سهم خودروهای تولیدی و وارداتی در بازار

در حال حاضر به دلیل نبود تنوع در ردههای قیمتی مختلف مشتریان ایرانی چارهای جز خرید خودروهای موجود ندارند این در شرایطی است که حضور سرمایهگذاران خارجی در ایران نیز هنوز نتوانسته پاسخ قانعکنندهای به نیاز مشتریان در این زمینه بدهد. بررسی بازار خودرو کشور حکایت از آن دارد که خودروهای زیر ۵۰ میلیون تومان تقریبا در قبضه دو خودروساز بزرگ قرار دارد و کمتر خودروسازی توانسته در این رده در مقابل این دو خودروساز قد علم کند.

در این بین قیمت، عرضه و حتی کیفیت این خودروها از جانب دو تولیدکننده تعیین شده و مشتریان نیز به دلیل بازار انحصاری و همچنین عدم تنوع چارهای جز پذیرش محصولات تولیدی ندارند. اما همراه با توافق هستهای و لغو تحریمها، امیدهای زیادی به ورود خودروهای متنوع با قیمت و کیفیت متفاوت میان مشتریان ایرانی شکل گرفت این در شرایطی است که با پادرمیانی مسوولان صنعتی کشور و همچنین برنامهریزی خودروسازان حضور خارجیها تنها توانست خلاهای قیمتی بالای ۵۰ میلیون تومان را پر کند. بنابراین دو تولیدکننده بزرگ کشور همچنان سیطره خود بر بازار زیر ۵۰ میلیون تومان را حفظ کردند. اما جذابیت این بازار برای تولیدکنندگان به این دلیل است که بیشتر خودروهای این رده قیمتی با درصد بالایی از داخلیسازی همراه است که این امر نفع تولیدکننده و قطعهساز را دربرمیگیرد. محصولات این رده قیمتی بیشتر خودروهایی با پلتفرم قدیمی است که اگر چه قیمت آنها هر ساله روند صعودی به خود میگیرد اما در کیفیت ساکن و در بیشتر مواقع حتی با سیر نزولی کیفی مواجه هستند.

در هر صورت این نکات چکیدهای است از وضعیت تولید خودروهای زیر ۵۰ میلیون تومان که ظاهرا برنامهای نیز برای جایگزینی آنها با محصولات جدید و به روز نیست. اما آنچه طی هفته جاری شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران اقدام به انتشار آن کرد میزان سهم هر خودرو براساس دستهبندی قیمتی است. آنچه این شرکت در حین بررسیهای صورت گرفته به آن رسیده این است که سهم بازار خودروهای کمتر از ۲۵ میلیون تومان حدود ۲۹ درصد است. این رده قیمتی که تنها به محصولات سایپا اختصاص پیدا کرده شامل چهار خودروی تیبا، سایپا ۱۳۱، ۱۳۲ و ۱۱۱است. بر این اساس در این رده خودروی سایپا ۱۳۱ توانسته به تنهایی ۱۷ درصد سهم کل بازار خودرو کشور را به خود اختصاص دهد. حال آنکه زمزمه خروج این خودرو ازخط تولید ممکن است برای شرکت تولیدکننده آن دردسر ساز شود. اما خودروهای ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان با کسب ۵۸ درصد بیشترین سهم بازار را به خود اختصاص دادهاند.

این رده قیمتی بهطور عمده در اختیار شرکت ایران خودرو قرار دارد حال آنکه برخی از خودروهای چینی نیز در آن خودنمایی میکنند. در این رده ۳۳ خودرو قابل عرضه به بازار وجود دارد که خودروی پژو پارس با کسب سهم ۸/ ۸ درصد از بازار در صدر جدول قرار گرفته است. بعد از این خودرو پژو ۴۰۵ و پس از آن ۲۰۶ بیشترین سهم زیر ۵۰ میلیون تومان را به خود اختصاص داده است. در رده قیمتی مذکور که مشخصا در انحصار ایران خودرو قرار دارد خودروهای تولید رنو محصولات چینی و همچنین خودروهای ملی دو شرکت خودروساز بزرگ کشور خودنمایی میکند حال آنکه تمامی خودروهای یاد شده بهطور میانگین سهمی بین یک تا ۳ درصد را به خود اختصاص دادهاند. اما خودروهای ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان بیشتر در قبضه چینیها قرار دارد. بیشتر محصولات این گروه قیمتی چینی است که با تنوع خاصی به مشتریان داخلی عرضه میشود. هر چند محصولات این خودروسازان چندان سهمی در بازار ندارد اما تازهکاران چینی در دوران تحریم به سرعت خلا قیمتی ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان را پر کردند.

این رده قیمتی توانسته تنها ۵/ ۸ درصد سهم بازار خودرو کشورمان را قبضه کند. براین اساس بسیاری از کارشناسان پیشبینی میکردند که همزمان با لغو تحریمها و ورود سرمایهگذاران خارجی فعالیت چینیها در ایران محدود شود حال آنکه با توجه به قیمت خودروهای پساتحریمی به نظر میرسد که چینیها نه تنها عملکرد محدودی در ایران نخواهند داشت بلکه فعالیت آنها طی سالهای آینده گستردهتر نیز شود. در هر صورت بسیاری از کارشناسان معتقدند در شرایطی که بسیاری از محصولات خودروسازان داخلی با افت کیفی مواجهاند و به دلیل قدیمی بودن پلتفرم دیگر امیدی به ارتقای کیفی آنها نیست که برخی از مشتریان داخلی همچنان خودروهای چینی را به داخلیها ترجیح میدهند. اما در ادامه این گزارش به رده قیمتی ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان پرداخته شده است. رده قیمتی که بیشتر به خودروهای به نسبت ارزان وارداتی و چینیها اختصاص پیدا کرده است. این رده ۱۷ خودرو را در خود جای داده و سهم۴/ ۲ درصدی از بازار کشور کسب کرده است. آنطور که گفته شده باقی ردههای خالی جدول ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون قرار است با خودروهای پسابرجامی پر شود.

در حال حاضر خودروهای جدید متعلق به شرکت پژو بالای ۷۰ میلیون تومان قیمت دارند بهطوریکه ۲۰۰۸، ۳۰۱ و ۵۰۸ در این رده قابل عرضه هستند. از سوی دیگر برخی از محصولاتی که قرار است رنو بهطور مستقل در ایران تولید کند نیز در همین رده قیمتی قرار میگیرند بنابراین پیشبینی میشود طی دو سال آینده شاهد رقابت دو شرکت فرانسوی در رده قیمتی یاد شده باشیم. اما در رده قیمتی ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلیون تومان نیز ۷ خودرو خودنمایی میکند خودروهای وارداتی که جایگاه مهمی در بازار خودرو کشور ندارند. این خودروها تنها ۱/ ۲ درصد از سهم بازار را در کل در اختیار دارند.

در آخر جدول با خودروهای گروه قیمتی بیش از ۱۲۵ میلیون تومان برمیخوریم خودروهایی که تماما وارداتی هستند و تنوع زیادی را نیز به خود اختصاص دادهاند. این خودروها اگر چه تعداد آنها با رده قیمتی ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان برابری میکند با این حال سهم اندکی در بازار دارند. بهطوریکه سهم ۳۳ خودرویی که در این رده قرار دارد از کل بازار خودرو کشور تنها ۱/ ۶ درصد است. در این میان هیوندا سانتافه توانسته در مقایسه با دیگر خودروها با سهم بیشتری در بازار خودروی کشور مانور دهد.