دلایل کاهش صادرات غیر‌نفتی به روایت وزارت صنعت، معدن و تجارت

وزارت صنعت و معدن در پی گزارشی با عنوان «تراز تجاری 4 ماهه منفی شد/ کاهش 33 درصدی صادرات» توضیحاتی را به منظور شفاف سازی و تنویر افکار عمومی ارسال کرد.

در این توضیحات آمده است: چه کالاهایی به چه علت کاهش صادرات داشتهاند؟

آمار چهار ماهه تجارت خارجی کشور که توسط گمرکات کشور منتشر شد از سه منظر اساسی قابل تحلیل است: رشد منفی 9.5 درصدی در صادرات غیر نفتی بیانگر این مطلب است که حمایتها و سیاستهای اتخاذی در جهت تقویت صادرات غیرنفتی مکفی نیست و تا زمانی که همه ارکان نظام برای توسعه صادرات غیرنفتی قدم جدی برندارند و به اهمیت صادرات توجه کافی نشود، نمیتوان از ثبات و پایداری رشد صادرات غیرنفتی صحبت نمود.

صادرات غیرنفتی به پشتوانه منابع حمایتکننده قانونی و پشتوانه قوانین و مقررات تسهیلکننده آن در همه ابعاد، از جمله تخفیفهای مالیاتی، تخفیفات در عوارض قانونی، انواع و اقسام معافیتها نیازمند است که توجه نمایندگان محترم مجلس را به استماع بهتر تقاضاهای بخش خصوصی و توجه به درخواستهای آن جلب نماید.

از منظر دلایل کاهش، به خصوص در بعد اقلام مهم صادراتی، با مروری بر کالاهای عمده مشمول کاهش صادرات به موارد زیر برخورد میکنیم: بخش عمدهای از کاهش صادرات مربوط به محصولات پتروشیمی و گاز مایع است. مقررات گمرکی و بانکی جدید دولت چین بعنوان بازار حائز اهمیت، موانع و بوروکراسی جدیدی را برای صادرات بوجود آورده است.

صادرات گاز مایع در طی ماههای گذشته به دلیل تعمیرات فصلی و دوره ای فازهای پارس جنوبی، ظرفیت تولید و صادرات نداشتهاند و بنابراین بخش عمده از کاهش ارزش محصولات پتروشیمی به دلایل فوق بوده است. بیش از یک میلیون تن محصولات پتروشیمی در انبارهای داخلی انباشته شده است.

بخش دیگری از کاهش ارزش صادرات در خصوص دو قلم کالای مس و اقلام فولادی بوده است که با تاکید بر افزایش عرضه در بازار داخلی برای تامین مواد مورد نیاز صنایع پایین دستی صورت گرفته و از حجم صادرات کاسته شده است.

بالا رفتن قیمت برخی از محصولات بخش کشاورزی و غذایی از جمله سیب درختی و رب گوجهفرنگی در داخل کشور در 4 ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، سبب کاهش جذابیت صادرات شده است.

افزایش نرخ کرایه حمل و نقل کانتینر یخچالی از دیگر عوامل و مشکلات صادراتی محصولات میوه و ترهبار می باشد. کاهش صادرات در برخی از اقلام کشاورزی بدلیل کمبود محصول مانده از سال گذشته (ذخیره استراتژیک) همچون پسته بوده است.

در صدور بعضی از کالاها با کاهش شدید تقاضا در بازارهای همسایه روبرو بودهایم . مثلا تقاضای سیمان در دو بازار افغانستان و عراق کاهش یافته است. اقدامات مقابلهای و حفاظتی برای بعضی از محصولات صادراتی در بازارهای هدف، اقلام محدودی از صادرات را با اخلال روبرو ساخته است.

کاهش صادرات از منظر دیگری ناشی از عدم اجراییشدن بخشی از مصوبات و تصمیمات در راستای حمایت از صادرات بوده است: علیرغم اینکه شاهد تلاش سازمان امور مالیاتی در استرداد به موقع مالیاتها هستیم کماکان برخی بنگاههای بخش خصوصی از تاخیر در استرداد گلایه دارند.

نرخ سود فعلی تسهیلات بانکی قدرت رقابت را از شرکتها در مقایسه با رقبا کاهش میدهد. بسته حمایت از صادرات غیرنفتی نیز علیرغم گذشت بیش از 4 ماه هنوز شکل اجرایی به خود نگرفته است و به دلیل کمبود منابع در ادامه راه ممکن است با چالش روبرو گردد.