سه کانال ارزی در بازار پتروشیمی

حال این سوال پیش میآید که با توجه به تاثیرپذیری بالای صنعت پتروشیمی از نرخ ارز، این تصمیم دولت و بانک مرکزی چه تاثیری بر بخشهایی از صنعت از جمله خوراک، واردات و صادرات محصولات پتروشیمی خواهد داشت. آنطور که شنیدهها حکایت دارند ارز به زودی در کشور تک نرخی خواهد شد. این تصمیم البته نشانههایی نیز با خود دارد از جمله آنکه دولت به بانکها اجازه داده تا در عملیات خرید و فروش ارز دخالت فعالانه داشته باشند یا شاهد کاهش طبقات کالاهای وارداتی هستیم که از ارز مبادلاتی استفاده میکنند. به این ترتیب وضعیت به سمت تک نرخی شدن ارز در حرکت است.

در این بین بیشتر پیشبینیها آن است که با تک نرخی شدن ارز احتمال افزایش قیمت آن در بازار نیز افزایش مییابد؛ چراکه اولا تقاضای نرخ مبادلاتی به بازار آزاد منتقل میشود از طرفی موضوعات روانی بر قیمت و تقاضا برای ارز فشار وارد خواهد کرد. در نتیجه لااقل در کوتاهمدت قیمت ارز بعد از تک رقمی شدن افزایش خواهد یافت.

در مقابل برخی نیز معتقدند ممکن است نرخ ارز در بدبینانهترین حال ثبات داشته باشد؛ چراکه دولت برای آماده باش بازار و از طرفی کاهش نگرانیهای تورمی ناشی از تک نرخی شدن ارز اقدام به تغذیه مناسب بازار کند به این ترتیب بازار روند باثباتی را پشت سر بگذارد. به این ترتیب در سناریوی افزایش قیمت ارز با تک نرخی شدن آن باید سه بخش را بررسی کرد؛ قیمت خوراک، واردات محصول در بخشهای بالادستی و پایین دستی و در نهایت صادرات در دو بخش.

به تحلیل اگزیم نیوز با افزایش بهای ارز در بازار داخلی قیمت ریالی خوراک گاز نیز با افزایش روبهرو میشود و این موضوع اگرچه بر داراییهای شرکتهای پتروشیمی از یک طرف اثر مثبت دارد اما هزینههای ریالی خرید مواد اولیه از جمله خوراک را برای این شرکتها افزایش خواهد داد. بررسی حاضر نشان میدهد که به ترتیب شرکتهای متانولی بیشترین تاثیر منفی را از افزایش نرخ آزادسازی خوراک مصرفی متحمل شده، سپس شرکتهای الفینی در جایگاه دوم و در آخر شرکتهای اوره ساز نسبت به سایر شرکتهای پتروشیمی به دلیل مصرف سوخت بالاتر نسبت به خوراک مصرفی، کمترین تاثیر منفی را از افزایش نرخ خوراک و آزادسازی ارز میپذیرند. بخش دیگر تاثیر پذیر از این امر واردات است.

شرکتهای پتروشیمی برای خرید برخی کالاهای سرمایهای خود نیازمند واردات هستند و این موضوعی است که با افزایش قیمت ارز در نتیجه تکنرخی شدن آن به رشد هزینههای بنگاهها منتهی میشود. این موضوع در بخشهای پاییندستی با شدت بیشتری قابل بررسی است. بر این اساس باید گفت تک نرخی شدن بهای ارز میتواند باعث کنترل واردات محصولات واسطهای و سرمایهای در این صنعت شود. این در حالی است که در حال حاضر نیز تخصیص ارز مبادلهای برای واردات کاهش یافته و به زودی متوقف خواهد شد. در این بین صادرات محصولات تولیدی نیز موضوع دیگری است که با نرخ ارز در شرایط فعلی دستخوش تغییر خواهد شد. بررسیها نشان میدهد که در شرایط رشد قیمت ارز در اقتصاد ایران میزان صادرات با رشد روبهرو میشود. به عقیده کارشناسان در صورتی که قیمت ارز در نتیجه این اقدام افزایش یابد میتوان انتظار داشت صادرات محصولات پتروشیمی در هر دو بخش بالادستی و پاییندستی رشد کند. بر این اساس باید گفت سیاست تکنرخی شدن ارز در شرایط فعلی اثرات و برآیندهای متفاوت اما مشخصی را بر بازار و تولید محصولات پتروشیمی بر جای خواهد گذاشت که بر طرفهای عرضه و تقاضا در این بازار موثر است.

پلیمرها در هفتهای که گذشت

با توجه به این که طی هفته اخیر شاهد بازار نسبتا متعادلی برای محصولات پلیمری بودیم اما نکته قابل توجه این است که مقدار تقاضای محصولات پلیمری در این هفته به کمترین میزان خود از 3 هفته گذشته تاکنون رسیده است. این در حالی است که مقدار عرضه نسبت به هفته قبل از آن روندی کاهشی را تجربه کرده و حجم معاملات به کمترین مقدار خود از آخرین هفته اردیبهشتماه تاکنون رسیده است.

با توجه به تابلوی اعلانات بورس کالا، کل عرضه محصولات پلیمری در هفتهای که گذشت 54 هزار و 484 تن اعلام شده است و این در شرایطی است که با افتی 16 هزار و 516 تنی نسبت به هفته ما قبل، کارش را در تالار نقرهای به اتمام رسانده است. تقاضا هم استراتژی مشابهی را در پیش گرفته و از رقم 248 هزار تن به 162 هزار و 920 تن در هفته گذشته رسید. به عقیده کارشناسان بازار پتروشیمی عمده دلیل نوسان این چنینی در دو شاخص عرضه، تقاضا و همچنین معاملات بازارها همانند روال همیشه این است که در هفته جاری قیمتهای پایه این محصولات اعلام میشود و عرضهکنندهها به امید شیفت قیمتها به سمت بالا کالاهای تولیدی خود را عرضه نمیکنند. پر واضح است که در پی کمشدن عرضهها، تقاضا هم کاهش خواهد یافت. عامل دیگری که برای کاهش تقاضا میتوان تعریف کرد کمرنگ شدن نقش سفته بازها در بازار است. وقتی فاصله قیمتهای اعلام شده در بورس و بازارهای داخلی کم میشود تمایلی برای خرید واسطهها باقی نمیماند و همین علت باعث کاهش تقاضا میشود.نکته قابل ذکر دیگر، اعمال سقف برای پلیوینیل کلراید ( pvc) است که این موضوع باعث افت عرضه، تقاضا و حجم معاملات در این کالا است که در مجموع بر کلیت بازار نیز اثر میگذارد.

پلیاتیلن ترفتالات 821 جذابترین کالای مورد معامله هفته گذشته به شمار میآید که با عرضه هزارو 500 تنی در مقابل تقاضای 18 هزار و 865 تنی کار خود را در معاملات هفته گذشته به پایان رساند. پلیاتیلن ترفتالات 825 و 821 هم در این رتبه بندی به ترتیب جایگاه دوم و سوم را به خود اختصاص دادهاند که از عمدهترین علل این اتفاق میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1- اوج تقاضای فصلی: با توجه به قرار داشتن در فصل گرما تقاضای آب معدنی و نوشیدنیها بالا میرود و به دنبال این امر تقاضا برای این گریدها بیشتر میشود.

2- جذابیت واسطهگری و سفتهبازی: با توجه به اختلاف قیمت این گریدها در بورس کالا و بازارهای داخلی تقاضای دلالها بیشتر میشود تا بتوانند کالا را از بورس کالا با قیمت پایینتری خریداری کرده و در بازاهای داخلی با قیمت بیشتری بفروشند.

3- پایین بودن موجودی انبارها: این امر به وضوح نشانگر برتری تقاضا نسبت به عرضه است که در نهایت به پیشی گرفتن تقاضا از عرضه منجر میشود.