داستان کسب‌و‌کاری که سرکلاس نوشته شد

او در گفت‏وگو با لوین از تاثیرات تحصیل در دانشکده کسب‏وکار استنفورد برای پشت سر گذاشتن چالش‏های سال‏های نخستین تاسیس برند نایک می‏گوید، شرکتی که ایده تاسیس آن با قرض گرفتن ۵۰ دلار از پدرش برای فروش کفش‏های ورزشی ژاپنی در صندوق عقب اتومبیل آغاز شد. در این مقاله بخش‏هایی از این گفت‏و‏گو را می‏خوانید.

داستان کسبوکاری که سرکلاس نوشته شد

ارزش تحصیلات عالی

فیلیپ نایت به خوبی میداند که برخی از کارآفرینان مطرح و موفق جهان سالها پیش تصمیم به ترک دانشگاه گرفتهاند تا وارد دنیای کسبوکار شوند اما با وجود این توانستهاند شرکتهایی را تاسیس کنند که به طرز قابل توجهی تحولآفرین بودهاند و بنیانگذاران خود را به ثروتمندترین مردان و زنان جهان تبدیل کردهاند. به باور نایت، ترک تحصیلات دانشگاهی از سوی افرادی چون بیل گیتس و استیو جابز تنها پس از یکسال و دستیابی به موفقیت چشمگیر الگوی چندان مطلوبی نیست. «داستان من فرق میکند، من طرح کسبوکار شرکتی را که در نهایت با عنوان نایک به شهرت جهانی رسید در کلاس درس دانشگاه نوشتهام». امروز شرکت نایک بزرگترین تولیدکننده کفش ورزشی جهان است و درآمد آن در سال ۲۰۱۷ میلادی ۳۴ میلیارد دلار تخمین زده شده است.

انتظار شکست

فیلیپ نایت اشاره میکند که سالها پیش از آنکه آوازه سمفونی شکست در سیلیکونولی شنیده شود، او آماده پذیرش شکست بوده است. او میگوید: «تنها زمانی که نباید شکست خورد، آخرین باری است که سعی میکنید.» مدیران کسبوکارهای موفق در دوران تحصیلات آکادمیک نایت بهعنوان سخنران میهمان به دانشگاه استنفورد میآمدند اما تجارب خود را صادقانه با دانشجویان به اشتراک نمیگذاشتند. «اما به نظر من باید این داستانهای ترسناک را شنید. همین داستانهای شکست سبب شد تا من اعتماد به نفس لازم را برای از میان برداشتن برخی از موانع پیش روی تاسیس شرکت نایک به دست آورم.»

از دید یک کارآفرین هر روز یک چالش جدید است

در طول نخستین دهه فعالیت شرکت نایک، فیلپ نایت نامهای از اداره گمرک آمریکا مبنی بر لزوم پرداخت ۲۵ میلیون دلار هزینه واردات بهدلیل تولید کفش در خارج از ایالات متحده آمریکا دریافت کرد. در آن زمان مبلغ مذکور چنان برای شرکت نایک هنگفت بود که حتی رویای پرداخت آن برای نایت ناممکن به نظر می‎رسید. او در این‎باره میگوید: «مهمترین و بزرگترین نبردهای ما در ارتباط با دولت بوده است و من در دوران تحصیلات آکادمیک در این خصوص آموزشی ندیده بودم.» وی با همکاری قانونگذاران و اطرافیان خود تلاش کرد قانون غامضی را که شرکت‎ها درصورت تولید محصولات در خارج از کشور مجبور به پرداخت هزینههای گمرکی میکرد را تغییر دهد. این در حالی بود که مالیات تولید در داخل تنها شامل ۲۰ درصد درآمد کل حاصل از فروش میشد. پس از بیش از سه سال تغییرات مذکور تصویب شده و شرکت نایک موظف به پرداخت تنها ۹ میلیون دلار شد. به باور نایت این یک جنگ تمام عیار بود.

تکنولوژی به سرعت فضای کسبوکار را تغییر میدهد

هنگامی که سخن از خودکارسازی مشاغل به میان میآید همه کسبوکارها در معرض تحولات گسترده قرار میگیرند. مدیران باید شناخت کاملی از مفهوم امواج جدید تکنولوژی در اذهان نیروی انسانی خود داشته باشند، چراکه فضای شغلی در حال حاضر در معرض تغییرات شگفتانگیزی است. «بخش کوچکی از کفشهای شرکت نایک با استفاده از تکنولوژی اتوماسیون تولید میشوند. اما در۱۰ سال آتی این مقیاس بهطور قطع گسترش پیدا خواهد کرد. فناوری که روزی محور اصلی داستانهای علمی تخیلی بود، بهزودی به واقعیتی عظیم تبدیل خواهد شد.» «از این پس حتی رانندگان وسایل نقلیه سنگین هم در معرض تحولات ناشی از اتوماسیون قرار خواهند گرفت، به نظر شما با ظهور اتومبیلهای خودران چه آینده‎ای در انتظار مشاغل مرتبط با صنعت حملونقل است؟»

از استاد علم واکنش رقابتی بیاموزید

بیل باورمن یکی از مربیان ورزشی دانشگاه اورگان، با همکاری فیلیپ نایت شرکت نایک را در سال ۱۹۶۴ راهاندازی کرد. وی که از بازماندگان جنگ جهانی دوم بود بر بهبود کفشهای مخصوص دو از طریق سبکتر کردن هر چه بیشتر آنها تمرکز داشت. نایت اولین کسی بود که نمونههای اولیه طراحی شده را به پا میکرد. باورمن به عنوان مربی دوی نایت نه فقط دویدن، بلکه رسیدن به چارچوبی برای واکنش رقابتی را به وی میآموخت، در واقع مهارتهایی که ترجمه و تفسیری از نحوه دویدن بودند. او از شاگردان خود میخواست آماده رقابت در زندگی باشند نه فقط چهار سال حضور در تیم ورزشی دانشگاه.

به بهترین شکل ممکن کار کنید

۳ درصد از سود خالص شرکت نایک به اهداف خیرخواهانه اختصاص دارد، این مبلغ سالانه ارزشی برابر با ۱۲۰ میلیون دلار دارد. «ما اهداف ویژهای را دنبال میکنیم. یکی از مهمترین اهدافی که شخصا در این برنامه دنبال میکنم طرح Girl Effect است که ابتکاری برای قدرتمندتر کردن هرچه بیشتر دختران جوان در کشورهای در حال توسعه است. این طرح در سال ۲۰۰۴ میلادی از سوی شرکت نایک آغاز شد و هماکنون بهعنوان یک شرکت مستقل فعالیت میکند. «اگر بتوانید زمینههای حضور دختران را در مدرسه فراهم کنید و برنامههایی برای فعالیت اقتصادی هر چند کوچک آنها فراهم کنید، تاثیر قابلتوجهی بر بهبود آینده این قشر از جمعیت جهان خواهید داشت.»