اعتماد، سرمایه اصلی نظام بانکی

نرخ سود بانکی یکی از مهمترین عوامل در فعالیت های اقتصادی است. سودی که بانکها به سپردههای بانکی پرداخت میکنند فرایند تولید و اشتغال کشور را تحت تأثیر قرار میدهد. با بالا بودن سود سپردهها عمده منابع کشور به سمت بانکها سوق پیدا میکند. بالا بودن سود بانکی خسارات جبرانناپذیری برای اقتصاد به همراه دارد. بانکهایی که مشکل نقدینگی دارند تلاش میکنند با نرخهای بالاتر منابع را از سطح جامعه جمعآوری کنند. آنها سودهایی را به سپردهگذاران پیشنهاد میدهند که با هیچ فعالیت اقتصادی دیگری کسب نمیشود درنتیجه سپردهگذاران بیشتر از به کار انداختن سرمایهشان در تولید تمایل دارند پولها را در بانکها سرمایهگذاری کنند.

زمانی که بانکها میخواهند پول را به دست تولیدکننده بدهند به سود سپرده رقم قابلتوجهی را اضافه کرده و تسهیلات میدهند. امروز سود تسهیلات بهطور اسمی 18 درصد است اما بهطور واقعی تولیدکننده باید برای تسهیلاتی که اخذ کرده باید 26 درصد سود بدهد. این باعث شده مطالبات جاری بانکها افزایش پیدا کند. باوجوداینکه در سال 95 در چند نوبت سود بانکی را کاهش دادند اما هم چنان شاهدیم که بانکها سودهای بالا به سپردهگذاران وعده میدهند.

غیرازاین باید بحث انجماد منابع بانکها را هم لحاظ کرد. بانکها فعالیتهای اقتصادی لازم را نداشتند و منابعی که در حال حاضر دارند قابل نقد شدن نیست. سرمایهگذاریهای بانکها نتیجه نداده است و پولهای پرداختشده قابل وصول نیست. در این شرایط بانک مرکزی باید نظارت کند تا نرخ سود سپرده بهطور واقعی کاهش یابد.

رئیسکل بانک مرکزی دو روز پیش اعلام کرده که بانکها و مؤسساتی که وعده سود بالا به مردم میدهند مشکلدارند و میخواهند زمان بخرند. حرف ایشان بیربط نیست. چرا یک بانک باید سود بالا بدهد؟ منطق این کنش این است که بانک میخواهد به هر قیمتی که شده پول را جذب کند و با وعده نرخ بالا تلاش میکند سپردهها بگیرد. این در حالی است که بانک اگر تسهیلاتی بدهد نمیتواند آن را وصول کند درنتیجه در آستانه ورشکستگی قرار میگیرد.

بنابراین در برهه حساسی ازنظر کنشهای بانکی و نظام بانکداری قرار گرفتیم اما یک نکته اساسی این است که نباید اعتماد مردم بهنظام بانکداری از بین برود. اگر مردم دیگر به شبکه بانکی اعتماد نکنند، خشک و تر باهم میسوزد و هجوم سپردهگذاران برای برداشت سپردههایشان شامل تمام بانکها میشود نهفقط یک بانک خاص. با توجه به این مسئله باید شرایط کنونی را بهدرستی مدیریت کرد تا مصائب ورشکستگی یا در آستانه ورشکستگی گرفتن برخی بانکها، شامل همه نظام بانکی نشود.