ضرورت چرخش روابط تجاری ایران

زیرا با از دست دادن هر کدام از این بازارها به دلیل تنشهای سیاسی در منطقه یا بر هم خوردن مناسبات سیاسی بین ایران و کشورهای منطقه، تجارت کشور آسیبپذیر خواهد بود. از این رو سیاستگذاران و تجار ایرانی باید بیشتر به فکر گسترش مرزهای اقتصادی با دیگر کشورها در اقصا نقاط جهان نیز باشند و از تمامی ظرفیتهای صادراتی خود برای نفوذ به بازارهای جهانی بهره ببرند. در همین راستا موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی در تحلیل اخیر خود به اهمیت بازار کشور هند با توجه به پیشبینی عملکرد و رشد اقتصادی آن پرداخته است. نتایج این تحلیل نشان میدهد «هند» به دلیل رشد بالای اقتصادی، آینده بهتری خواهد داشت و از این منظر میتواند شریک تجاری قابل اتکایی برای ایران باشد. همچنین براساس نظریات اقتصادی، ارزش صادرات هر کشور از اندازه اقتصاد جهانی تاثیر میپذیرد و انتظار بر این است که صادرات یک کشور با رشد اقتصاد جهانی بهخصوص متاثر از شرکای تجاری آن کشور در صادرات، بهبود یا تنزل یابد. حال با توجه به چشمانداز مثبت اقتصادی برای هند، این کشور میتواند به بهبود صادرات و رشد اقتصادی ایران کمک کند.

براساس گزارشات صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی، دو موضوع تاثیرگذار شامل«خروج انگلستان از اتحادیه اروپا» و «رشد اقتصادی کمتر از انتظار امریکا» در کنار سایر عوامل باعث شده که در سالهای اخیر و نیز چند سال پیش رو رشد اقتصادی جهان به میزانی که در سالهای قبل از رکود اقتصادی سال 2009 بود نیز نرسد. همچنین اثرات خروج انگلستان و ترتیبات تجاری بین انگلستان و اتحادیه اروپا مبهم بوده و از این رو نمیتوان در رابطه با آینده اقتصاد جهانی به پیشبینی دقیقی دست زد. از دیگر موارد تهدیدکننده رشد جهانی میتوان به کاهش رشد چین و اتکای کمتر چین به واردات و سرمایهگذاری در محصولات منبع محور و وجود تنش و درگیری در برخی از مناطق دنیا اشاره کرد.

همچنین احیای سیاستهای حمایتگرایی و کاهش سرمایهگذاری در کالاهای قابل مبادله، رشد تجارت جهانی را نسبت به دهههای گذشته به اندازه زیادی کاهش داده است که این موضوع تضعیف زنجیره ارزش جهانی را در پی داشته و به نظر میرسد که این روند در سالهای پیش رو نیز ادامه داشته باشد. براساس نظریات اقتصادی، ارزش صادرات هر کشور از اندازه اقتصاد جهانی تاثیر میپذیرد و انتظار بر آن است که صادرات یک کشور با رشد اقتصاد جهانی بهخصوص متاثر از شرکای تجاری آن کشور در صادرات، بهبود یا تنزل یابد. براساس آمار صادرات و واردات کشور در سالهای اخیر کشورهای چین، عراق، امارات، هند، ترکیه و افغانستان حدود 70درصد از صادرات کالایی ایران را به خود اختصاص دادهاند. بر این اساس با پیشبینی رشد اقتصادی این کشورها میتوان درباره تقاضای آنها از ایران قضاوتهایی را ارائه کرد.

از بین شرکای مهم صادراتی ایران، کشور چین به رشد خود در سالهای پیش رو ادامه خواهد داد اما نرخ رشد آن مانند رشد دهه 1990 نخواهد بود. این کشور در تامین مالی فعالیتهای اقتصادی با هدف اشتغالزایی و رشد اقتصادی به صورت ناکارا عمل میکند که این موضوع، سیاستهای توسعهیی چین را مخدوش کرده و از رشد اقتصادی بیشتر این کشور در سالهای آتی جلوگیری میکند. رشد اقتصادی ترکیه و امارات نیز در سالهای پیش رو کاهش خواهد یافت. رشد اقتصادی عراق نیز بهواسطه اتکای زیاد این کشور به بخش نفت و تنشهای سیاسی در آن بسیار پرنوسان است؛ اما هند درحال حاضر رشد اقتصادی بالایی دارد و پیشبینی میشود که طی سالهای آتی نیز به رشد اقتصادی آن افزوده شود و در آینده نرخهای رشد بیش از 8 درصد را تجربه کند.

از این رو در صورتی که در تعیین اولویت در بازارهای هدف صادراتی، انتخاب بازارهای رو به رشد برای صادرات محصولات کشور مد نظر باشد از میان شرکای تجاری صادراتی ایران، کشور هند آینده بهتری خواهد داشت؛ بر این اساس پیشنهاد میشود، بررسی بازار این کشور از منظر نیازهای وارداتی و رقبای کشور ما در صادرات به هند و مسائل مرتبط با رقابتی کردن محصول در اولویت قرار گیرد زیرا میتواند به بهبود صادرات و رشد اقتصادی ایران با توجه به معضل کمرنگ شدن رشد تجارت جهانی و کاهش رشد اقتصادی در شرکای عمده تجاری کشور کمک کند. یادآوری این نکته نیز ضروری است که در سند تجارت خارجی هند که در سال گذشته انتشار یافت، ایران به دلیل اینکه میتواند بازار صادراتی قابل اعتنایی برای محصولات آن کشور باشد در سرفصل جداگانهیی مورد توجه قرار گرفته است.