یکسان‌سازی، راهکار خروج از بی‌ثباتی ارزی

حیدر مستخدمین حسینی درباره نوسانات قیمت ارز در روزهای گذشته اظهار کرد: وظیفه مقام ناظر سیاستهای ارزی این است که تقاضاهایی که برای ارز در کشور به وجود خواهد آمده و پیشبینی کرده برای آن برنامهریزی کند. عدهای افزایش نرخ ارز در روزهای گذشته را در ارتباط با موضوعاتی مانند اربعین میدانند ولی سوال اینجاست که مگر این تقاضا چند درصد از سهم ارز مورد نیاز کشور را در بر میگیرد و این اقلیت جزیی چه نقشی میتواند در شرایط کلان ارزی کشور ایجاد کند؟ که در جهش قیمت ارز چنین نقشی ایفا کنند؟

وی توضیح داد: در مقاطع مختلفی گفته میشود که نرخ ارز به دلیل اربعین، تعطیلات نوروزی و تعطیلات تابستانی و غیره افزایش یافته است ولی واقعیت این است که این تغییر خارج از کنترل مقام سیاستهای ارزی نیست.

معاون وزیر اقتصاد پیشین بیان کرد: طبیعتا موضوعهایی مانند آمدن ترامپ، تمدیدشدن ۱۰ ساله تحریمها، تامین ارز مورد نیاز مسافران و غیره درافزایش نرخ ارز روزهای گذشته تاثیرگذار بوده است، ولی این موارد تازه نیست و وقتی این موارد هنوز در نرخ ارز اثر میگذارد نشان میدهد که بانک مرکزی برنامهای جامع برای سیاست ارزی در دست ندارد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اکنون چهار سال است که بحث یکسانسازی نرخ ارز مطرح میشود، ولی هنوز به ثمر نرسیده و هنوز سرنوشت آن مشخص نیست و وقتی موضوع سرنوشتسازی مثل ارز تکلیف روشنی نداشته باشد موضوعات مهم دیگری مانند سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی دچار مشکل میشوند و با توجه به شرایط اقتصادی کشور ممکن است اقتصاد ما با ایست قلبی مواجه شده و میتواند وضعیت خطرناکی را رقم بزند.

وی تاکید کرد: مسوولان باید تلاش کنند که چنین اتفاقی نیفتد و بارها گفتهام که یکی از راهکارهای مهم دولت در این زمینه این است که سریعتر در جهت یکسانسازی نرخ ارز اقدام کند، چرا که یکی از زمینههای عدم ثبات اقتصاد کشور که اکنون با آن مواجه شدهایم تعیین و تکلیف نشدن بحث ارز است.

مستخدمین حسینی در پاسخ به این سوال که برخی مقامات پولی در ایران معمولا در پاسخ به این سوال که چرا نوسانات را کنترل نمیکنند، میگویند دولت در صدد دست بردن به نرخ ارز نبوده و تعیین نرخ آن را به بازار واگذار کرده است بیان کرد: اقتصادی که در آن درآمدهای نفتی به دولت میرسد و بیش از ۸۰ درصد ارز آن متعلق به دولت است نمیتواند بگوید که ارز باید به دست بازار تنظیم شود، چرا که دولت خود تصمیمگیرنده است. در نظر داشته باشید که صادرات غیرنفتی نیز سهم تعیینکنندهای در نرخ ارز ندارد.

وی افزود: به این ترتیب است که سیاستهای ارزی توسط دولت و بانک مرکزی اداره شده بنابراین اینکه ارز باید به بازار واگذار شود متعلق به اقتصادهای غیر دولتی بوده و در اقتصاد ما صدق نمیکند و به عبارتی روشن سرنخ تعیین ارز در کشورمان در اختیار بانک مرکزی است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر دولت و بانک مرکزی واقعا مدعی هستند که در قیمت ارز تاثیرگذار نیستند باید اجازه بدهند که بورس و ارز راه بیفتند و همه بازیکنان ارزی از جمله دولت، شرکتهای دولتی، بخش خصوصی، مردم و متقاضیان همه در آن حضور داشته باشند و قیمت ارز را مشخص کنند آنگاه میتوانیم بگوییم که بازار ارز وجود دارد.

مستخدمین حسینی اضافه کرد: امروزه سیاستگذاری بانک مرکزی به طور جدی در نرخ ارز تاثیر میگذارد مثلا به تازگی بخشنامه کرده است که ورود بیش از سقف ۱۰ هزار دلار باید اطلاعرسانی شود. همچنین اخیرا برای گشایش اعتبار ارز آزاد را هم میدهد. همه این موارد در وضعیت ارز در کشور تاثیرگذار است و نمیتواند بگوید که باید نرخ را در بازار ارز تعیین شود.

وی تاکید کرد: به نظر من در شرایط کنونی راهکار دولت یکسانسازی نرخ ارز است به این ترتیب سرمایهگذار داخلی تعیین تکلیف میشود و سرمایهگذار خارجی هم برای ورود به کشور تشویق میشود و این وضعیت در اقتصاد ایران ثبات خواهد یافت. در حالی که عدم یکسانسازی نرخ ارز برای تعدادی از واردکنندگان شرایط بهرهبردن از رانت را ایجاد کرده است.

معاون رئیس بانک مرکزی پیشین، اظهار کرد: اکنون حدود سه چهارم اقتصاد ایران با ارز آزاد در حرکت است و فقط حدود یک سوم اقتصاد ما با ارز مبادلهای کار میکند. این یک چهارم اعم از مسافرین، بیماران، دانشجویان، بنگاههای اقتصادی و غیره است و باید به نظر من اقلیت را نباید ملاک قرار داده و یکسانسازی نرخ ارز را برای بهبود و ثبات اقتصاد ایران لحاظ کند.