پیچ تند برجام

دونالد ترامپ استراتژی جدید خود را در قبال ایران و برجام اعلام کرد و اتهاماتی را متوجه تهران دانست تا بار دیگر برجام به سرخط اخبار جهان بازگردد، توافقی که پس از بیش از یک دهه مذاکرات بینتیجه و تحریمهای سرسامآور غرب، با روی کار آمدن اعتدالگرایان در ایران از یکسو و از سوی دیگر چراغ سبز دیپلماسی از سوی واشنگتن در مسیر جدیدی از گفتوگوها قرار گرفت و در نهایت پس از دو سال مذاکرات فشرده در سطوح بالای سیاسی به امضای برنامه جامع اقدام مشترک منتهی شد؛ توافقی که در برابر لغو تحریمهای هستهای محدودیتهایی را در برنامه هستهای ایران به صورت مدتدار اعمال میکرد.

توافق هستهای ایران و گروه 1+5 با وجود حواشی بسیار وارد فاز اجرایی شد و با همان حواشی به مسیر خود ادامه داد تا دوران ریاستجمهوری باراک اوباما به پایان رسید و برخلاف بسیاری از تصورات این هیلاری کلینتون نبود که به کاخ سفید رفت، بلکه دونالد ترامپ، بیزینسمن افراطی بود که با شعار پاره کردن برجام و مقابله با تهران سکان ریاستجمهوری ایالات متحده را به دست گرفت تا همه نگاهها درباره آینده برجام به ینگه دنیا دوخته شود.

اکنون اما پس از 9 ماه ترامپ روی صفحه تلویزیونها ظاهر شد و استراتژی خود را درباره این توافق مهم اعلام و از تایید پایبندی ایران به آن خودداری کرد، تا روند مقابله واشنگتن در عهد مرد موبور، وارد فاز تازهای شود. رئیسجمهور آمریکا قویاً خود را متعهد به مقابله با تهران و برجام دانست تا صفبندیهای جدیدی در این موضوع شکل بگیرد. اسرائیل و عربستان تنها دقایقی پس از پایان این سخنرانی برای ترامپ کف زدند و او را تحسین کردند و از سوی دیگر این فدریکا موگرینی، فرانسه و انگلیس بودند که ضمن تماس تلفنی با تهران تمام و کمال بر حمایت و پایبندی خود بر برجام تاکید کردند.

موگرینی در بیانیهای که به همین مناسبت پس از سخنرانی ترامپ قرائت کرد گفت ترامپ با این اقدام اعتماد جهانیان به آمریکا را از بین میبرد. وی در مصاحبه با شبکه خبری پیبیاس، نیز درباره تصمیم ترامپ در خصوص برجام گفت: «پیامی که آمریکا به سایر کشورهای دنیا میفرستد این است که به آمریکا نمیتوان اعتماد کرد، چون توافقی که آمریکا همین دو سال پیش در شورای امنیت سازمان ملل در حمایت از آن رای داد و با قطعنامهای به اتفاق آرا به تصویب رسید، توافقی که آمریکا به شکل گرفتن آن کمکهای وافری کرد، از سوی همان کشور رد میشود.»

ترزا می نخستوزیر انگلیس نیز واکنش شدیداللحنی به این موضوع از خود نشان داد و ضمن حمایت از برجام با انتشار بیانیهای اعلام کرد برجام که نتیجه 12 سال دیپلماسی است عنصر اصلی در طرح جهانی برای منع گسترش سلاحهای هستهای و لازمه حفظ امنیت در منطقه است.

بسیاری از تحلیلگران معتقد هستند ترامپ از تلاش خود برای مقابله با برجام و از میان بردن این توافق هستهای عقبنشینی نخواهد کرد، اکنون باید منتظر ماند و دید تصمیم کنگره این کشور درباره برجام چه خواهد بود و آیا فشارهای سیاسی اروپا میتواند مانع از لغو برجام شود یا نه.