دوئل با شمشیر شکسته

نیویورک تایمز در گزارشی به ادعاها و اتهامسازیهای محمد بن سلمان علیه ایران پرداخته و آن را دور از واقعیت عنوان میکند. این روزنامه در گزارشی در این باره مینویسد: عربستان سعودی احتمالا در توصیف اهداف و قدرت ایران در منطقه مبالغهآمیز صحبت میکند. اما کشورهای غربی و آسیایی عموما این موضوع را درک میکنند. ایرانیها درباره مواضع خود در منطقه شفاف هستند. رئیسجمهور ایران اخیرا در این باره گفت: آیا ممکن است که بدون درنظر گرفتن نظر ایران تصمیم مهمی درقبال عراق، سوریه، لبنان، آفریقای شمالی و منطقه خلیج فارس گرفته شود؟ ممکن است که تهران کنترل کامل بغداد، دمشق و بیروت را در اختیار نداشته باشد اما به لطف حضور نیابتی و متحدانش قادر است که جبهههای جنگی و سیاسی در این کشورها را شکل دهد.

عربستان سعودی با پوستاندازی پس از دوران ملک عبدالله و کنار گذاشتن سیاست محافظهکاری خود سیاست کاملا تهاجمی و تقابلجویانه را در قبال ایران در پیش گرفت. اعدام شیخ نمر روحانی شیعه سعودی و حمله عدهای خودسر به سفارت عربستان در تهران بهانهای در دستان حکومت عربستان سعودی شد تا جبههای جدید علیه تهران در منطقه تشکیل شود. عربستان به همراه متحدانش شامل امارات متحده عربی، بحرین و کویت و مصر و چند کشور ریز و درشت عربی و آفریقایی دیگر سفرای خود را از تهران خارج کردند و سطح روابط دیپلماتیک خود را کاهش دادند تا دست به بحرانسازی علیه تهران بزنند. اقدامی که میتوانست درمسیر تامین منافع ریاض در منطقه باشد و این کشور را در موضع قدرتمندتری نسبت به گذشته قرار دهد و بتواند حمایت کشورهای غربی را نیز در روند تقابل با تهران کسب کند.

اکنون اما سیاست خارجی و امنیتی عربستان سعودی در قبال ایران مبالغهآمیز شده است. بحرانسازی عربستان سعودی علیه ایران در منطقه دامن کشورهایی چون قطر و لبنان را نیز گرفته است تا جایی که نخستوزیر لبنان را به این کشور فراخواند و وی را مجبور کرد بیانیه استعفای خود را بخواند و دلیل این استعفا نیز چیزی نبود جز بهانه دخالتهای ایران در منطقه. حریری در این بیانیه تاکید میکند که دستان ایران در منطقه به زودی قطع خواهند شد و تهران باید از دخالت در امورداخلی کشورهای عربی و لبنان دست بردارد. این موضوع به همین جا ختم نشد و شلیک یک موشک بالستیک از یمن به ریاض موجب شد که عربستان سعودی به وضوح تهران را مسوول این حمله موشکی اعلام کند و حق پاسخ به آن را نیز برای خود محفوظ بداند. تحلیلگران اکنون از نگرانی خود از احتمال بروز جنگ میان عربستان سعودی و ایران میگویند.

جنگی که اگرچه اکنون بهصورت نیابتی میان دو کشور در جبهههایی چون سوریه و یمن در جریان است اما بروز مستقیم آن میتواند عواقب جبرانناپذیری برای دو کشور و منطقه به همراه داشته باشد. از همین رو بسیاری از کشورهای منطقه مانند ترکیه و قطر تاکنون تلاشهای بسیاری در جهت میانجیگری میان تهران و ریاض داشتهاند اما سیاستهای تندروانه و به دور از هوشمندی ریاض تاکنون مانع از آن شده است که این تلاشها به نتیجه برسد. این در حالی است که همواره تهران از باز بودن پنجرههای گفتوگو میان دو کشور سخن گفته و تاکید کرده است تهران آماده گفتوگو با ریاض بر سر مسائل اختلافی است. اما سیاستهای اخیر ریاض نشان میدهد این کشور نه تنها به دنبال گفتوگو نیست بلکه تلاش میکند آتش دشمنیها و کینه میان دو کشور را نیز شعلهورتر کند، سیاستی که نه تنها ریاض را به اهدافش در منطقه نمیرساند بلکه میتواند نتایج غیرقابل جبرانی را نیز برای عربستان دوران محمدبن سلمان به همراه داشته باشد.