9عامل انصراف از کسب‌و کار

ارزیابیهای صورت گرفته بیانگر آن است که انصراف کارآفرینان از کسب و کار در ایران و کشورهای منتخب به 9 عامل «بوروکراسی، حادثه، دلایل شخصی، بازنشستگی، خروج برنامهریزی شده، مواجهه با فرصتهای بهتر، مشکل تامین مالی، کسب و کار بدون بازده و کسبوکار واگذار شده» وابسته است؛ عواملی که براساس ارزیابیهای صورتگرفته از سوی دیدهبان جهانی کارآفرینی (GEM)که وزارت صنعت منتشر کرده، دلایل پایان کسب و کار کارآفرینان براساس سطح توسعه اقتصادی محسوب میشود و براین اساس کشورها را در سه گروه «عاملمحور، کارآییمحور و نوآوریمحور» قرار میدهد.

در ارزیابی صورت گرفته عملکرد کارآفرینی کشورها براساس 13 زیرشاخص «منزلت اجتماعی برای کارآفرینان موفق، درک قابلیتها، توجه رسانهای به کارآفرینان، کارآفرینی بهعنوان گزینه شغلی مناسب، درک فرصتها، ترس از شکست، قصد کارآفرینانه، کارآفرینی تثبیت شده، نرخ کارآفرینی جدید، فعالیت کارآفرینی نوپا، کارآفرینی سازمانی، نرخ کارآفرینی نوپا و خروج از کسب و کار» مورد ارزیابی قرار گرفته است. براساس این گزارش کشورهایی که در دستهبندی عوامل خروج کارآفرینان از کسب و کار در گروه «عامل محور» قرار گرفتهاند، بیشترین عوامل اثرگذار در خروج از کسب و کار در آنها به «فقدان سودآوری، مشکل تامین مالی و دلایل شخصی» وابسته است.

در این گروه کشورهای «ایران، مصر و هندوستان» قرار گرفتهاند؛ براساس ارزیابی صورت گرفته ازعوامل اثرگذار در خروج کارآفرینان ازکسب و کار در ایران فقدان سودآوری و دلایل شخصی عوامل اصلی دلیل خروج از کسبوکار کارآفرینان محسوب میشود و پس از آن مشکل تامین مالی و بوروکراسی در جایگاه بعدی قرار گرفتهاست. اما برای کشورهایی که در گروه «کارآییمحور» قرار گرفتهاند نیز علاوه بر فقدان سودآوری، مشکل تامین مالی و دلایل شخصی، مواجهه با فرصتهای بهتر، بیش از سایر عوامل سبب خروج از کسبوکار میشوند.براساس ارزیابی صورت گرفته در این گروه منتخب، کشورهای «لبنان، چین، قزاقستان و مالزی» قرار گرفتهاند. در کشورهای «نوآوری محور» اما نرخ خروج از کسب و کار به دلیل مشکل تامین مالی کمتر از اقتصادهای دیگر است این به آن معنی است که در این کشورها دسترسی به سرمایه راهاندازی کسب و کار آسانتر است، ولی نرخ خروج از کسب و کار به دلیل بوروکراسی بیشتر از اقتصادهای دیگر است. در این گروه کشورهای «آمریکا، ایتالیا، آلمان، کرهجنوبی و رژیم اشغالگر قدس» قرار گرفتهاند.

کارآفرینی براساس بخش صنعت

اما درخصوص کارآفرینی نوپا و توزیع بخش صنعت نیز کشورهایی که در گروه «عاملمحور» قرار گرفتهاند شامل «ایران، مصر و هندوستان» میشود، در این گروه بسیاری از کارآفرینان بیشتر در حوزه عمدهفروشی و خردهفروشی فعالیت میکنند و در این میان هندوستان علاوه بر این دو عامل در بخش کشاورزی نیز متمایز است. اما درخصوص کشورهایی که در گروه کارآییمحور منتخب قرار دارند (لبنان، چین، قزاقستان و مالزی) اکثرکارآفرینان در حوزههای عمده فروشی و خرده فروشی فعالیت میکنند و فعالیت کارآفرینان در حوزههای خدمات بهداشتی، آموزشی و... در مرحله بعدی قرار دارد. اما درخصوص گروه «نوآوری محور» نیز که کشورهای منتخب (رژیم اشغالگر قدس، آمریکا، ایتالیا، آلمان و کرهجنوبی) در آن قرار دارند بسیاری از کارآفرینان در حوزه خردهفروشی و عمدهفروشی فعالیت میکنند و فعالیت کارآفرینان در حوزههای خدمات بهداشتی، آموزشی و... در مرحله بعدی قرار گرفته است. در این گروه آلمان از سایر گروهها متمایز است و خدمات حرفهای و ساخت نیز در جایگاه بعدی قرار گرفته است. با توجه به ارزیابی صورتگرفته میتوان گفت بهطور کلی کسب و کار در عمدهفروشی و خردهفروشی نیاز به سطح مهارت پایینتر داشته و موانع کمتری برای ورود به آن وجود دارد.

انتظار ایجاد فرصت شغلی

از سوی دیگر براساس این گزارش به موازات راهاندازی کسب و کارها توسط کارآفرینان، طرح استخدام افراد کلید میخورد. ارزیابیهای صورت گرفته بیانگر آن است که راهاندازی کسب و کارهایی که انتظار رشد در آنها اندک بوده و در 5 سال آینده نیز کسی جز خود کارآفرین در آنها فعالیت نخواهد کرد، در بین کشورهای منتخب (ایتالیا، هندوستان، ایران و مصر) بیشترین عدم استخدام را دارند. در اقتصادهای کمتر توسعهیافته نیز که در سطح تکنولوژی پایینتری قرار دارند نیز بالا بودن درصد امتیاز، نشانگر عدم بازدهی ایجاد کسب و کار کارآفرینانه برای جذب نیروی انسانی محسوب میشود. از سوی دیگر در کشورهای توسعهیافته به دلیل فناوریهای پیچیده و ارتباطات به کارآفرینان اجازه میدهند که به تنهایی کار کنند. با این شرایط انتظار میرود بهطور متوسط 80 درصد پروژههای کارآفرینان با انتظار رشد کم، بخش عمده کارآفرینان در دنیا هستند و اغلب کشورها دارای کارآفرینان استخدامکننده یا استخدامکننده بالقوه هستند.

توصیههای دیدهبان جهانی

در این گزارش دیدهبان جهانی کارآفرینی درخصوص شتاب دادن به توسعه کارآفرینی در ایران 9 توصیه نیز ارائه کرده که عبارتند از:

- حمایت از قانون مالکیت فکری و تجاریسازی بهینه اختراعات.

- حمایت در جهت توسعه کارآفرینی با رشد بالا و کشف ظرفیتهای موجود با هدف افزایش اشتغال و ارزش افزوده.

- ایجاد شبکه میان شرکتها با هدف برقراری رابطه فعالان اقتصادی و کسب وکارهای زنجیره خود.

- توجه جدی به کارآفرینی جوانان ازطریق ایجاد امکاناتی از قبیل آموزش مناسب کارآفرینی و کمک و پشتیبانی مالی.

- توسعه شرکتهای دانشگاهی و دانشبنیان از طریق ایجاد ارتباط دانشگاه باصنعت و تحقیقات.

- اختصاص پارکهایی در سطح شهرها به بازارچههای کارآفرینی جهت ایجاد شبکه برای کارآفرینان خانگی یا تولیدکنندگان کوچک.

- برپایی بازارچههای کارآفرینی در مدارس و دانشگاهها برای تشویق خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی عملی.

- برگزاری دورههای آموزشی راهاندازی کسب وکار در جهت خلق ایده و توانمندسازی افراد.

- اتخاذ برنامههای مناسب و عملیاتی از سوی دولت در جهت تحقق سیاستهای کلی تدوین شده.