سیف: روند نرخ ارز طبیعی است

پایان دادن به فعالیت موسسات غیرمجاز، آرامش بازار ارز و اجرای سامانه نسیم از عمدهترین دستاوردهایی بود که سیف از آنها سخن گفت. او در این گفتوگو خبر داد که از ۱۰ دسامبر، کارتهای بانکی دو کشور ایران و روسیه به یکدیگر متصل میشوند. تلاش بانک مرکزی برای انعقاد قراردادهای دوجانبه پولی بیشتر و حذف دلار از مبادلات ارزی کشور مباحث دیگری بود که سیف به آنها پرداخت.

اجرای سامانه نسیم

سیف دستهای از اقدامات کنونی بانک مرکزی را در راستای ایجاد زیرساخت اصلی در این بانک و بدنه نظام بانکی اعلام کرد. به گفته او، یکی از اقدامات ۱۰۰ روز اول دولت دوازدهم وارد شدن سامانه نسیم به مرحله اجرایی است. این سامانه درصدد تمرکز حسابهای دولتی در بانک مرکزی است. بنابر توضیحات رئیس کل بانک مرکزی، این بانک بهعنوان بانکدار دولت در گذشته به دلیل نبود شعب در نقاط مختلف کشور، مسوولیت خود را به برخی بانکها در کسوت نماینده تفویض میکرد. اما نتیجه این اقدام چیزی جز بینظمی و عدم اشراف کامل خزانهدار کشور بر منابع دولتی نبود. همین بهانه باعث شد تا در قانون برنامه پنجم قانونگذار پیشبینی کرد بانک مرکزی با طراحی سامانهای این وظیفه را خود به انجام برساند. این سامانه که طراحی آن در طول سالهای گذشته انجام شد، در دولت دوازدهم به اجرا رسید.

برآوردی از کمک به زلزلهزدگان

رئیس کل بانک مرکزی از ۴ نوع تسهیلات برای زلزلهزدگان سخن گفت. اولین اقدام شبکه بانکی این است که بدهی بانکی همه آسیبدیدگان زلزله که از سوی ستاد حوادث غیرمترقبه استان معرفی میشوند، به مدت دو سال تمدید میشود. سود این مدت از خزانه دولت به بانکها پرداخت خواهد شد و آسیب دیدگان از پرداخت سود این مدت معاف هستند. دومین تسهیلات شبکه بانکی، پرداخت وام بدون سود به تمام کسانی است که واحدهای مسکونی آنها در اثر زلزله صدمه دیده است. این افراد با معرفی ستاد حوادث غیرمترقبه استان، ۱۰میلیون تومان وام قرض الحسنه با کارمزد ۴ درصد دریافت خواهند کرد. ارتقای وام بازسازی در مناطق شهری و روستایی نیز اقدام دیگری که شبکه بانکی انجام داده است. طبق گفته سیف، تسهیلات در نظر گرفته شده برای بازسازی اماکن روستایی از ۲۵میلیون به ۳۰ میلیون تومان و تسهیلات بازسازی اماکن مسکونی شهری هم با افزایش ۵میلیون تومانی به ۴۰ میلیون تومان رسید. آنطور که رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده، پیشبینی میشود ۱۱ هزار واحد مسکونی روستایی و ۴ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی شهری متقاضی دریافت این تسهیلات خواهند بود. محاسبات نشان میدهد وامهای بازسازی حدود ۵۱۰ میلیارد تومان خواهند بود. اگر تمامی این واحدها وام متقاضی دریافت وام ۱۰ میلیون تومانی نیز باشند، ۱۵۵ میلیارد تومان نیز از این محل منابع نیاز خواهد بود. چهارمین تسهیلات شبکه بانکی، اعطای وام تعمیر واحدهای تجاری است. سیف در این باره گفت: «به جز آنچه گفته شد وام تعمیر واحدهای تجاری هم مبلغ ۱۲ میلیون تومان خواهد بود و پیشبینی میشود ۱۵ هزار واحد تجاری از این تسهیلات با اقساط ۷ ساله استفاده کنند.» برای این محل نیز ۱۸۰ میلیارد تومان منابع نیاز خواهد بود. در نتیجه یک برآورد سرانگشتی نشان میدهد که شبکه بانکی برای زلزلهزدگان حدود ۸۴۵ میلیارد تومان تسهیلات در نظر گرفته است. همچنین قرار است هزینه چاپ سررسید سال ۹۷ شبکه بانکی به زلزلهزدگان اختصاص یابد. سیف ادامه داد: «در کنار این کمکها مقرر شده به منظور استفاده درست از این منابع، در صورت ناکافی بودن کمکهای مردمی به ساخت و تعمیر مدارس، کمک بلاعوض بانکها صرف تکمیل این فرآیند شود.» باید توجه داشت که منابع بانکها چیزی جز سپردههای مردم نیست، ایجاد یک صندوق مخصوص حوادث طبیعی که مردم در هر ماه یا سال، پول بیمه آن را پرداخت کنند، بدون شک راه حل بهتری میتواند باشد.

فرمول پرداخت سود غیرمجازها

بخش عمدهای از گفتوگوی تلویزیونی رئیس کل بانک مرکزی به موسسات غیرمجاز و مشکلات گریبانگیر آنها اختصاص یافت. رئیس کل بانک مرکزی در این باره هشدار داد که اگر سیاستگذار به این موضوع وارد نمیشد، مشکلات غیرمجازها نیز هر روز بزرگتر و پیچیدهتر میشد. او دلیل این امر را پرداخت سود بدون فعالیت اقتصادی دانست. سیف در گفتوگوی خود از یک آمار شگفت در مورد پرداخت سود در این موسسات پرده برداشت. رئیس کل بانک مرکزی گفت: «مواردی دیده شده که بهعنوان مثال در موسسه «ثامنالحجج» سپردهگذاری تا ۸۹ درصد سود دریافت کرده است. رقمهای سود ۴۰ تا ۴۳ درصد نیز معمول و رایج بوده است البته این موارد به مرجع قضایی انتقال داده شده و پیگیریهای لازم در حال انجام است. با این اوصاف واقعیت این است که در فاصله سالهای ۱۳۹۲ تا بهمن ۱۳۹۴ افرادی حقیقی ۲۳میلیارد، ۱۵ میلیارد و ۱۱ میلیارد تومان سود دریافت کردهاند. سوال اینجاست که این موسسهها چنین سودهایی را ازکجا تامین کرده اند؟ پاسخ هم البته واضح است آنها قطعا از سپردهگذار جدید نقدینگی دریافت و به قدیمیها پرداخت میکردند.»

تحلیل ارزی رئیس کل

معمولا در هر سخنرانی، همایش یا مصاحبهای که رئیس کل بانک مرکزی حضور داشته باشد، صحبت از روند نرخ ارز نیز در میان است. به خصوص که در چند ماه اخیر نرخ ارز از حیاط خلوت خود خارج شده و تطابق بیشتری با واقعیتهای اقتصادی پیدا کرده است. رئیس کل بانک مرکزی روند نرخ ارز را طبیعی تحلیل کرد و نوسانات اخیر را بیشتر به اثرات فصلی منسوب کرد. مثال او در این باره روند نرخ ارز در ایام مشابه سال گذشته بود، طوری که قیمت دلار سال گذشته در چنین روزهایی به بیش از ۴هزار و ۱۰۰ تومان هم رسید اما آخر سال شمسی با ۳ هزار و ۷۳۰ تومان پرونده بسته شد. سیف ادامه داد: «بنابراین روند طبیعی در حال طی شدن است و بانک مرکزی هم از اشراف کامل بر این روند برخوردار است، یعنی به نظر میرسد که به تدریج قیمتها دوباره در مدار نزول قرار خواهد گرفت و شرایط کاملا طبیعی است.» او یکی از عوامل احاطه بانک مرکزی بر بازار ارز را گسترش روابط کارگزاری بانکی و دسترسی به منابع ارزی در سایه برجام دانست.

سیف توضیح داد: «در حال حاضر وضعیت منابع ارزی کشور هم مطلوب ارزیابی میشود و جای نگرانی در این خصوص نیست.  اگرچه نوسان در مقابل دلار برای واحد پول همه کشورها از چین گرفته تا سوئیس و حتی کشورهای عضو اتحادیه اروپا موضوعی طبیعی و همیشگی است.»رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد که نرخ فعلی ارز در بازار به هیچ وجه مصنوعی نیست. او شایعاتی که دولت را متهم به افزایش قیمت ارز برای جبران کسری بودجه کرده را کاملا مردود میداند. سیف در این باره گفت: « من در تاریخ جمهوری اسلامی ایران به یاد ندارم چنین اقدامی صورت گرفته باشد. در دولت یازدهم و دوازدهم هم چنین موضوعی به هیچ عنوان امکانپذیر نیست.»او عادی شدن روابط بانکی ایران و بانکهای جهان را مهمترین ملاحظه برای یکسانسازی نرخ ارز عنوان کرد. سیف افزود: «در حقیقت زمانی میتوان دست به یکسانسازی نرخ ارز زد که اطمینان داشته باشیم امکان تداوم و استمرار این شرایط وجود دارد و بیمی از هرگونه تزلزل احساس نشود. با این اوصاف با توجه به اینکه از ثبات کافی در بازار ارز برخوردار هستیم در اولین فرصتی که روابط بانکی ایران به نقطه مطلوب برسد میتوان برای یکسان شدن قیمت ارز وارد عمل شد.»

رئیس کل بانک مرکزی درباره قیمت سکه نیز تحلیل خود را ارائه کرد. او قیمت سکه را تابعی از قیمت دلار و ارزش هر اونس طلا در بازارهای جهانی دانست. اما با توجه به اینکه در بازارهای داخلی قیمت طلا با روند افزایشی مواجه نبوده، سیف قیمت سکه را به وجود یک حباب منسوب کرد که عمدتا از افزایش تقاضا در بازار ناشی میشود. او ادامه داد: «در شرایط فعلی برای کم شدن از بار تقاضا، بانک مرکزی حراجهایی را بهصورت روزانه انجام میدهد و میتوان گفت حباب قیمت هم تقریبا از بین رفته است.»

خروج دلار از مبادلات ارزی

رئیس کل بانک مرکزی حذف دلار از سبد ارزی کشور را سیاست این بانک عنوان کرد و افزود: «در حال حاضر هیچ فعالیت ارزی را به دلار انجام نمیدهیم. در حقیقت تنها وابستگی ما به دلار درخصوص قیمت نفت است چون بازارها با دلار قیمتگذاری میشود اما در همین حوزه هم بهای نفت را به یورو دریافت میکنیم. به هر طریق ایران مبادله با دلار را از اقتصاد خود خارج کرده و یورو در این مبادلات از وجه غالب برخوردار است.»

سیف با اشاره به تلاش ایران برای انعقاد پیمانهایی با دیگر کشورها برای استفاده از واحد پول طرفین تاکید کرد: «مبادلات ایران با یورو، روبل روسیه و درهم امارات انجام میگیرد ضمن اینکه با انعقاد قرارداد سوآپ ارزی با ترکیه که اخیرا صورت گرفته زمینه برای داد و ستد دو کشور با واحد پول طرفین فراهم شده است.»

به گفته سیف ایران با ۲۰ کشور قرارداد پیمان پولی و حساب مشترک بسته و این قرارداد با دو کشور ترکیه و پاکستان نهایی شده یعنی در حال حاضر فرآیند ابلاغ به نظام بانکی دو کشور در حال انجام است. سیف با تاکید بر مذاکرات انجام شده با روسیه افزود: «سوئیچ بین کارتهای بانکی ایران و روسیه برقرار شده و اتصال کارتهای بانکی ایران و روسیه از دهم دسامبر اجرایی میشود.»