معادن آهک، رونق بخش سیمان گیلان

با احداث و بهرهبرداری از واحد تولید آهک هیدراته از سوی بخش خصوصی و احیای یکی از واحدهای تعطیل شده برای تولید سیمان سفید، نهتنها افزایش برداشت از معادن آهک و مارن افزایش مییابد، بلکه به ظرفیت اشتغال و رونق اقتصادی استان نیز کمک میکند. آهک ازجمله کانیهای معدنی است که کاربردهای فراوانی در صنعت ساختمانسازی و پروژههای عمرانی دارد. ماده معدنیای که علاوه بر کاربردهای صنعتی در بخش صنایع سیمانی، تهیه ظرفهای چینی، تهیه شیشههای معمولی، تهیه ساروج، قندسازی، دباغی، تولید خوراک دام، مصارف دارویی و... نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

با این وجود رییس اداره معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان با بیان اینکه این استان ۹ محدوده معدنی آهک دارد، اظهار کرد: تعدادی از این معادن بهدلیل صادر نشدن پروانه بهرهبرداری هماکنون از فعالیت بار ماندهاند که با برگزاری مزایده و اجرای برنامه واگذاری، امکان بهرهبرداری از آنها بیشتر شده است. در حالی که تعداد دیگری از معادن با توجه به فعالیت گسترده صنایع سیمانی استان از روند استخراجی مناسبی برخوردار هستند. ماده معدنی «مارن» نیز با دارا بودن مقدار کمی خاک رس که یکی از مواد اولیه اصلی در تولید سیمان است بهعنوان نمونه دیگری از آهک در نظر گرفته میشود. رامین میرصادقی با مورد تایید قرار دادن این موضوع ابراز کرد: وجود ۴ معدن مارن در استان باعث شده تعداد معادن آهک استان به ۱۳ مورد برسد تا این معادن در شهرستانهای سیاهکل، رودبار و آستارا در مجموع برای حدود ۲۶۰ نفر اشتغالزایی داشته باشند.

شناسایی ذخیره معدنی برای صدور پروانه بهرهبرداری و استخراج، از جایگاه ویژهای به منظور افزایش یا کاهش ارزشافزوده و اشتغال برخوردار است. به گفته میرصادقی، گیلان هماکنون از ۲۷۴میلیون تن ذخیره آهک و ۲۲۲میلیون تن مارن آهکی برخوردار است که در مجموع میتوان گفت صنایع معدنی و فرآوری از ۴۹۶میلیون تن سنگ آهک برخوردار است که سالانه از ۴/۴میلیون تن آن بهرهمند میشود. فرآوری کانیهای معدنی برای ایجاد ارزشافزوده و جلوگیری از خامفروشی از سیاستهای در دست اقدام وزارت صنعت، معدن و تجارت است که از سوی سازمانهای تابع در حال پیگیری است. رییس اداره معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان با پرداختن به این مطلب، افزود: هماکنون ۲ کارخانه سیمان استان با ظرفیت تولید روزانه بیش از ۹هزار تن سیمان، از مهمترین واحدهای فرآوری آهک در استان به شمار میروند که در مجموع برای بیش از ۷۰۰ نفر به طور مستقیم فرصت شغلی ایجاد کردهاند. در حالی که یکی از کارخانههای تولید سیمان استان که بهدلیل قدیمی بودن فناوری و فرسودگی ماشینآلات و تجهیزات از مدار تولید خارج شده اکنون در دستور کار احیا برای تولید سیمان سفید قرار دارد و در صورت راهاندازی علاوه بر افزایش ظرفیت تولید سیمان، به اشتغال استان نیز میافزاید.

تولید سنگ آهک دانهبندی با توجه به بازار و مصرف مناسبی که در کشورهای سیایاس دارد اکنون میتواند در دستور کار تولید قرار بگیرد و برنامههای اجرایی آن نیز در حال انجام است. میر صادقی با بیان این مطلب ادامه داد: هماکنون تولید آهک هیدراته در استان با توجه به سرمایهگذاری بخش خصوصی در دستور کار قرار گرفته که در صورت احداث و راهاندازی و با در نظر گرفتن معادن غنی آهک و مصرف آن در صنایع فولادسازی، کاغذسازی و... موجب بارور شدن قابلیتهای استان در زمینه فرآوری آهک است. توسعه صادرات کانیهای معدنی پس از فرآوری برای ایجاد ارزش افزوده از جایگاه ویژهای برای افزایش استخراج کانیهای معدنی و فرآوری آن برخوردار است. رامین میرصادقی با اشاره به این موضوع تصریح کرد: در سالهای اخیر با توجه به افزایش برداشت از معادن آهک و تولید سیمان، توسعه صادرات این محصول در برنامه کاری واحدهای معدنی و صنایع فرآوری قرار گرفته که با توجه به نیاز بازارهای منطقهای، استان از عملکرد مناسبی در این زمینه برخوردار بوده است. در این بین افزایش هزینههای حملونقل و برخی سیاستهای نامناسب تولیدی و صادراتی موجب شده که این مهم، روند کاهشی به خود بگیرد. مشکلات ایجاد شده در معادن و صنایع معدنی در سالهای گذشته اکنون گریبانگیر واحدها و صنایع معدنی شده و اجازه فعالیت بیشتر را به معدنداران نمیدهد. رییس اداره معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت گیلان در این باره گفت: نبود تعامل با سازمانهای حفاظت محیطزیست و منابع طبیعی و آبخیزداری، مشکلات مالیاتی، کمبود منابع مالی، نبود و کمبود حاملهای انرژی، رکود در بازار فروش و... باعث شده نتوان از ظرفیتهای معدنی آهک استان بهره کافی را برد. به همین منظور باید با برنامهریزی و تعامل هر چه بیشتر با سازمانها و دستگاههای مربوط سعی در بر طرف کردن مشکلات موجود کرد تا شاهد رونق اقتصادی در استان باشیم.

چاره اندیشی برای حل مشکلات

گاهی کاهش روند تولید و مشکلات عرصههای صنعتی و معدنی به عوامل طبیعی و غیرطبیعی برمیگردد. در این بین شاید بیشترین مشکل معادن به چالش با سازمانهای منابع طبیعی و آبخیزداری یا حفاظت محیطزیست بر گردد که اجازه صدور مجوز برای برداشت از معادن موجود در محدودههای حفاظت شده را نمیدهند. رییس سازمان نظام مهندسی معدنی گیلان با بیان اینکه بیشتر معادن آهک استان در محدودههای حفاظت شده زیرپوشش این سازمانها قرار دارند، اظهار کرد: واگذاری محدودههای معدنی در زمانبندیهای طولانی و بهصورت مرحلهای از سوی سازمان حفاظت محیطزیست - آن هم زمانی که از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت مجوز برنامههای اکتشافی و استخراجی دریافت کرده - مشکلات فراوانی را برای بهرهبرداران معادن آهک ایجاد کرده است. عمده مصرف صنعتی آهک در بخش سیمان است که از جایگاه ویژهای برای تولید سیمان برخوردار است. علی برزگر این را گفت و ادامه داد: در صورت تولید محصول – با تمام ظرفیت - از سوی کارخانههای سیمان استان، سالانه یک میلیون و ۸۰۰هزار تن آهک به عنوان مواد اولیه مصرف میشود که از حجم قابل توجهی برخوردار است.

اما در چند سال اخیر با رکود حاکم بر معادن و صنایع ساختمانسازی، ظرفیت استفاده از سیمان نیز کاهش یافته و این امر تاثیر فراوانی بر تولید سیمان داشته به گونهای که اکنون کارخانههای سیمان استان با ۶۰درصد توان در حال تولید هستند و همین امر میزان استخراج آهک را کاهش داده است. نبود قیمت مناسب برای ارائه خدمات پیمانکاری و هزینههای حملونقل سنگ آهک برای استفاده واحدهای فرآوری از دیگر مشکلات معادن آهک است که باعث افزایش قیمت تمامشده محصول تولیدی میشود. برزگر با اشاره به این موضوع تصریح کرد: با توجه به نداشتن توجیه اقتصادی این معادن، باید قانونی به منظور یکنواخت کردن هزینههای حملونقل در طول سال مصوب شود. حقوق دولتی دریافتی از معادن برای ارائه سنگ آهک به صنایع سیمانی ۲ برابر مصارف معمولی محاسبه میشود که اگر مسئولان بتوانند در این زمینه مصوبههای جدید تصویب کنند و به اجرا بگذارند بهطور حتم میتوان از هزینههای مازاد جلوگیری کرد.

رییس سازمان نظام مهندسی معدنی گیلان با پرداختن به این موضوع افزود: با توجه به طولانی نبودن عمر صنایع و معادن گیلان در صورتی که بتوان برای سنگ آهک استخراجی از معادن استان تنوع بازار ایجاد کرد بهطور حتم علاوه بر افزایش اشتغال در معادن و واحدهای فرآوری، میتوان ارزشافزوده بیشتری را نصیب استان کرد اما تاکنون در این زمینه اقدامات درخور توجهی در دستور کار قرار نگرفته است. استفاده از سنگ آهک در صنایعی مانند کاغذسازی، مصارف شیمیایی، تولید خوراک دام و صنایع فولادی میتواند رکود معادن آهک را کاهش دهد. برزگر در اینباره تصریح کرد: وجود ذخایر غنی و با کیفیت سنگ آهک در استان میتواند جوابگوی تمام مصارف صنعتی آن باشد به همین منظور اگر مصرف سنگ آهک فقط برای استفاده در صنایع سیمانی در نظر گرفته شود میتوان روند کاهش استخراج و تعطیلی معادن را پیشبینی کرد که باید برای آن چارهاندیشی شود.