حرکت پلیمرها خارج از ریل نفت

با این حال تحلیلگران بازارهای داخلی تاثیر این افت را بر روند این بازارها بسیار کم میدانند و معتقدند عامل نوسان بازارها کاهش حجم معامله پلیمرها در بورس کالا و احتمال کاهش عرضه به بازار داخلی با مبدا بورس است و برای به تعادل رساندن بازارها افزایش عرضه از سوی تولیدکنندهها ضروری است.

این اتفاق در شرایطی رخ داده که تقاضا برای پلی اتیلن ترفتالات با گریدهای مختلف بیشتر شده است و علت این اتفاق هم اوج تقاضای فصلی، جذابیت واسطهگری و سفتهبازی و پایین بودن موجودی انبارها بوده است. با توجه به تابلوی اعلامیه عرضه و معاملات بورس کالا پلیاتیلن سنگین اکستروژن EX3 روز گذشته نیز مانند همیشه یکی از کالاهای جذاب به شمار میآمد که با عرضه 5 هزار و 154 تنی در مقابل تقاضای 483 تنی با اختلاف قیمتی حدود 500 تومان با قیمتی در رقم 4 هزار و 950 تومان معامله شد. همانطور که پیشبینی میشد و قبلتر هم به آن اشاره کردیم پلیاتیلن ترفتالات بطری با دو گرید مختلف از پرالتهابترین کالاهای عرضه شده دیروز به شمار میآیند.

پلیاتیلن ترفتالات بطری BG81 با تقاضایی 39 هزار و 666 تنی در مقابل عرضهای حدود 1000 تن قرار گرفت و با قیمتی حدود 3 هزار و 250 تومان در معاملات سلف کار خود را به پایان رساند. پلیاتیلن ترفتالات بطری BG785 هم روندی مشابه را در پیش گرفت و در قیمت پلیاتیلن ترفتالات بطری BG81 معامله شد. پلیاتیلن سنگین لوله CRP 100N نیز همانند همیشه یکی از کالاهای جذاب تابلوی اعلامیه بورس کالا بود و تقاضای این کالا چند برابر عرضهاش بود (تقاضا: 3 هزار و 861 تن، عرضه: 737 تن). تحلیلگران این بازارها تقاضای زیاد این کالا را به دلیل جذابیت، تولید داخلی، اهمیت استراتژیک دانستند. در ضمن این کالای استراتژیک به دلیل اهمیت با ارز مبادلهای، دادوستد میشد و حال که ارز مبادلهای از میان برداشته شد، به بازار این کالا شوک عظیمی وارد شد و این بازارها را با التهاب روبهرو کرد. در نهایت پلیاتیلن سنگین لوله CRP 100N با اختلاف قیمتی حدود یک هزار و 100 تومان با قیمتی حدود 4 هزارو 800 تومان معامله شد. بررسیهای صورت گرفته از ماه جولای بازارهای پتروشیمی جهانی، حکایت از آن دارد که بهای محصولات پتروشیمی در این ماه با وجود کاهش قیمت طلای سیاه (به واسطه افزایش عرضه اوپک و ایالات متحده آمریکا)، پا در مسیری صعودی گذاشته و رشد قیمتی را در بسیاری از محصولات تجربه کرده است. به گفته تحلیلگران این بازارها، این اتفاق به این علت است که بازار این محصولات با عرضه بیشتری روبهرو شدهاند. الراجحی تحلیلگر این بازارها در یکی از گزارشهای پژوهشی خود آورده است که قیمت اتیلن، پلیاتیلن، پلیاستایرن، پروپیلن و پلیپروپیلن در محدوده 5/ 1 درصدی رشد داشتهاند و این امر در حالی اتفاق افتاده که قیمت خوراک تولید این محصولات (نفتا و پروپان) در ماههای گذشته با افت همراه بوده است. به عقیده این تحلیلگر، این موضوع حاشیه امن تری برای تولید محصولات پتروشیمی در ماه ژانویه سال آینده فراهم خواهد کرد.

ذکر این نکته ضروری است که فعالیتهای تولیدی چین در ماه گذشته برای اولین بار از فوریه 2015 تاکنون گسترش یافته است و همچنین تولید این محصولات در آمریکا و اروپا با روندی آرام مسیر افزایشی را طی میکند. به عبارتی با توجه به اینکه تولیدکنندگان مهم جهان در مسیر تولید بیشتر گام برداشتهاند انتظار میرود شاهد افت قیمتها در بازار محصولات پتروشیمی باشیم؛ به خصوص آنکه روند کج دار و مریز بهای نفت نیز این موضوع را تایید میکند. به گزارش «دنیای اقتصاد» قیمت نفت خام در ماه جولای با افتی 2/ 13 درصدی روبهرو شده و با رصد کردن بازارهای این محصول علت این اتفاق افزایش عرضه دو کشور ایران و نیجریه اعلام شده است. این در حالی است که عرضه نفت کانادا هم برای جبران تولید در زمان آتش سوزی که در این کشور اتفاق افتاده بود افزایش یافت. در این میان عرضه نفت آمریکا هم در ماه جولای بر کاهش قیمت این کالای استراتژیک بیتاثیر نبوده است.

طبق گزارش عرب نیوز برآیند این عوامل باعث آن شد که در ماه اکتبر شاخص برنت با کاهشی 2/ 13 درصدی با قیمت 53/ 43 دلار معامله شود و شاخص نفت خام آمریکا از این کاهش بینصیب نماند و با افتی 1/ 15 درصدی همراه شود. این میزان افت این انتظار را ایجاد میکرد که قیمت محصولات پتروشیمی در بازارهای جهانی همراه با قیمت نفت کاهش یابد که به نظر میرسد اینطور نشده است و قیمت محصولات پتروشیمی در ماه ژوئن پس از پشت سر گذاشتن ماهها روند کاهشی در مسیر مخالف گام برداشته و در این ماه طعم قیمتهای بالاتر را چشید.

در این بین قیمت اتیلن در بازارهای جهانی در حدود 2 درصد رشد کرد و قیمت پلیاتیلن نیز با رشد 5/ 3 درصد در ماه جولای روبهرو شد. این در حالی بود که پروپیلن و پلیپروپیلن هم در این ماه به ترتیب با رشدی 4/ 4 و 4/ 1 درصدی روبهرو بودند و آروماتیکها همچون پلیاستایرنها (با جهشی 2/ 5درصدی) و بنزن هم با روند صعودی 2/ 4 درصدی کار خود را در این ماه به پایان رساندند.

در این بین بر اساس دادههای منتشر شده توسط اداره گمرک چین، در پی رشد ظرفیت تولید داخلی محصولات پلیمری گرید کالا (commodity grades) در چین، واردات پلیاتین و پلیپروپیلن این کشور بهطور پیوسته کاهش چشمگیری را تجربه کرده است. واردات پلیاتیلن به چین در سه ماه اول سال 2016 میلادی نسبت به مدت مشابه پارسال 3 درصد افت داشت و به 2 میلیون و 400 هزار تن رسید. همچنین واردات پلیپروپیلن با 23 درصد افت در همین مدت به یک میلیون تن کاهش پیدا کرد.افزایش ظرفیتهای اخیر در راستای اولویتهای ترسیم شده توسط دولت چین در سیزدهمین برنامه پنج ساله این کشور که از امسال آغاز میشود؛ صورت گرفته است. دولت چین برنامه شفافی را برای تشویق افزایش ظرفیت تولید داخلی و تضمین تامین خوراک اولیه با اتکا به منابع عظیم زغال سنگ خود دنبال میکند.

بنابر این واردات پلیمر این کشور محدود به گریدهای پلیمری دارای ارزش افزوده بالا که چین در حجم کافی تولید نمیکند؛ خواهد شد. از این رو صادرکنندگان پلیمر به چین توجه خود را معطوف به محصولات با ارزش تری نظیر پلیاتیلن متالوسن سبک خطی (mLLDPE) و پلیپروپیلن کوپلیمر ساختهاند. چین در ماه مارس امسال نخستین مجتمع تولید پلیاتیلن متالوسن سبک خطی خود را با ظرفیت تولید 100 هزار تن در سال در شهر شن یانگ راهانداخت. بر این اساس باید گفت هنوز معادلات جهانی بازارهای پتروشیمی جا برای تغییر و تحول دارند یا شاید هم تناقضات بازار به دلیل تغییر روش بازیگران آن باشد.