فعال شدن غول آلومینیومی ایران با «برجام»

ایران بهدلیل دارا بودن انرژی فراوان، نیروی انسانی ماهر و همچنین مجاورت با آبهای بینالمللی میتواند بهعنوان بهترین کانون تولید آلومینیوم در جهان باشد.

این مزیت، علاوه بر ایجاد درآمدهای ارزی غیرنفتی برای کشور (صنعت تبدیل انرژی و ایجاد ارزشافزوده بالا) باعث ایجاد ۵ شغل مستقیم و حدود۲۰ شغل غیرمستقیم به ازای تولید هر یکهزار تن آلومینیوم میشود. با توجه به چنین ظرفیتهایی در صنعت آلومینیوم، طرح آلومینیوم جنوب تعریف شده است. این طرح بهعنوان بزرگترین تولیدکننده شمش آلومینیوم در ایران شناخته میشود و یکی از طرحهای مهم مشارکتی ایمیدرو با یک شرکت ایرانی است که در دولت یازدهم، مجال عملیاتی شدن یافت. براساس برنامهریزیها قرار است این طرح ملی حدود ۲۵ ماه آینده وارد مرحله راهاندازی شود.

مهمترین پروژه صنعت آلومینیوم

طرح آلومینیوم جنوب بهعنوان یکی از مهمترین پروژههای صنعت آلومینیوم کشور مطرح است. طرح آلومینیوم جنوب با ظرفیت تولید ۳۰۰ هزار تن آلومینیوم آلیاژی در فاز نخست، ۱میلیون تن و در ۳ فاز مستقل بهعنوان بزرگترین مجتمع تولید در کشور شناخته شده که در حقیقت یکی از مزایای اقتصادی در این حوزه به شمار میآید، چراکه تاکنون هیچیک از شرکتهای آلومینیومی موفق به تولید این میزان فلز نشدهاند. همچنین یکی دیگر از مواردی که برای نخستین بار در تولید آلومینیوم در این طرح بهکار رفت، استفاده از فناوری پیشرفته ۴۰۰ کیلوآمپر بوده، به گونهایکه استفاده از این فناوری، زمینهساز کاهش انرژی مصرفی بوده، هزینههای بهرهبرداری کاهش پیدا کرده و مواد اولیه بهصورت بهینه و با صرفه اقتصادی مورد استفاده قرار میگیرد. یکی دیگر از ویژگیهای مثبت این طرح، داشتن نیروگاه اختصاصی برای تامین برق مورد نیاز است. اعتبار درنظرگرفتهشده برای اجرای این طرح، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اعتبار است.

برجام، فرصتی برای آلومینیوم جنوب

به گزارش ایمیدرو، مهدی مستقیمی، مدیرعامل شرکت آلومینیوم جنوب درباره طرح، مزیتها و اقدامهای انجام شده و اینکه طرح آلومینیوم جنوب مدتها بود در وضعیت سکون قرار داشت و اینکه چگونه این طرح فعال شد، عنوان کرد: شرکت آلومینیوم جنوب (سهامی خاص) بهمنظور تامین تقاضای روزافزون صنایع مختلف و با هدف بهرهگیری از ذخایر گسترده گازی جنوب کشور، ایجاد اشتغال، محرومیتزدایی، صادرات و کسب مزیت رقابتی، در سال۸۲ با سرمایهگذاری شرکت سرمایهگذاری غدیر با ۵۱ درصد سهام و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران با ۴۹درصد سهام تاسیس شد. مستقیمی درباره آغاز به کار و مشکلاتی که در این حوزه وجود داشت، توضیح داد: پس از مطالعات امکانسنجی و توجیه اقتصادی و فنی فاز نخست این طرح، قرارداد تجاری آن با برنده مناقصه در سال ۸۴ منعقد شد. پس از انتخاب پیمانکار، از طریق برگزاری مناقصه بینالمللی و انعقاد قرارداد برای تامین منابع مالی و تامین و تدارک تجهیزات و نصب و راهاندازی فاز نخست پروژه، متاسفانه بهدلیل تحریمهای اقتصادی و بروز مشکلات بانکی برای بانکهای کشورمان در صحنه جهانی، گشایش اعتبار اسنادی طرح محقق نشد و قرارداد به مرحله شروع عملیات اجرایی نرسید. با شروع به کار دولت تدبیر و امید و اقدامهای آن در رفع مسائل سیاست خارجی و به نتیجه رسیدن توافقنامه هستهای (برجام) زمینههای حل و فصل مسائل و مشکلات این پروژه نیز فراهم شد.

وی در ادامه عنوان کرد: در فضای ایجادشده پس از رفع تحریمهای اقتصادی، اصلیترین مانع فعال شدن قرارداد با پیمانکار خارجی - برای شروع عملیات اجرایی پروژه- بر طرف شد و اعتبار اسنادی این طرح گشایش یافت و فعالیتها براساس طرح زمانبندی به اجرا گذاشته شد. در همین راستا، عملیات اجرایی فاز نخست طرح شرکت آلومینیوم جنوب در جریان سفر دکتر روحانی، رییسجمهوری به استان فارس در تاریخ ۹ اردیبهشت ۹۴ آغاز شد. مستقیمی افزود: طرح این شرکت در ۳ فاز مستقل به ظرفیت تقریبی یک میلیون تن آلومینیوم اولیه و آلیاژی مصوب و برنامهریزی شده است. در طرح این شرکت، احداث بزرگترین مجتمع تولید آلومینیوم در کشور متشکل از همه کارگاهها و تاسیسات جانبی مورد نیاز به همراه نیروگاه اختصاصی و تاسیسات ساحلی و بندری است که تاثیر بزرگی بر اقتصاد منطقه و کشور خواهد داشت.

میزان پیشرفت طرح آلومینیوم جنوب

مدیرعامل شرکت آلومینیوم جنوب درباره مهمترین اقدامها در طرح آلومینیوم جنوب و میزان پیشرفت آن عنوان کرد: از جمله اقدامها در این طرح، فعالیتهای طراحی و مهندسی و مرور این مدارک از سوی کارشناسان شرکت آلومینیوم جنوب و پیمانکار خارجی (با حدود ۶۸ درصد پیشرفت)، فعالیتهای طراحی و مهندسی تفصیلی از سوی کارشناسان شرکت آلومینیوم جنوب و پیمانکار خارجی (حدود ۱۲درصد پیشرفت) و فعالیتهای تدارکات، ساخت و خرید تجهیزات شامل مذاکره با سازندگان تجهیزات و عقد قرارداد (حدود ۹/۵ درصد پیشرفت) است.

مستقیمی ادامه داد: همچنین فعالیتهای اجرایی شامل ساخت دفاتر کارگاهی، کمپ اقامت کارکنان، ارسال تجهیزات و ماشینآلات مورد نیاز شمعکوبی، اجرای شمعکوبی، انتخاب پیمانکاران ایرانی برای اجرای فعالیتهای سیویل و ساختمانی، عملیات خاکبرداری و تسطیح زمین کارخانه، عملیات تسطیح محل احداث تاسیسات بندری، بهطور کامل به پایان رسیده است. وی درباره برنامه راهاندازی زمانی طرح عنوان کرد: فعالیتهای اجرایی پروژه در مجموع، براساس برنامه زمانبندی در حال پیشرفت است و امید میرود براساس این برنامه، تا ۲۵ ماه آینده به مرحله راهاندازی آزمایشی و تولید نخستین فلز برسد. مستقیمی همچنین درباره میزان سرمایهگذاری و اشتغال طرح گفت: آلومینیوم جنوب، بهعنوان بزرگترین طرح آلومینیوم کشور ۳۰۰ هزار تن تولید دارد که از این میان، ۱۵۸ هزار تن به آلیاژ تبدیل خواهد شد. اعتبار در نظر گرفته شده برای اجرای آن، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار اعتبار است. راهاندازی این طرح، (با احتساب طرحهای جانبی) موجب اشتغالزایی حدود ۴ هزار نفر بهطور مستقیم و ۶ هزار نفر بهطور غیرمستقیم میشود.

مزیت اجرای طرحهای آلومینیوم در جنوب کشور

مدیرعامل شرکت آلومینیوم جنوب با اشاره به مزیت اجرای طرحهای آلومینیوم در کشور و بهویژه مناطق جنوب عنوان کرد: واقعیت این است که در رشد و توسعه اقتصادی کشور، اصلیترین مانع، اتکا به فروش مواد خام است. رفع این معضل در گرو استفاده از مزیتهای ناشی از منابع بسیار عظیم انرژی (نفت و گاز) در کشور خواهد بود که راه را برای ایجاد ارزشافزوده، اشتغال نیروی انسانی، توسعه صنعتی و درنهایت رشد و توسعه اقتصادی و رفاه جامعه هموار میکند. شرکت مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب نیز در راستای استفاده از مزیتهای منابع کشور و با انتخاب آلومینیوم بهعنوان محصول این شرکت و البته صنعت تبدیل انرژی (ایجادکننده ارزشافزوده بالا در گاز) شکل گرفت. مستقیمی در ادامه توضیح داد: آلومینیوم فلزی استراتژیک با ویژگیهای منحصر بهفرد از جمله سبکی، هدایت الکتریکی و حرارتی بالا، شکلپذیری مطلوب و مقاومت در برابر خوردگی است. این ویژگیهای منحصر بهفرد موجب مصرف بالای آن در صنایع هوا - فضا، ساخت هواپیما، خودروسازی، صنعت ساختمان، ساخت لوازم خانگی، صنعت برق، صنایع بستهبندی مواد غذایی و دارویی شده و روند کاربرد آن در صنایع مختلف بهدلیل خصوصیات برجسته آن به سرعت در حال افزایش است. همچنین از مزیتهای احداث طرح آلومینیوم در منطقه جنوب، بهرهگیری از نیروگاه اختصاصی بوده که منبع قابل اعتمادی بهمنظور تامین برق مستمر و پایدار در صنعت آلومینیوم است. شرکت آلومینیوم جنوب برای تامین برق مورد نیاز، قرارداد خرید تضمینی برق را با شرکت سرمایهگذاری غدیر برق و انرژی غدیر منعقد کرده است. ظرفیت این نیروگاه ۹۳۰ مگاوات است که بهصورت سیکل ترکیبی با راندمان ۵۸ درصد (بالاترین میزان راندمان در کشور) خواهد بود.

وی افزود: وجود تاسیسات بندری این مجتمع دارای اسکله اختصاصی با امکان پهلوگیری کشتیهایی با ظرفیت ۴۵ هزار تن، از دیگر مزیتهای طرح بهشمار میرود که مواد اولیه مورد نیاز شرکت را از طریق سیستمهای انتقال مواد از کشتیها به انبارها و سیلوهای در نظر گرفته شده در نزدیکی اسکله جابهجا خواهند کرد.

افزون بر این، بهرهگیری از فناوری مدرن ۴۳۰کیلوآمپر برای نخستینبار در کشور، مصرف بهینه مواد اولیه، کامل بودن زنجیره تولید، استفاده از پیشرفتهترین سیستمهای کنترل آلایندگی و تولید آلیاژهای مختلف آلومینیوم، از ویژگیهای برجسته و کلیدی طرح این شرکت است که آن را از سایر کارخانههای مشابه متمایز میکند. مدیرعامل شرکت آلومینیوم جنوب ادامه داد: براساس مطالعات انجامشده درباره امکانسنجی و توجیه فنی و اقتصادی، فاز نخست طرح در سال ۸۴ از سوی مهندسان مشاور داخلی و خارجی، کارخانههای تولید آلومینیوم بالاترین مصرف انرژی در بین صنایع مختلف را داشته و در کشورهایی که دارای انرژی ارزان و قابل دسترس یا نزدیکی به منابع بوکسیت باشند، احداث میشوند. به همین دلیل، در حال حاضر منطقه خاورمیانه بهدلیل دارا بودن انرژی فسیلی فراوان، کشورهای روسیه و کانادا بهدلیل دارا بودن انرژی آبی و کشور استرالیا با دارا بودن معادن غنی بوکسیت از کانونهای مهم تولید آلومینیوم در جهان هستند.

سرانه مصرف آلومینیوم

مستقیمی درباره سرانه مصرف آلومینیوم در کشورهای توسعهیافته و ایران توضیح داد: سرانه مصرف آلومینیوم در کشورهای توسعهیافته حدود ۱۵کیلوگرم و در ایران حدود ۴/۵ کیلوگرم است و این میزان در ایران حاکی از آن است که با توجه به رشد مصرف آلومینیوم در کشور، در ۵ سال آینده باید حداقل ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار تن به ظرفیت تولید آلومینیوم در کشور افزوده شود.