سبقت چینی‌های مونتاژی از وارداتی‌ها

این اظهارات در حالی مطرح است که طی یک ماه گذشته با توجه به مقرراتی که در واردات خودرو از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعمال شده، بهطور حتم بر عرضه تاثیر میگذارد. این وزارتخانه با حذف واردکنندگان متفرقه و غیرمستقیم به نوعی ورود خودروهای خارجی به کشور را با محدودیتهایی همراه کرده است. این در شرایطی است که برخی از کارشناسان پیشبینی میکنند که خلأ بهوجود آمده در خودروهای وارداتی به سرعت از سوی چینیها پر خواهد شد.

هرچند با ورود خودروهای چینی به ایران، تصوری بر گستردگی فعالیت آنها در کشور نبود؛ چراکه ایرانیها از محصولات چینی بیکیفیت دل خوشی نداشتند اما تولیدات کم کیفیت شرکتهای داخلی از یک سو و زرق و برق چینیها از سوی دیگر بسیاری از مشتریان را به خرید محصولات چینی سوق داد. بنابراین چنین شد که بازار خودروی ایران به نردبان ترقی تولیدکنندگان چینی در کشورمان تبدیل شد. هرچند تشدید تحریمهای بینالمللی نیز بر استمرار حضور چینیها در ایران افزود، اما همانطور که گفته شد سیاستهای در پیش گرفته از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین عرضه محصولات کمکیفیت داخلی خود منجر به گستردگی فعالیت چینیها در ایران شد. حال سوالی که مطرح میشود این است که چرا با وجود عرضه محصولات کمکیفیت چینی، وزارت صنعت چندان نظارت محکمی بر کیفیت و عرضه این محصولات ندارد، اما ایراد نسبت به کیفیت تولیدات چینی تنها یک ادعا نیست؛ چراکه آمارهای منتشر شده از سوی شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران خود گویای صحت این موضوع است.

با نگاهی به آمار کیفیت که هرماه از سوی شرکت بازرسی ارائه میشود به وضوح میتوان دریافت که چینیهای عرضه شده به بازار ایران از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند هرچند که این آمار از سوی بسیاری از مسوولان صنعتی و سازمان ملی استاندارد نیز ماهانه رصد میشود. طبق آماری که در این زمینه منتشر میشود یکی از ایرادات اساسی محصولات چینی عرضه شده به بازار ایران کیفیت بدنه است؛ بهطوریکه خودروهای چینی از بدنه بسیار ضعیفی برخوردار هستند. در این زمینه یک کارشناس فنی عنوان میکند که محصولات عرضه شده از شرکتهای چینی در تصادفات صورت گرفته بهسرعت از بدنه خسارت قابل توجهی میبینند، با این حال آنچه این روزها بر نگرانی دستاندرکاران صنعت خودروی کشور افزوده تمایل مشتریان داخلی به خودروهای چینی است که از لحاظ تزئینات و آپشنها نسبت به خودروهای داخلی برتری دارند. از سوی دیگر خودروسازان این کشور به راحتی طی مدت زمانی کوتاه توانستهاند خلأ عدم تنوع در محصولات خودروسازان داخلی را پر کنند و بازار را از خودروهایی با تنوع مختلف پر کنند.

همچنین در حال حاضر خودروهای چینی تا حدودی هم کلاس و در برخی مواقع هم قیمت خودروهای داخلی است که این مساله اگرچه به مشتریان داخلی حق انتخاب بیشتری میدهد اما تا حدودی به ضرر خودروسازان داخلی نیز هست. هماکنون حدود 12 تا 14 نوع برند چینی در کشور عرضه میشود، این در شرایطی است که به همین تعداد نیز خودروهای داخلی عرضه میشود. از سوی دیگر اما خودروهای چینی در مقایسه با برخی از خودروهای وارداتی که تقریبا آپشنهایی همسطح دارند به مراتب با قیمت کمتری عرضه میشود که این موضوع نیز در جذب مشتریان بسیار با اهمیت است. بنابراین بر همین اساس است که برخی از کارشناسان عنوان میکنند که خلأ برخی از خودروهای وارداتی میتواند به سرعت از سوی چینیها پر شود.

اما سوالی که این روزها مطرح میشود این است که آیا حضور چینیها در آینده برای صنعت خودروی ایران دردسرساز نخواهد شد؟ در این زمینه یک کارشناس صنعت خودرو عنوان میکند به دلیل اینکه چینیها با برندهای خوب جهانی در تولید مشارکت دارند در آیندهای نزدیک بسیاری از بازارهای جهانی را فتح خواهند کرد، حال آنکه محصولات عرضه شده توسط این شرکتها در ایران در حد بازارهای جهانی نیست که این موضوع نیز به سیاستهای وزارت صنعت، معدن و تجارت در این زمینه بازمیگردد. اما با نگاهی به صنعت خودروی چین و تحولات سه دهه این صنعت درمییابیم که دولت این کشور روند توسعهای خودروسازی را با برنامهریزی دقیقی پیش برده است. با مرور تحولات این صنعت در مییابیم که صنعت نوین خودروسازی چین در سال 1978 شکل گرفت. در آن دوران چین فقط دو شرکت خودروساز داشت:First Automotive Works faw و Shanghai Automobile Assembly Plant (که اینک به شرکت دانگفنگ Dongfeng تغییر نام داده است) دولت چین در آن زمان تصمیم گرفت طرح تحول در صنعت خودروسازی را آغاز کند.

به همین دلیل به مدت چند سال، راه برای تاسیس شرکتهای خودروسازی جدید باز شد. بدین ترتیب شرکتهای جدید Chery، Geely و Brilliance Auto وارد بازار خودروسازی چین شدند. در گام دوم، دولت چین یک طرح حمایتی برای صنعت خودروسازی خود اجرا کرد که هدف از آن، حمایت از نوآوری و افزایش کیفیت در صنعت خودروسازی چین بود. دولت چین همچنین به شرکتهای داخلی اجازه داد با خودروسازان بزرگ خارجی، سرمایهگذاریهای مشترک انجام دهند که گام اساسی در راه بینالمللی شدن خودروسازی چین بود.پیگیری مستمر این برنامهها سبب شد که در 3 دهه اخیر چین به یک تولیدکننده بزرگ خودرو در جهان تبدیل شود؛ بهطوریکه تولید 222 هزار خودرویی این کشور در سال 1980، به حدود 20 میلیون خودرو در سالهای اخیر رسیده است و چین از سال 2009 بدین سو به بزرگترین خودروساز جهان تبدیل شده و با فاصله بسیار نسبت به سایر کشورها این عنوان را حفظ کرده است.