حضور بانک‌های اروپایی در فاینانس قراردادهای بوئینگ و ایرباس با ایران

وزیر امور اقتصادی و دارایی که در حاشیه نشست پاییزه بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول با المانیتور مصاحبه کرد، از اصلاحاتی که از زمان روی کار آمدن دولت کنونی در سال ۲۰۱۳ انجام گرفته اند، برآورد مثبتی داشت، اما طیبنیا مانند دکتر روحانی، رییس جمهور اسلامی ایران و سایر مقامات، آمریکا را متهم کرد به تعهداتی که تحت توافق هستهای سال گذشته داشته، بهطور کامل عمل نکرده است و باید اقدامات بیشتری برای تسهیل بازگشت ایران به سیستم مالی جهانی انجام دهد.

رویکرد ایران در قبال مسائل اقتصادی، به عنوان یک اقتصاد مقاومتی در برابر نفوذ غربی توصیف شده است. با این همه طیبنیا در اظهاراتی که در  یک پنل با حضور سایر وزرای کشورهای تولیدکننده نفت در هفتم اکتبر برگزار شد، اظهار کرد: ترجمه صحیحتر این عنوان انعطافپذیری است. وی در ادامه عنوان کرد: ویژگی اصلی اقتصاد انعطافپذیر، انعطافپذیری در برابر شوکهای خارجی بوده و در ادامه افزود: زمانی که طوفان میآید یک درخت خشک ممکن است به راحتی بشکند، اما یک درخت انعطافپذیر در برابر طوفان دوام میآورد.

به گفته طیبنیا، ایران از نظر تاریخی از رشد اقتصادی ضعیف، نوسانات شدید در درآمد و بهرهوری پایین آسیب دیده که همه این موارد به دلیل اتکا بیش از حد به نفت بوده است. بنابراین ایران باید اتکا به درآمدهای نفتی در اقتصادش را کاهش دهد. اقتصاد انعطاف پذیر، اقتصادی است که با نوسان اندک و افزایش سهم بهرهوری در اقتصاد، به رشد بالایی دست پیدا میکند.

ایران تا حدودی به دلیل کاهش شدید صادرات نفت در دوران تحریمها و همچنین کاهش قیمتهای نفت ناچار شد اتکا به درآمدهای نفتی را کاهش دهد. وزیر امور اقتصادی و دارایی در این پنل اظهار کرده بود درآمدهای نفتی اکنون تنها ۳۰ درصد از بودجه ایران را تشکیل میدهد و هدف وی کاهش این سهم به صفر درصد و ذخیره درآمدهای نفت در یک صندوق سرمایهگذاری ملی است. طیبنیا اظهار کرد: ایران در سال گذشته برای نخستین بار تراز تجاری مثبتی در کالاهای غیرنفتی داشت که به یک میلیارد دلار بالغ شد. این رقم در چهار ماه نخست سال جاری به سه میلیارد دلار رسید.

صندوق بینالمللی پول پیشبینی میکند که تولید ناخالص داخلی ایران تحت تاثیر افزایش صادرات نفت به سطح دوران پیش از تحریمها، حداقل ۴.۵ درصد در سال آینده رشد خواهد کرد اما تنوعسازی اقتصادی و تسهیل تحریمها هم در این رشد نقش دارد. تیم صندوق بینالمللی پول که اخیرا به ایران سفر کرد، به این کشور توصیه کرده است بخش بانکی خود را تحکیم کرده و به پاکسازی وامهای معوقه و اجرای قوانین جدید در برابر فاینانس تروریسم و پولشویی بپردازد. کارکنان صندوق این اصلاحات را در تلاش ایران برای یکپارچگی با اقتصاد جهانی به منظور تحرک بخشیدن به رشد اقتصادی و تبدیل شدن به یک اقتصاد متنوع و مبتنی بر بازار ضروری میداند.

طیبنیا به المانیتور گفت: ایران این توصیه را دنبال کرده و به کاهش واردات، تقویت ارز ملی و تسهیل پایان تدریجی ارز دو نرخی پرداخته است.

وی گفت: اختلاف میان نرخ رسمی ارز و نرخ بازار اکنون ۱۴ درصد است و پیشبینی کرد این نرخ کاهش بیشتری پیدا خواهد کرد. به گفته طیبنیا، بخش بزرگی از کالاهایی که با استفاده از نرخ رسمی خریداری شده بودند، اکنون با استفاده از نرخ بازار معامله میشوند، اما تا دو ماه آینده سهم نرخ رسمی ارز در معاملات کالا صفر خواهد بود.

ایران همچنین گامهایی برای بهبود اعتماد بینالمللی به بخش بانکی خود برداشته است. طیبنیا به المانیتور گفت: ایران قوانینی را علیه پولشویی و فاینانس تروریسم اجرا میکند. وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه افزود: بانکهای ایرانی نرمافزاری را نصب کردهاند تا معاملات مشکوک را شناسایی کنند.

وی ابراز اطمینان کرد که ایران برنامه اقدام که درباره آن با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) به توافق رسیده است را کامل خواهد کرد.

گروه ویژه اقدام مالی به مدت یکسال اقدامات متقابل علیه ایران را معلق کرده و به ایران فرصت داده است تا از لیست سیاهی که به همراه کره شمالی در آن قرار دارد، خارج شود. بسیاری از بانکهای اروپایی بزرگ همچنان نگران نقض تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران هستند. با اینهمه طیبنیا عنوان کرد بانکهای اروپایی در میان بانکهایی هستند که ایران با آنها برای فاینانس فروش چند میلیارد دلاری هواپیماهای بوئینگ و ایرباس مذاکره میکند و در مجموع ایران برای فراهم کردن اعتبار مورد نیاز برای این توافقات مشکلی ندارد.

وی گفت: ایران همچنین با کره جنوبی برای تبدیل وون کره به یورو به توافق مقدماتی رسیده است، اما آمریکا باید اقداماتی بیشتری انجام دهد تا تبدیل چنین ارزهایی به یورو را برای ایران تسهیل کند.

وزیر امور اقتصادی و دارایی در ادامه افزود: برای مبالغ کوچک ما با مشکلی روبهرو نیستیم، ولی برای مبالغ بزرگ تلاش میکنیم این مساله را حل کنیم. ما انتظار داریم آمریکا اقدامات واقعیتری برای حل این مشکل انجام دهد.

در پاسخ به این پرسش که آیا قرارداد بوئینگ که نخستین قرارداد یک شرکت آمریکایی بزرگ با ایران در بیش از سه دهه گذشته است، نگرش ایرانیها نسبت به آمریکا را بهبود خواهد بخشید، گفت: مسالهای که ممکن است ذهنیت مردم ایران را تغییر دهد، این است که آیا آمریکا به تعهداتش عمل میکند. همان طور که میدانید ایران به همه تعهداتش تحت برجام صادقانه و به شکل روشن عمل کرده، اما آمریکا هنوز کاری انجام نداده است.

بر اساس گزارش المانیتور، مقامات آمریکایی میگویند آنها تمام اقدامات الزامی را انجام دادند و نمیتوانند شرکتهای خارجی را مجبور کنند معاملاتی انجام دهند که از نظر آنها پرریسک محسوب میشوند. وزارت خزانهداری آمریکا همچنین به روشنگری درباره سایر تحریمها ادامه میدهد.