم نمیکند که دولتی که بر سر کار است وابسته و برخاسته از چه جناحى باشد. وقتى مشکلات ساختارى و بنیادى باشند براى حلشان زمان نیاز است. با تعجیل و هیجان و اراده هم کارها خرابتر مى شود. تنها الزامات مهم براى حل این مشکلات تعهد، شهامت و تمامیت است.

او می افزاید: اگر از این مساله بگذریم، مساله رشد اقتصادى در سایه همین مدیریت مثبت شده است و مهمتر از همه ارتباطات بینالمللى بهبود پیدا کرده است. در مجموع من اگر بخواهم از نظر اقتصادى دولت روحانى را ارزیابى کنم از نظر زیربناسازى و هوشمندى بسیار موفق عمل کرده است. ولى دیر جواب دادن این سیاستها به همراه پایین ماندن بهاى نفت در بازارهاى جهانى اجازه اثر گذارى این سیاستها را نداده و در نتیجه متغیرهاى اقتصادى، علیرغم بهبود نسبى، در سطح راضىکنندهاى قرار ندارند.