پایگاه غول‌های صنایع معدنی

در تبیین و تشریح مزیتها و برتریهای منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژیبر لامرد نسبت به سایر موقعیتهای صنعتی و اقتصادی مشابه باید عنوان کرد که این موقعیت به یکی از پایگاههای صنایع معدنی در کشور تبدیل شده است. منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژیبر لامرد با توجه به ظرفیتهای متعدد و متنوع خود، فرصتی مغتنم برای فعالان صنعتی و اقتصادی و به منظور سرمایهگذاری در طرحهایی نظیر آلومینیوم، پتروشیمی، فولاد، سیمان، استحصال شمش منیزیم و صنایع پاییندستی آنها بهشمار میرود، بهگونهای که از آن میتوان به عنوان پایگاه غول صنایع معدنی در کشور یاد کرد.

مزیتهای لامرد

برخورداری از ذخایر فراوان گاز نهفته در منطقه خلیجفارس و قیمت مناسب آن و همچنین بهرهبرداری از منابع عظیم گاز پارسجنوبی که حدود ۷ تا ۸درصد کل ذخایر گازی جهان را در خود ذخیره کرده، امتیازی است که ایران از آن بهرهمند شده است. به همین علت در برنامههای کلان کشور، راهاندازی صنایعی که مصرف انرژی بالایی دارند، بهعنوان راهکاری پربازده بهمنظور دستیابی به اهداف توسعه در نظر گرفته شده است. تاکید در بهرهبرداری از مخازن پارسجنوبی، ناشی از اشتراک این مخزن با کشور قطر است، درحالیکه اعمال حاکمیت بر حجم معینی از ذخیره این مخزن، بهدلیل ماهیت سیال آن غیرممکن است، تنها راه رقابت با حریف، افزایش در سرعت بهرهبرداری از آن است. مسائل مطرح، موجب شده سیاست توسعه صنایع انرژیبر، بهویژه در حوزه تاثیرپذیر میدان گازی پارسجنوبی در برنامههای کلان توسعه کشور گنجانده شود. به گزارش ایمیدرو، ایجاد منطقه ویژه استقرار صنایع انرژیبر، ظرفیت مناسب و جدید صنعتی را در کنار بزرگترین مخزن گازی جهان (پارسجنوبی) در اختیار کشور قرار میدهد و علاوه بر اینکه میتواند به یک مرکز بزرگ و جاذب سرمایه طرحهای صنعتی- اقتصادی تبدیل شود، موجب ایجاد اشتغال، بسترسازی زمینههای مختلف توسعه اجتماعی و افزایش امنیت ملی شده و در مجموع، نیازهای مختلف توسعه پایدار را پاسخگو خواهد بود و در عین حال، زمینه توسعه بخشی از سواحل خلیجفارس را فراهم میکند.

شناسنامه طرح

ایجاد مناطق ویژه استقرار صنایع انرژیبر در سواحل جنوبی کشور عنوان طرح کلی است. هدف کلی طرح، آمادهسازی زیرساختها و زیربناهای منطقه ویژه لامرد است. این طرح جزو تملک داراییهای سرمایهای ملی – غیرانتفاعی بهشمار میرود که در استان فارس، شهرستان لامرد اجرایی میشود. خلاصه طرح عبارت از مکانیابی، انتخاب عرصهها، تامین زیرساختها و درنهایت ایجاد مناطقی برای حضور سرمایهگذاران بخش خصوصی و برای احداث واحدهای صنعتی انرژیبر است. کل اعتبار مصوب طرح از محل منابع داخلی ایمیدرو، بهطور سالانه و برای همان سال تعیین و تصویب میشود. از اردیبهشت۸۶ مطالعات طرح جامع و کامل مبتنی بر شناخت تمامی پهنههای قابل بارگذاری انجام شود و در شهریور۸۶ پهنه پارسیان و لامِرد بهعنوان مکانهای مناسب انتخاب شد.

اهداف و مزایا

از مهمترین اهداف و مزایای طرح میتوان به کاهش هزینههای واردات کشور، کمک به جهانی شدن تولیدات، ارتقای استانداردهای تولید و نفوذ به بازارهای جهانی جذب و جهتدهی سرمایههای خارجی و داخلی به حوزه نفوذ منطقه ویژه ارتقای فناوری و بهرهگیری از فناوریهای بروز و برتر خارجی، کسب دانشهای مدیریتی صادرات، افزایش و کمک به صادرات کالا و صادرات خدمات، اجرای سیاستهای توسعه منطقهای، آمایش سرزمین و ساماندهی قطبهای اقتصادی در نقاط کمتر رشدیافته، ایجاد فرصتهای شغلی و ارتقای سطح اشتغال در کشور و بهکار گرفتن کارآفرینان داخلی و خارجی اشاره کرد. همچنین از مزایای این طرح میتوان به افزایش نرخ فعالیت اقتصادی، ایجاد توسعه و رونق اقتصادی منطقه، افزایش سطح درآمدهای حاصل از توسعه اقتصادی منطقه، ایجاد اشتغال و مشاغل خدماتی و بهتبع آن کاهش نرخ بیکاری، ایجاد و توسعه مراکز آموزشی علمی، فنی و دانشگاهی، ارتقای سطح مهارت، مدیریت و تخصص نیروی کار، توسعه زیرساختها و امور زیربنایی منطقه، توسعه تاسیسات و زیرساختهای شبکه حملونقل ارتباطی جادهای، ریلی، هوایی و دریایی و توسعه زیرساختهای ارتباطی مخابراتی، آیتی و فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی منطقهای و استانی اشاره کرد.

اعتبار صنایع در حال احداث

از نظر اقتصادی هزینههای این طرح شامل آلومینیوم جنوب ۲/۱ میلیارد دلار، نیروگاه ۵۰۰میلیون یورو و جیتیال ۶۰۰میلیارد تومان است. اراضی در فازهای مختلف و براساس حداقل نیازهای طرح برای تحویل به سرمایهگذاران آمادهسازی خواهد شد که هر فاز شامل بخشهای قطعهبندی و احداث خیابانهای داخلی، تامین و احداث شبکه انتقال و توزیع نیرو و احداث پستهای برق و شبکه روشنایی، تامین و احداث شبکه انتقال و توزیع آب و فاضلاب، تامین و احداث شبکه انتقال و توزیع گاز، تامین و احداث شبکه مخابراتی و آیتی و اجرای فضای سبز پیرامونی، معابر، حریمها و احداث نهالستان خواهد بود.

مجوزها و عملیات اجرایی طرح

بخشی از مهمترین فعالیتها و اقدامهای انجامشده توسعه امکانات سکونتی، رفاهی و خدماتی منطقه و افزایش رفاه اجتماعی و فردی است. از جمله دستاوردهای مهم این طرح در یکی از محرومترین مناطق کشور، ایجاد اشتغال است. با احداث این طرح و با تحقق فعالیتهای صنعتی پیشبینیشده، حدود ۳۰هزار شغل مستقیم ایجاد خواهد شد. منطقه ویژه لامرد، در استان فارس و در فاصله ۶ کیلومتری شمال شرق شهر لامرد قرار دارد و مساحت آن افزون بر ۸۵۰۰ هکتار است. با در نظر گرفتن محدودیتهای سایت، ۵۱۴۵ هکتار (۶۳درصد) از کل اراضی سایت قابل بارگذاری است. منطقه ویژه اقتصادی صنایع انرژیبر لامرد در تاریخ ۴ مهر ۸۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. این قانون نخست آبان همان سال به دولت ابلاغ و در تاریخ ۲۲شهریور۹۰ نیز از سوی هیات دولت برای اجرا ابلاغ شد.

صنایع پنجگانه و پاییندستیها

در سایت منطقه ویژه انرژیبر لامرد، ۵ صنعت اصلی سیمان، آلومینیوم، پتروشیمی، نیروگاه و منیزیم براساس مطالعات تخصصی بازار با ظرفیت تولید مشخص پیشنهاد شده است. علاوه بر صنایع ذکرشده، صنایع پاییندست فولاد، آلومینیوم و پتروشیمی نیز جزو صنایع قابل استقرار در این منطقه هستند. همچنین براساس مطالعات طرح جامع، ۵ پهنه دیگر (خدمات، تاسیسات، پشتیبانی صنعت، فضای سبز، راه و کریدور) نیز در راستای پشتیبانی و خدمترسانی سایت پیشبینی شده است.

عملیات اجرایی در سایت لامرد

بخش بیشتری از عملیات اجرایی سایت لامرد در دولت یازدهم انجام شده است که میتوان به اجرای جاده دسترسی پیرامونی سایت لامرد در زون صنعتی به طول ۴۰ کیلومتر و مسیر پیرامونی در زون توسعه به طول ۲۲کیلومتر با پیشرفت فیزیکی ۱۰۰درصدی، اجرای فنسکشی گمرکی سایت لامرد به طول ۴۰کیلومتر با پیشرفت فیزیکی ۹۰درصدی، اجرای شبکه بیسیم مخابراتی، اجرای فیبر نوری مخابراتی تا محل ورودی سایت با ظرفیت ۱۰هزار شماره، پهنای اینترنتی ۲۰مگابایتی، ایجاد آزمایشگاه مکانیک خاک مستقر در سایت، احداث کانال کنترل سیلاب پیرامون سایت لامرد بهطول ۴۰کیلومتر با پیشرفت فیزیکی ۱۰۰درصدی، احداث جاده شریانی منطقه ویژه لامرد بهطول ۴/۵کیلومتر با پیشرفت ۱۰۰درصدی، احداث ادامه جاده شریانی دسترسی صنایع بهطول حدود ۱۲کیلومتر با پیشرفت ۲۵درصدی، آماده شدن ساختمان گمرک منطقه ویژه لامرد برای بهرهبرداری، مراحل پایانی اجرای بخشی از شبکه برق دوران ساخت منطقه ویژه لامرد بهطول ۱۳کیلومتر، اجری ادامه شبکه برق دوران ساخت منطقه ویژه لامرد بهطول ۱۷کیلومتر با پیشرفت ۴۵درصدی، احداث شبکه انتقال آب دوران ساخت به طول ۱۳کیلومتر و مخزن ذخیره ۲۵۰۰مترمکعبی با پیشرفت ۱۹درصدی، اجرای بخشی از فضای سبز منطقه ویژه و مذاکره و واگذاری اراضی به متقاضیان سرمایهگذاری صنعتی اشاره کرد.

فعالیتهای مطالعاتی و عملیات اجرایی

بخشی از مهمترین فعالیتها و اقدامهای انجامشده منطقه ویژه اقتصادی لامرد شامل عملیات مطالعات (مهندسی پایه) و طراحی و نظارت شامل بازنگری مطالعات طرح جامع منطقه، مطالعات پهنهبندی سیلاب منطقه ویژه، مطالعات طراحی ایستگاه تقلیل فشار گاز، مطالعات مرحله شناخت زهکشی سایت، طراحی کریدور عبور تاسیساتی منطقه، شروع مطالعات سیمای سایت و منظر شهری، مطالعات مهندسی رودخانه و کنترل سیلاب منطقه ویژه و طراحی سازه کنترل سیلاب منطقه ویژه لامرد است. عملیات اجرایی سایت که بخش اعظم آن از سال۹۲ به بعد اجرایی شده شامل احداث ادامه جاده شریانی دسترسی صنایع بهطول حدود ۹/۵کیلومتر و عرض ۱۶متر، احداث ساختمان درب خروج گمرک منطقه ویژه لامرد به مساحت ۴۲۰مترمربع و بخشی از محوطه گمرکی با واحد باسکول، احداث بخشی از شبکه برق دوران ساخت منطقه ویژه لامرد بهطول ۱۷کیلومتر با پیشرفت ۹۵درصد، احداث ادامه شبکه برق دو مداره ۲۰کیلو ولت دوران ساخت منطقه ویژه لامرد بهطول ۱۲کیلومتر با پیشرفت ۴۵درصدی، احداث شبکه انتقال آب دوران ساخت به طول ۱۲/۵کیلومتر و مخزن ذخیره ۲۵۰۰مترمکعبی، اجرای فیبر نوری برای بخش ورودی سایت لامرد از سوی شرکت مخابرات لامرد و بخشی از فضای سبز منطقه ویژه با کاشت ۱۸۰نفر نخل است.

پیشرفت مالی و وضعیت اعتبارات طرح

اعتبار کل مصوب طرح از محل منابع عمومی ۳۰۷۰ میلیارد ریال است و اعتبار طرح از محل منابع داخلی ایمیدرو بهصورت سالانه تصویب و ابلاغ میشود. همچنین عملکرد مالی طرح از ابتدا تا پایان سال مالی ۹۳ برابر با ۱، ۰۱۱، ۴۳۹ میلیون ریال، از محل منابع عمومی ۴۸۵، ۰۲۰ میلیون ریال و از محل منابع داخلی ۵۲۶، ۴۱۹ میلیون ریال است.

سایر مزیتهای منطقه ویژه لامرد

برخی مزیتهای منطقه ویژه لامرد شامل وجود فرودگاه بینالمللی لامرد در مجاورت منطقه ویژه اقتصادی لامرد، نزدیکی به فرودگاه بینالمللی خلیجفارس عسلویه، نزدیکی به بنادر و تاسیسات بندری در عسلویه و پارسیان با ظرفیت تخلیه و بارگیری ۴۰میلیون تن در سال، مجاورت با خط انتقال گاز سراسری، وجود اراضی مسطح بدون نیاز به هزینههای سنگین آمادهسازی، رویکرد اهالی به سرمایهگذاری با توجه به اقامت شمار زیادی از شهروندان لامردی در کشورهای حوزه جنوبی خلیجفارس و دسترسی و نزدیکی به محورهای مواصلاتی اعم از زمینی، هوایی، دریایی (در طراحیهای انجامشده راهآهن شیراز به عسلویه از لامرد عبور خواهد کرد) است. خوشبختانه رویکرد مدیریت ارشد استان فارس معطوف به فراهم کردن بسترهای لازم برای تسهیل شرایط فعالیت در بخشهای صنعتی بهویژه مناطق ویژه و شهرکهای صنعتی است. با اینکه استان فارس تا پیش از این بهعنوان استانی کشاورزی شناخته میشد اما شرایط آب و هوایی و مقوله خشکسالی و نیاز به تغییر روشهای آبیاری سبب شده مسئولان امر توجه خاصی به مقوله صنعت پیدا کنند و در همین راستا بهصورت ویژه کمیته حمایت از سرمایهگذاری و معرفی جاذبههای صنعتی این استان بهصورت مستمر و اثربخشی فعالیت دارد. بر اساس آخرین آمارها، استان فارس از نظر جذب تسهیلات برای رونق صنعتی حائز رتبه نخست کشوری شده است.