خانه‌های متروک در بیابان به نام مسکن مهر

در حالی که اواخر سال گذشته بیان شد تعداد مسکن مهر بدون متقاضی به ۷۵ هزار واحد رسیده، در روزهای اخیر وزیر راه و شهرسازی این تعداد را ۱۱۷ هزار واحد عنوان کرد؛ ۱۱۷ هزار واحدی که عمدتا از مکانیابی نامناسب، نداشتن خطوط مواصلاتی و نبود انشعابات رنج میبرند.

با اینکه یافتن مشتری برای این واحدها چندان آسان نیست، وزارت راه و شهرسازی در سال جاری با صدور بخشنامهای شرایط محدودکننده آن را برداشت تا شاید بتواند افرادی را برای سکونت در خانههای بدون متقاضی مسکن مهر ترغیب کند. اما به نظر میرسد عمده کسانی که فاقد مسکن هستند و تمایل به خرید مسکن مهر بدون متقاضی دارند از فراهم کردن سهم آورده عاجزند. افرادی هم که قادر به پرداخت حداقل سهم آورده هستند دلشان نمیخواهد در بیابان ساکن شوند.

فرشید پورحاجت ـ کارشناس مسکن ـ در این خصوص میگوید: اینکه بدون ارایه خدمات و زیرساخت، در بیابان ساخت و ساز کنیم کار درستی نیست. مسکن، شهر و شهرک به عنوان یک موجود زنده احتیاج به تنفس دارد. مسکن، کالایی است که مردم باید در آن احساس آرامش، زندگی و طراوت کنند، لذا این مسائل باید در شهرسازی لحاظ شوند. جدا از زیرساختهای ضروری، ایجاد فضاهای آموزشی، فرهنگی و تفریحی نیز لازم است که این مسائل در مسکن مهر دیده شدند اما اجرا نشدند.

پس از آنکه شالودهی مسکن مهر در قالب بند «د» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ ریخته شد و سپس بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفت، اقتصاد ایران روز به روز انحنای بیشتری با اصول علم اقتصاد یافت تا در ایستگاه ابرتورم ۴۰/۴ درصد متوقف شود.

تاثیر قابل توجه در ایجاد تورم ۴۰/۴ درصدی و رشد ۶۱/۶ درصدی پایه پولی کشور از سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱ از اثرات مخربی بودند که مسکن مهر به عنوان مهمترین سیاست مسکنی دولتهای نهم و دهم به جا گذاشت. به همین منظور دولت یازدهم ضمن توقف سیاستهای اجرای این طرح، به تکمیل واحدهای متعهد شده آن اکتفا کرد تا پس از پایان سال ۱۳۹۵ «مسکن اجتماعی» را در قالب «طرح جامع مسکن» جایگزین مسکن مهر کند.

اخیرا وزیر راه و شهر سازی در صحن علنی مجلس در مورد طرح مسکن مهر گفته است: طرح فاجعهآمیز مسکن مهر که بیش از صد هزار میلیارد تومان برای آن هزینه شد، تاثیری در ۱۹ میلیون بدمسکن ایجاد نکرده است، علیرغم این حجم سرمایهگذاری ما با ۱۹ میلیون بدمسکن مواجهیم بدین معنا که این افراد درحاشیه شهرها و یا مکانهای نامناسب زندگی میکنند، اگر مسکن مهر یک سر سوزن مفید بو میتوانست آثارش را در ۱۹ میلیون بدمسکن ایجاد کند. البته ما پیش از این هم به خریداران مسکن مهر گفتهایم که نسبت به آنان متعهدیم و به تعهداتمان عمل میکنیم.

عباس آخوندی با بیان اینکه دو میلیون و ۲۱۵ هزار واحد حجم پروژه مسکن مهر بوده که البته ۱۱۷ هزار واحد فاقد متقاضی است، تصریح کرد: حدود ۴۹ هزار واحد از پروژه مسکن مهر در مکانهایی ساخته شده که دارای مشکلات حقوقی در دادگاهها هستند، نازککاری یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحد به اتمام رسیده است.

از سوی دیگر، به گفته کارشناسان چاپ ۵۰ هزار میلیارد تومان پول بدون پشتوانه برای ساخت مسکن مهر شوکهایی را به سایر بخشهای اقتصادی وارد کرد. تزریق چنین پولی به اقتصاد کشور که گفته میشود تا کنون بیسابقه بوده، نه تنها ارزش پول ملی را در مقابل دلار ضعیف کرد و آن را به یک سوم رساند بلکه تورم ۴۰/۴ درصدی را دامن زد. چاپ پول و انتشار آن در جامعه تقاضا برای کالاهای دیگر را بالا برد و از سوی دیگر عرضه را دچار مشکل کرد تا جایی که مسکن هم از این بلبشو بینصیب نماند و یک بار دیگر در سال ۱۳۹۱ با جهش قیمت مواجه شد و برای سومین بار پس از انقلاب اسلامی (سالهای ۱۳۶۸، ۱۳۸۶ و ۱۳۹۱) به رکود برخورد کرد.

ورود چشم بسته دولتهای قبل به طرح مسکن مهر، مسوولان دولت یازدهم را به قدری از دخالت مستقیم در ساخت و ساز ترسانده که هنوز پس از گذشت حدود سه سال از روی کار آمدن دولت، خبری از اجرای طرح مسکن اجتماعی نیست؛ چرا که دولت قصد دارد پروژه مسکن اجتماعی را از محل برگشت تسهیلات مسکن مهر و سایر منابع بانکی در گردش اجرا کند.