خروج نفت از ریل احیا؟

براین اساس، تحلیلگران حوزه نفت و پتروشیمی عقیده دارند ماجرای تصمیم انگلستان به خروج از اتحادیه اروپا میتواند روند بهبود قیمت نفت را در سال جاری میلادی تحت تاثیر قرار داده و حتی در سال آینده نیز سایه سنگین خود را از سر قیمتها برندارد.

براساس تازهترین نظرسنجی وال استریت ژورنال از چهارده بانک سرمایهگذاری، قیمت پایه نفت خام برنت در سال 2017 بهطور متوسط 57 دلار در هر بشکه خواهد بود که تغییر چندانی نسبت به نظرسنجی ماه مه نداشته است. این بانکها انتظار دارند نفت خام آمریکا نیز در سال آینده میلادی بهطور متوسط 55 دلار در هر بشکه ارزش داشته باشد. این انتظارها در حالی مطرح میشود که با نگاهی عمیقتر به اتفاقات سیاسی و اقتصادی که حالا در جریان هستند، قیمتهای ارائه شده با اما واگرهایی همراه میشود.

پیشبینی یاد شده در رابطه با قیمت نفت، در حالی از انتظار بانکهای سرمایهگذار به دست میآید که قیمتها از ابتدای سال جاری میلادی شرایط خوبی داشتهاند و رشدی 65 درصدی را تجربه کردهاند. روند افزایش قیمت نفت در سال جاری میلادی در شرایطی آغاز شد که موجی از کاهش تولید و عرضه از سوی تولیدکنندگان نفت آمریکا آغاز و در نهایت باعث کاهش چشمگیر مازاد تولید در بازار جهانی نفت شد. حال اما عدهای از کارشناسان با نگاهی به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا عقیده دارند روند رو به رشد قیمت نفت که از ابتدای سال جاری آغاز شده است، میتواند با قطعی شدن جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا از خط خارج شود. براین اساس سرمایهگذاران نسبت به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا با نگرانی سخن میگویند. از سویی اقتصاد منطقه یورو نیز این نگرانی را دارد که با خروج این وزنه سنگین اقتصادی از منطقه، اعتبار پیشین را در دنیا نداشته باشد.

آنطور که مشاهدات نشان میدهند، قیمت نفت خام در ابتدای اجرای همهپرسی در انگلستان حدود 10 درصد کاهش یافت چراکه سرمایهگذاران ورود به بازارهای کالایی را با ریسک بالا ارزیابی میکردهاند. به این ترتیب کارشناسان عقیده دارند برگزیت (خروج انگلستان از اتحادیه اروپا) میتواند اثری پروانهای در اقتصادهای دیگر دنیا داشته باشد و آنها را نیز گرفتار آشفتگی کند؛ اتفاقی که در نهایت میتواند تقاضای نفت را تحت تاثیر قرار دهد. بر اساس آمارهای ارائه شده، در حالیکه میزان تقاضای نفت بریتانیا 2 درصد از کل تقاضای جهانی نفت خام را تشکیل میدهد، سهم اروپا از تقاضای جهانی نفت بیش از 10 درصد است.  در حال حاضر بسیاری از اقتصاددانان از انتظار رشد اقتصادی فاصله گرفتهاند، چراکه رای به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را به مثابه کشیدن ماشه روی رشد و حرکت به سمت رکود اقتصادی در بریتانیا و همچنین کند شدن روند رشد اقتصادی در نقاط دیگر اروپا ارزیابی میکنند.

بازار جهانی نفت و مساله برگزیت

بانک سرمایهگذاری بارکلیز یکی از موسساتی است که در نظرسنجی اخیر والاستریت ژورنال شرکت کرده است. این بانک تخمین میزند که با اجرایی شدن برگزیت، تقاضای جهانی نفت در سال جاری و سال آینده میلادی، روزانه تا 100 هزار بشکه کاهش پیدا کند. تحلیل این بانک این است که «بعید نیست در ماههای آینده، قیمت نفت تمایل به پیروی شرایط نامشخص و بدون ثبات سیاسی را داشته باشد.» در واقع این تحلیل به این معنا است که شاید نتوان تا چند ماه آینده، شرایط با ثباتی را برای بازار نفت متصور بود.

برگزیت اما در حالی نوعی تهدید برای قیمت نفت به شمار میرود که ضربه افزایش ارزش دلار به نفت نیز در این میان قابل توجه خواهد بود. اگرچه طرح خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا برای اجرایی شدن به زمان نیاز دارد، اما در نخستین روزهای بعد از مشخص شدن تمایل مردم انگلستان به خروج کشورشان از اتحادیه اروپا، ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر تقویت شد. به این ترتیب طبیعی است که تقاضای جهانی نفت خام که توسط دلار آمریکا قیمتگذاری میشود، با افزایش ارزش این ارز با ضعف و کاهش همراه شود. بر این اساس واکنش برخی سرمایهگذاران به جریان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، کاهش تعداد قراردادهای موقعیت افزایش قیمت نفت در بلند مدت بوده است. بررسیها نشان میدهد در انتهای ماه ژوئن، قراردادهای بلندمدت نفت خام آمریکا یا انتظارها برای رشد قیمت نفت خام در آینده به 30 درصد کمتر از سطحی رسیدهاند که در انتهای ماه آوریل جریان داشته است.

امیدواری شکننده به قیمت نفت

طبق نظرسنجی اخیر از 14 بانک سرمایهگذاری، اگرچه قیمت نفت با موانعی مانند برگزیت یا تقویت ارزش دلار مواجه است، با این وجود در حال حاضر بانکها چشمانداز خود را برای قیمت نفت خام در سال جاری، با تکیه بر عملکرد قوی نفت در نیمه نخست سال جاری میلادی (که بیش از حد انتظارهای قبلی بوده است) به شکلی مثبت مطرح میکنند. براین اساس بانکها با وجود اتفاقاتی مانند برگزیت و تقویت دلار، همچنان بر این باورند که قیمت نفت برنت در سال جاری میلادی بهطور متوسط 45 دلار در هر بشکه، یعنی 2 دلار بیشتر از پیشبینیهای قبلی خواهد بود. انتظارها برای قیمت نفت خام آمریکا در سال جاری نیز متوسط 43 دلار در هر بشکه است که نشاندهنده رشدی 2دلاری نسبت به پیشبینیهای ماه مه است. اما در میان اظهارنظرهای مختلفی که در رابطه با قیمت نفت بعد از برگزیت وجود دارد، رئیس کالاهای استراتژیک بانکای ان جی عقیده دارد «حتی اگر برگزیت تمایلات کلی بازار را نیز تحت تاثیر قرار دهد، قیمت نفت خام زیر50 دلار در هر بشکه قرار خواهد داشت».

بانک ای ان جی همچنین این انتظار را مطرح میکند که هر دو نفت خام برنت و آمریکا در سال آینده میلادی بهطور متوسط 41 دلار در هر بشکه قیمت خواهند داشت. با وجود این خطرات دیگری نیز وجود دارند که در کنار برگزیت قیمت نفت خام را تهدید میکنند. قیمت نفت خام در سال جاری و در پی کاهش تولید نفت در پی اتفاقاتی مانند آتشسوزیهای ایالت آلبرتای کانادا، حملات شبهنظامیان نیجریه و مواردی از این دست، با افزایش همراه بود. این اتفاقات باعث شدند در ماه گذشته میلادی، بیش از 3 میلیون بشکه نفت از بازار جهانی خارج شود و عرضه و تقاضا به نوعی تعادل دست پیدا کند. با این حال تولیدات نفت کشورهایی که طی ماههای گذشته با کاهش تولید همراه بودهاند در حال بازگشت است. موسسه سیتی گروپ در رابطه با بازگشت تولیدات کشورهایی که با کاهش تولید نفت همراه بودهاند، میگوید: معاملهای در بین شرکتهای نفتی رقیب در لیبی در جریان است که چنانچه به سرانجام برسد، نقش مهمی در بازگرداندن روزانه بیش از یک میلیون بشکه نفت خام این کشور به بازار خواهد داشت که تا به حال از چرخه تولید حذف شده بود.

در ایالات متحده آمریکا نیز چنین روندی در جریان است. براین اساس اگرچه کاهش تولید نفت خام در ایالات متحده آمریکا به واسطه خروج سرمایهگذاران از صنعت نفت (که بعد از افت قیمتها از دو سال قبل تاکنون رقم خورد) همچنان ادامه دارد، اما نشانههایی از بازگشت تولیدات نفتی در این کشور وجود دارد. تولید نفت خام آمریکا به واسطه افت قیمت نفت، تا انتهای ژوئن سال جاری میلادی به 8/6 میلیون بشکه در روز کاهش یافت، این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته میلادی، تولیدات نفت خام این کشور به 9/6 میلیون بشکه در روز میرسید.

در این میان دویچه بانک آلمان این انتظار را مطرح میکند که متوسط کاهش تولید نفت آمریکا در سال جاری 420 هزار بشکه در روز خواهد بود و در سال آینده نیز ایالات متحده آمریکا شاهد کاهش تولید نفت تا روزانه 200 هزار بشکه خواهد بود. به عقیده این بانک، این میزان کاهش تولید میتواند اشباع بازار جهانی نفت از عرضه بیش از تقاضا را با بهبود همراه کند؛ چراکه در سالهای اخیر، رشد تولیدات نفت شیل آمریکا یکی از علتهای اصلی عرضه بیش از حد نفت خام به بازارهای جهانی بوده است. با این حال حالا قیمت نفت خام در سطحی قرار دارد که بازگشت برخی تولیدکنندگان و حفاران نفت شیل به چرخه تولید را مقرون به صرفه کرده است. بر همین اساس است که از چند هفته گذشته تاکنون، تعداد دکلهای حفاری نفت خام که در آمریکا به چرخه تولید بازمیگردند رو به افزایش بوده است. در واقع، بازگشت تولیدات خاموش چه در ایالات متحده آمریکا و چه در کشورهای دیگر، تهدیدی است که «روند بازیابی قیمت نفت» در آیندهای نه چندان دور در کنار اتفاقاتی مانند برگزیت یا تقویت ارزش دلار، با آن مواجه خواهد بود. با این حال باید منتظر ماند و دید واکنش بازار نفت به اتفاقات سیاسی و اقتصادی این روزها چه خواهد بود.