نسخه‌های بی‌سرانجام مهار آلودگی صوتی پایتخت

جدیدترین تحقیقات حوزه سلامت نیز نشان میدهد صدای بلند ناشی از فرودگاهها، خیابانها و حتی صدای بلند موسیقی، عواقب خطرناک و نامطلوبی برای سلامت انسان دارد. این سر و صداهای زیاد باعث افزایش فشارخون میشود و تا حدی هم احتمال بروز بیماریهای قلبی - عروقی را افزایش میدهد. آلودگی هوا در چند سال اخیر همواره در وضعیت قرمز و بحرانی بوده است آنقدر که سایر آلودگیهای پایتخت را به حاشیه برده است. در این سالها تهران در لیست پرسر و صداترین شهرهای جهان بوده و همین رکوردزنی سبب شد که شورای چهارم طی مصوبهای، شهرداری را ملزم به تشکیل کمیتهای برای پیگیری راهکارهای عملیاتی کاهش آلودگی صوتی کند.

ماموریت این کمیته، شناسایی تراز صوتی در مناطق ۲۲ گانه، شناسایی پهنههای با تراز صوتی غیرمجاز به همراه منبع و مولد آنها، تهیه نقشههای آلودگی صوتی و بهروزرسانی آنها، نصب دیوار صوتی در پهنههای حساس، استفاده از آسفالت متخلخل بهمنظور کاهش صدای تردد وسایط نقلیه، نظارت برحسن اجرای مبحث ۱۸ مقررات ملی ساختمان هنگام ساختوسازها و جلوگیری از فعالیت مشاغل مزاحم و پرصدا بود. مریم نادری، مدیر واحد پایش و پیشبینی شرکت کنترل کیفیت هوای شهرداری تهران درخصوص عملکرد این کمیته میگوید: بیش از ۱۳ جلسه با موضوع مقابله با آلودگی صوتی برگزار شده و درحالحاضر بهدلیل جابهجاییهایی که اتفاق افتاده جلسات متوقف شده است. در این کمیته نهادهایی که بهطور ذاتی با موضوع آلودگی صوتی درگیر بودهاند و حتی نهادهایی که بهطور مستقیم وظیفهای در این رابطه نداشتند نیز حضور داشتند. مشکل اصلی بودجه و حمایتهای لازم از تصمیمات اتخاذ شده در این کمیته است.

به گفته نادری، در بسیاری از موارد استانداردهای لازم درخصوص آلودگی صوتی تعریف نشده بود. بهطور مثال معاینه فنی صوتی برای خودروها وجود ندارد و اینکه اگر قرار باشد خودروها از لحاظ صوتی مورد معاینه فنی قرار بگیرند. نیروهای جدید و متخصصی باید جذب شوند که این امر هزینه مالی بالایی میخواهد. به گزارش «دنیای اقتصاد»، با وجود تاثیر مخربی که آلودگی صوتی بر روح و روان انسانها دارد، هنوز حریمی برای ساختوسازها در حاشیه بزرگراهها مشخص نشده است و بسیاری از خانهها در نزدیکی بزرگراهها ساخته میشود. مدیر واحد پایش و پیشبینی شرکت کنترل کیفیت هوا درخصوص تغییر حریم صوت برای ساختوسازها میگوید: تعیین این حریم را از سال گذشته آغاز کردیم اما این موضوع بسیار پیچیده است. در کشورهای اروپایی هنگام تدوین طرحهای توسعه ۲۰ سال به موضوع حریم صوت توجه شده اما در کشور ما آلودگی صدا در ساختوسازها موردتوجه قرار نگرفته و بیشتر خانهها در حریم کمتر از ۵۰ متری بزرگراهها قرار دارند و اغلب آنها در معرض آلودگی صدا هستند. متاسفانه موارد آییننامه ساختوساز نیز مانند ایجاد پنجرههای دوجداره و عایقبندی رعایت نشده و تنها امیدشان به دیوارههای صوتی است. او تاکید میکند: دیوارههای صوتی منظر شهری را خراب کرده و کارآیی، کاربرد و تاثیرگذاری را که رعایت قوانین و مقررات ساختوساز دارند ندارند.

به گفته نادری، درحال بررسی میزان حریم صوتی هستیم که بستگی به عرض خیابانها دارد و پیشبینی میشود این حریم ۱۰۰ متر باشد. وی خاطرنشان کرد: متاسفانه در برخی از بزرگراهها مانند حکیم و همت و صدر خانهها به بزرگراهها چسبیدهاند که امیدواریم در ساختوسازهای آینده تهران و طرحهای توسعهای رعایت شود یا حداقل مبحث ۱۸ و ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ساختوسازها رعایت شود. نادری یادآور شد: درحالحاضر مردم دیوارههای صوتی را مانعی برای کاهش آلودگی صوتی میدانند، حتی تماسی درخصوص نصب این دیوارهها در یک کوچه بنبست داشتهایم که باید بدانیم این دیوارهها آنطور که باید تاثیرگذار نیست و باید با فرهنگسازی آن را اصلاح کرد. استاندارد موتور خودروها، موتورسیکلتها و حملونقل عمومی که از کمترین استانداردهای صدا برخوردار هستند، میتوانند کاهش آلودگی صوتی را بهدنبال داشته باشند. متاسفانه در مناطق ۶، ۱۰ و ۱۲ که بیشترین رفتوآمد اداری و تجاری وجود دارد، با بیشترین مشکلات آلودگی صوتی روبهرو هستیم.

دکتر زهرا ریاضی دبیر کمیته سلامت شورای چهارم شهر تهران که در تمامی جلسات کمیته مقابله با آلودگی صوتی شرکت داشته است نیز معتقد است دیوارههای صوتی اثری بر کاهش آلودگی صوتی ندارند. او ادامه میدهد: باید بدانیم هزینههایی که نصب دیوارههای صوتی دارد، بیش از اثربخشی آن است. پنجرههای دوجداره، رعایت فاصله با بزرگراهها و آسفالتهای متخلخل میتواند بیش از این دیوارهها بر کاهش آلودگی صوتی موثر باشد. او نیز بر لزوم معاینه صوتی خودروها و موتور سیکلتها تاکید میکند و میگوید: درحالحاضر معاینه فنی صوت وجود ندارد و موتورسیکلتها و خودروها یکی از عوامل اصلی ایجاد آلودگی صوتی هستند. ما معاینه فنی صوتی را در جلسات کمیته صوت پیگیری میکردیم. یکی دیگر از موضوعات زمان ساختوسازها بود، به این ترتیب که زمان استفاده از جرثقیلها مشخص شود. ریاضی با بیان اینکه آلودگی صوتی بر روح و روان انسانها تاثیر میگذارد، میگوید: آلودگی صوتی مشکلات افرادی را که اختلال روانی دارند، تشدید میکند. همچنین روی شنوایی افراد تاثیرگذار است و میتواند سبب خشم و کجخلقی شود. ریاضی معتقد است یکی از عوامل شیوع خشونت و عصبانیت در شهرهای بزرگ نظیر تهران، همین آلودگی صوتی است که اگر اهتمامی برای مهار آن وجود نداشته باشد، دامنه اثرات سوء آن بر رفتار شهروندان میتواند وسیعتر باشد.