سردرگمی بازار نفت و آینده نامعلوم خاندان سعودی

آینده نامعلوم یورو: از سوی دیگر همه پرسی برنامه ریزی شده در ایتالیا برای روز یکشنبه 21 آذرماه ( 4 دسامبر 2016) و مشکلات اقتصادی در برخی کشورهای آسیائی بازیگران در بازار ارز را متقاعد کرده است که نسبت به آینده یورو خوش بین نباشند. به همین دلیل با تقویت دلار و معلوم نبودن نتیجه اجلاس اوپک در روز سه شنبه نهم آذرماه قیمت نفت خام در بازارهای بین المللی سقوط کرد.

سردرگمی در اوپک وادامه سقوط قیمت نفت در بازار:

آینده نامعلوم ادامه حیاط حکومتی خاندان سعودی که در تصمیمات سیاست خارجی و اوپکی عربستان سعودی عدم ثبات را آشکار میکند، شکست پی درپی داعش در عراق و سوریه ، عدم علاقه غیر اوپکیها برای کاهش تولید نفت خام (روسیه اعلام کرده است که در اجلاس اوپک شرکت نمیکند) و ادامه رکود اقتصادی در اروپا و کاهش رشد اقتصادی در برخی از کشورهای آسیا ( نظیر چین) وضعیتی را پیش آورده است که نفت دیگر بعنوان یک کالا و دارائی موقعیتی که داشت را از دست داده است و درنتیجه درروز سه شنبه دو درصد کاهش ارزش پیدا کرد.

اجلاس اوپک ممکن است نتیجهای در بر نداشته باشد:

اینکه آیا اعضاء اوپک روز چهارشنبه به توافقی برای کاهش تولید نفت خام دست پیدا خواهند کرد یا نه مورد سئوال است. به همین دلیل روز سه شنبه نفت خام برنت دریای شمال اسکاتلند (UK) با نود سنت کاهش بشکه ای 47/39 دلار معامله شد. نفت خام متوسط غرب تکزاس آمریکا WTI هم سرنوشت مشابهای داشت و با نود سنت کاهش بشکهای 46/18 دلار معامله شد.

اگر اوپک توافق کند؟

چنانچه اوپک برای کاهش حجم تولید نفت خام به توافق برسد یعنی حجم تولید روزانه اوپک از 33/82 میلیون بشکه در روز به 32/50 میلیون بشکه در روز برسد شاید قیمتها تا سطح بشکه ای پنجاه دلار برسد ولی بسیاری معتقدند که در این رقم بطور طولانی دوام نخواهد آورد و باز هم سقوط خواهد کرد.

چرا؟

کاهش تقاضا برای مصرف نفت خام :

رشد و اقتصادیتر شدن استفاده از انرژیهای تجدید پذیر جایگزین انرژیهای فسیلی ، پیشرفت تکنولوژی و فرهنگی مردم در کشورهای عمده مصرف کننده انرژی برای بهینه مصرف کردن انرژی که به « انرژی نوع پنجم» The Fifth Fuel شهرت یافته است، افزایش حجم تولید نفت خام غیر اوپکیهای نظیر میدان کاشگان در شمال دریای خزر ( قزاقستان) ، پایان عمر داعش و افزایش تولید نفت خام عراق و سوریه برای بازسازی خرابیها و افزایش تولید نفت خام در کشورهای شمال آفریقا این نوید را برای مصرف کنندگان نفت خام در کشورهای عمده مصرف کنند و وارد کننده نفت خام دارد که قمیتها یا درهمین سطح باقی خواهند ماند و یا پائین تر خواهند رفت.

برخی از کارشناسان معتقدند که ممکن است طی یکی دوسال آنیده قیمتها تا زیر چهل دلار در هربشکه را هم اوپکیها تجربه کنند. اما مردم در کشورهای مصرف کننده اروپائی ممکن است قیمت بنزین را آنطور که انتظار دارند ارزان نخرند زیرا ارز کشورشان در برابر دلار آمریکا کاهش قدرت خرید ممکن است داشته باشد.

ایران وبودجه سال آینده؟

در ایام اخیر قدرت خرید ریال در برابر دلار آمریکا کاهش داشته است که به اصطلاح «بالارفتن دلار»  شهرت دارد. دلیل افزایش تقاضا برای خرید دلار در ایران را برخی از کارشناسان ناشی از عدم اطمینان به برنامههای اقتصادی دولت یازدهم ، عدم شفافیت لازم برای مبارزه با فساد ، اختلاس و قاچاق ، مشکلات سیاسی مرتبط با انتخابات دولت دوازدهم و احتمال شکست برجام نسبت میدهند. اما، واقعیت این است که در این شرایط ایران در مقایسه با عربستان و متحدان عربستان در اوپک از جایگاه بهتری برخوردار است و دردوران تحریمها تجارب بسیار ارزندهای را بدست آورده است.

همچنین به نظر نمیرسد که  اروپا با آمریکا برای اختلال و بازنگری برجام به توافق برسند. بنابراین، آنچه یک کارشناس اقتصاد انرژی میتواند به نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی پیشنهاد دهد این است که برای بودجه سال آینده بهتر است قیمت نفت خام را بین سی دلار تا چهل دلار در هربشکه مد نظر قرار دهند.

از سوی دیگر ایران در افزایش تولید حجم نفت خام خود برای یافتن مشتری مشکل چندانی ممکن است نداشته باشند. زیرا، با تغییر تعریف کنونی برای انرژی بعنوان یک کالا که موجب رقابت در بازار با کاهش قیمت بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان شده است ایران با پذیرش تعریف جدید برای انرژی بعنوان «فراهم آورنده خدمات» به راحتی میتواند نفت خام و گاز طبیعیاش را به کالاهای سرمایهای ، احداث زیرساختها، مشارکت در تکنولوژی برای ساخت و تولید کالاهای مصرفی در ایران و غیره معاوضه کند.