برترین مدیران‌عامل دنیا در سال ۲۰۱۷

این قدرت شتاب در رتبهبندی برترین مدیرانعامل سال ۲۰۱۷ نشریه HBR مشهود است؛ لیستی که در راستای همان محاسبات سال قبل است. دو مدیر از سه مدیرعامل برتر امسال در میان سه مدیرعامل برتر سال ۲۰۱۶ هم بودند و ۱۶ مدیر از ۲۵ مدیرعامل برتر امسال هم سال گذشته جزو ۲۵ تای اول بودند. هفتاد و دو مدیر از لیست ۱۰۰ نفره سال گذشته، امسال هم تکرار شدهاند و ۲۳ نفر از آنها برای چهارمین سال متوالی است که در این لیست قرار میگیرند. از میان ۲۸ مدیرعاملی که امسال از لیست خارج شدهاند، ۱۱ نفر بازنشسته شدهاند (و بقیه آنها، ازجمله مدیرانعامل شرکتهای هنکن و ودافون بهدلیل کاهش شدید قیمت سهام شرکتهایشان کنار گذاشته شدهاند). بهطور میانگین، این ۱۰۰ مدیرعامل برتر در طول ۱۷ سال مدیریت خود توانستهاند ۲۵۰۷ درصد بازدهی سهام داشته باشند.این پایداری دلایل مختلفی دارد. لیست امسال HBR برخلاف رتبهبندیهایی که بر ارزیابیهای ذهنی و شخصی یا معیارهای کوتاهمدت مبتنی است، بر سنجش عملکرد عینی و بیطرفانه یک مدیرعامل در کل دوران مدیریتش تاکید دارد. این رتبهبندی یک کار ادامهدار و رو به پیشرفت است و HBR هر سال به دنبال روشهایی برای ارتقای متدولوژی آن است. البته امسال هیچ تغییری در سیستم سنجش ایجاد نشده است.

برترین مدیرعامل امسال HBR که اولینبار است این جایگاه را از آن خود کرده، پابلو ایسلا (Pablo Isla)، مدیرعامل شرکت ایندیتکس (Inditex) است که شرکت مادر برندهای مد و لباس زارا، پولاندبر، ماسیمو دوتی، برشکا، استرادیواریوس، اویشو و اوترکو محسوب میشود. ایسلا از زمان تصدی مدیرعاملی در سال ۲۰۰۵، ایندیتکس را توسعه جهانی داده و در این مدت این شرکت بهطور میانگین روزانه یک فروشگاه در روز افتتاح کرده است، بهطوریکه اکنون بیش از ۷ هزار فروشگاه در پنج قاره دارد. چنین رشدی، ارزش بازار ایندیتکس را هفت برابر کرده و آن را به ارزشمندترین شرکت در اسپانیا تبدیل کرده است. دیگران سبک مدیریت ایسلا را بسیار فروتنانه و در برخی موارد حتی خجالتی توصیف میکنند. اگرچه او بیشتر زمانش را صرف مسافرت برای بازدید از فروشگاهها میکند، اما بهندرت در افتتاحیهها شرکت میکند تا در چشم نباشد. در دفاتر مرکزی ایندیتکس، او ترجیح میدهد بهجای برگزاری جلسات رسمی متعدد، به واحدها سر بزند و این بخشی از تلاش او برای حفظ فرهنگ کارآفرینانه با وجود وسعت زیاد شرکتش است.ایندیتکس در میان همه خردهفروشیهای لباس، به دو چیز معروف است: موفقیت در فراهم کردن بستر راحت خرید فیزیکی و آنلاین برای مصرفکنندگان و سیستم «منبعیابی نزدیک» که بر اساس آن، بیش از نیمی از تولید در نزدیکی خود فروشگاهها صورت میگیرد. این کار باعث میشود موجودی کالا کم باشد و محصولات جدید خیلی سریع به فروشگاهها برسند.

اگر بازدهی مالی را به تنهایی بررسی کنیم، ایسلا رتبه هجدهم را به خود اختصاص میدهد و عملکرد او در فاکتورهای زیستمحیطی، اجتماعی و نظارت (ESG) که ۲۰ درصد امتیاز کلی همه مدیران را تشکیل میدهد، او را به رتبه اول رسانده است. بنگاههای امتیازدهنده ESG، شفافیت ایندیتکس را در مدیریت، نظارت و حسابرسی زنجیره تامین ستودهاند. این شرکت مصرفکنندگان را تشویق میکند لباسهای کهنه و از بین رفته خود را برای بازیافت به فروشگاهها تحویل دهند (در خود اسپانیا برنامه تحویل درب منزل را اجرا میکند). سپس برند Join Life زارا به عنوان بزرگترین مجموعه زنجیرهای ایندیتکس، با حداقل مصرف آب و منابع دیگر، از پارچههای بازیافتشده محصولات جدید تولید میکند. ایسلا در مورد اینکه چرا و چگونه این حوزهها برای او به عنوان یک مدیر مهم شده، میگوید: «این مسائل به همهچیز، به همهتصمیمها و هر چیزی که به کیفیت محصولات و استانداردهای ما ربط دارد، ارتباط پیدا میکند. ما برنامههای متفاوتی داریم؛ برنامههای داخلی و برنامههایی با سازمانهای مختلف. بیش از یک میلیون نفر سالانه از سرمایهگذاریهای اجتماعی که در حال توسعه آن هستیم، بهره میبرند. این موضوع برای ما در همه تصمیمگیریها ضروری است. این روزها همه به کره زمین و داشتن مشارکت مثبت در جامعه فکر میکنند. مطمئنا هیاتمدیره ما هم به این رویکرد متعهد است و این چیزی است که از هر جنبهای برای ما حائزاهمیت است.»

اگر قرار بود رتبهبندی HBR تنها بر اساس عملکرد مالی صورت بگیرد – مثل کاری که تا سال ۲۰۱۵ انجام میشد – جف بزوس، موسس شرکت آمازون رتبه نخست را بهدست میآورد. بزوس در سال ۲۰۱۴ هم اول شده بود و هر سال به صورت متوالی بهترین عملکرد مالی را در میان مدیران عامل داشته است. از سال ۲۰۱۵ به بعد که فاکتورهای ESG در رتبهبندی لحاظ شده، جایگاه بزوس از رتبه ۸۷ به ۷۶ و سپس ۷۱ رسیده است. با این حال، رتبه ESG آمازون همچنان پایین است. البته امسال ۸۸ درصد شرکتهای جهانی عملکرد خود را در ESG بهبود بخشیدهاند، اما بهطور کلی کیفیت معیارها در حال ارتقا است. بخش خدمات وب بسیار بزرگ آمازون انرژی خورشیدی و بادی تولید میکند و در دو سال گذشته این شرکت چند مدیر متخصص پایداری استخدام کرده که همه را نسبت به تغییرات احتمالی آینده خوشبین کرده است.

اگرچه همه سرمایهگذاران مطمئنا به عملکرد مالی توجه جدی میکنند، اما شواهد نشان میدهد بسیاری از آنها معیارهای ESG را نیز با دقت مورد بررسی قرار میدهند. اوایل سال ۲۰۱۷، امیر عاملزاده از مدرسه کسبوکار Said دانشگاه آکسفورد و جورج سرافیم از مدرسه کسبوکار هاروارد، نتایج یک نظرسنجی از ۴۱۳ مدیر سرمایهگذاری را که شرکتهای آنها جمعا ۳۱ تریلیون دلار دارایی را مدیریت میکنند، منتشر کردند. نیمی از این تعداد گفته بودند از اطلاعات ESG استفاده میکنند و نزدیک به نیمی هم گفته بودند که معتقدند شرکتی که امتیاز ESG بالا دارد، برای سرمایهگذاری کمریسکتر است. محققان در مورد این پروژه نوشتهاند: «بهطور کلی، شواهد نمونه ما نشان میدهد که استفاده از اطلاعات مربوط به ESG عمدتا با انگیزههای مالی پیش میرود تا انگیزههای اخلاقی.»

نشریه HBR در همین زمینه با پابلو ایسلا، به مناسبت اول شدنش در این لیست مصاحبهای نیز ترتیب داده است که در ادامه بخشی از آن را میخوانیم:

HBR: وقتی به ۱۰۰ مدیر برتری که لیست HBR را تشکیل دادهاند نگاه میکنیم، یکی از مسائلی که توجه ما را به خود جلب میکند این است که تعداد حیرتانگیزی از آنها مدتها است در سمت خود ماندهاند. تعداد زیادی از آنها بیش از ۲۰ سال مدیرعامل بودهاند. سابقه مدیرعاملی شما ۱۲ سال است. چه بخشهایی از شغل شما در طول زمان آسانتر میشود و آیا بخشهایی وجود دارد که سختتر شده باشند؟

ایسلا: مدیرعامل ایندیتکس بودن جذابترین کاری است که میتوانید انجام دهید و هر روز من مثل همان روز اول است. نمیتوان گفت این بخش از شغل ما آسانتر است یا آن بخش سختتر است، چون هر روز مسائل زیاد و جدیدی پیش میآید؛ چالشها، تصمیمهایی که باید گرفته شوند و افراد زیادی که باید با آنها کار کنیم. بنابراین برای من فراتر از سختتر بودن یا آسانتر بودن بخشی از کار، این است که هر روزم مثل همان روز اول هیجانانگیز و مملو از کارهایی است که در حوزههای مختلف باید انجام دهیم.

همچنین برای ما پیشرفت مداوم بسیار مهم است. دوازده سال پیش، حتی به این رویکرد یکپارچه بین فروشگاهها و فروش آنلاین فکر هم نمیکردیم یا تصور نمیکردیم تا این حد در کسبوکارمان درگیر تکنولوژی شویم.

HBR: کمی در مورد سبک مدیریتی شما صحبت کنیم. خیلی از مدیران عامل روزهای کاری خود را با جلسات پشت سر هم و فشرده پر میکنند. شما مشهورید که از چنین چیزی دوری میکنید و ترجیح میدهید به بخشهای مختلف دفاتر کاری سر بزنید. کمی در مورد این سبک مدیریتیتان توضیح میدهید و اینکه آیا این روش کارآمد بوده یا نه؟

ایسلا: بله، فکر میکنم این به فرهنگ شرکت ما ارتباط پیدا میکند. ما ساختاری کاملا مسطح داریم. ما جلسات رسمی برگزار نمیکنیم و حتی کمیته مدیریت رسمی نداریم. ترجیح میدهیم بیشتر مکالمات و جلسات غیررسمی داشته باشیم تا سخنرانیهای طولانی در جلسات رسمی.

HBR: دیگران در مورد شما میگویند فروتنی و شرم خاصی در روابط عمومی دارید. زیاد مصاحبه نمیکنید و حتی در مراسم افتتاحیه فروشگاههای جدید شرکت ندارید. چرا ترجیح میدهید به عنوان مدیرعامل، کمتر در چشم باشید؟

ایسلا: چیزی که برای ما اهمیت دارد خود شرکت و افتتاح فروشگاهها است و همه چیز نتیجه کار تیمی ما است. قدرت شرکت ما ترکیب فعالیت همه افراد است که بیشتر از عملکرد فردی اهمیت دارد. میتوانم به شما بگویم که به عنوان یک شرکت، تلاش میکنیم خیلی سر به زیر و بیسروصدا پیش برویم و البته همزمان جاهطلبی خودمان را هم داریم. وقتی فروشگاهی را افتتاح میکنیم، ترجیح میدهیم همه چیز در رابطه با آن فروشگاه به چشم بیاید، نه کار یک فرد خاص.

HBR: به عنوان مدیرعاملی که شرکتش در اوایل دوره کاری شما بسیار موفق بوده، آیا ریسکی وجود دارد که بخواهید از آن اجتناب کنید و نسبت به آن حالت تدافعی داشته باشید؟

ایسلا: طبق مدل کسبوکار ما، چنین چیزی غیرممکن است. در هر فصلی ما با کالکشن تازه وارد بازار میشویم؛ با محصولاتی از صفر. همزمان، کل فرهنگ شرکت ما کاملا نوآورانه و خلاقانه است. بنابراین، واقعا چنین چیزی را ریسک نمیدانم. همچنین چیزی که میخواهیم در چنین فرهنگی داشته باشیم، ایجاد جوی است که افراد بتوانند در آن نوآوری داشته باشند و از ریسک استقبال کنند. بنابراین اجتناب از ریسک در شرکت ما اتفاق نمیافتد.

HBR: شما تلفیق فروش در فروشگاهها و فروش آنلاین را تسهیل کردهاید. خیلی از خردهفروشها که سابقه خوبی در فروش فیزیکی در فروشگاه دارند، برای توسعه حضور اینترنتی و تشویق مشتری به خرید در هر دو کانال به مشکل خوردهاند. شما چه کاری انجام میدهید که بقیه انجام نمیدهند و فکر میکنید چرا شرکتهای دیگر در این زمینه مشکل دارند؟ایسلا: برای ما از همان لحظه اول، ایجاد این یکپارچگی بین فروش فیزیکی و آنلاین یک مساله کلیدی بود. ما میدیدیم مشتریان گاهی محصولی را به صورت اینترنتی میبینند و میپسندند؛ اما دوست دارند از فروشگاه آن را بخرند. گاهی هم به صورت آنلاین خریدشان را انجام میدهند. همه اینها برای ما مهم بود. وقتی بهطور خاص، در مورد فروشگاههای اینترنتی و اپلیکیشنها صحبت میکنیم، هدف تکرار همان تجربهای است که مشتری در فروشگاهها دارد و حالا بیش از ۶ میلیون نفر روزانه از وبسایتها و اپلیکیشنهای ما در سراسر دنیا بازدید میکنند.