تعرفه خودرو و اثر آن در بازار داخلی کشورهای مختلف

در نظام تجارت جهانی نیز مساله تعرفه واردات خودرو یکی از چالشهای همیشگی کشورها در بحث تجارت آزاد است. در این گزارش که براساس گزارش سالانه مرکز تحقیقاتی پرایسواترهاوس کوپرز تهیه شده، تعرفه خودرو و اثر آن در بازار داخلی کشورهای مختلف بررسی شده است. نکته قابل تامل این است که حتی کشورهایی که بهطور کامل قوانین تجارت آزاد را پذیرفتهاند نیز تعرفه واردات خودرو را اعمال میکنند.

تجربه جهانی تعرفه خودرو

در مناسبات تجاری جهان امروز تعرفه واردات خودرو و قطعات آن به یکی از مناقشهبرانگیزترین موضوعات تبدیل شدهاست. از یکسو مذاکره مجدد درباره مفاد پیمان تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) خودروسازان آمریکایی را به اعتراض واداشته است و از سوی دیگر خودروسازان انگلیسی نگران عواقب خروج از اتحادیه اروپا و تحمیل تعرفههای واردات خودرو بر محصولاتشان هستند، برخی رسانهها هم پیمان تجارت آزاد اتحادیه اروپا با ژاپن را توافق خودرو در برابر پنیر نامگذاری کردهاند. مواردی از این دست نشاندهنده نقش تعیینکننده تعرفههای واردات خودرو است. دولتها اغلب با توجه به راهبردهای درازمدتی که برای توسعه صنایع خودروسازی در نظر دارند، تعرفه ورود خودرو به کشور را تعیین میکنند. «دنیایاقتصاد» در یک بررسی وضعیت کنونی تعرفه واردات خودرو در برخی کشورهای جهان را با استفاده از  گزارش سالانه مرکز تحقیقاتی پرایس واترهاوس کوپرز (PWC) با نام «راهنمای مالیات خودرو جهان ۲۰۱۷» مورد مطالعه قرار داده است. نتایج این بررسی به تفکیک کشورها به این شرح است:

آرژانتین

کشور آرژانتین زمانی یکی از بزرگترین صنایع خودروسازی آمریکایلاتین را در اختیار داشت و تنها مدلهایی را تولید میکرد که برندهای مطرح بینالمللی طراحی کرده بودند. از دهه ۱۹۹۰ میلادی بروز بحران اقتصادی این صنایع را با مشکلات جدی مواجه کرد. در سال ۲۰۱۷ نشانههایی از بهبود در وضعیت خودروسازان آرژانتینی مشاهده شد. آرژانتین و برزیل معاهدهای در زمینه صادرات و واردات خودرو منعقد کردهاند که به موجب آن واردات خودرو از کشورهای دیگر مشمول تعرفه ۳۵ درصدی خواهد بود. آرژانتین برای برخی مدلهایی که در کشور اروگوئه و مکزیک تولید میشوند تعرفه ۱۰۰ درصدی در نظر گرفته است. واردات خودروهای هیبریدی به آرژانتین با تعرفه ۲ درصدی انجام میشود.

برزیل

کشور برزیل پس از مکزیک قطب تولید خودرو در آمریکایلاتین بهشمار میرود. بروز بحران اقتصادی در سالهای گذشته صنایع خودروسازی این کشور را تحتالشعاع قرار داده است، اما بسیاری از خودروسازان مطرح بینالمللی نظیر مرسدس بنز با بهبود شرایط به سرمایهگذاری مجدد و توسعه فعالیتهای تولیدی در برزیل تمایل نشان دادهاند. شرکتهای خودروسازی برزیلی نیز در حال گسترش کسبوکار خود هستند و با متناسبسازی محصولات کلاسیک سهمی از بازار خودروی این کشور را در اختیار دارند. طبق معاهدات دو جانبه خودروهای ساخت آرژانتین، اروگوئه و مکزیک بدون تعرفه گمرکی به برزیل وارد میشوند و تولیدات سایر کشورها با تعرفه حداکثر ۳۵ درصدی به این کشور راه مییابند.

کانادا

کانادا از سالهای پیش از وقوع جنگ جهانی اول فعالیت در زمینه تولید خودرو را آغاز کرد، اما امروز اغلب خودروهایی که در این کشور تولید میشوند محصول برندهای مطرح جهانی هستند. طبق معاهده تجارت آزاد آمریکای شمالی خودروهای ساخت آمریکا بدون پرداخت تعرفه گمرکی به کانادا وارد میشوند. تولیدات دیگر کشورها معمولا مشمول تعرفه ۱/ ۶ درصدی میشود. کانادا به خودروهایی که استانداردهای زیستمحیطی و ایمنی در آنها رعایت نشده باشد، اجازه ورود نمیدهد.

جمهوری خلق چین

صنعت تولید خودرو در دهه ۱۹۵۰ میلادی از شوروی سابق به چین راه یافت. دولت چین سالها به منظور حمایت از تولیدات کمکیفیت داخلی تعرفههای هنگفتی برای واردات خودروهای خارجی در نظر گرفته بود. با رشد اقتصادی خیرهکننده این کشور در سالهای اخیر، چین به یکی از بزرگترین بازارهای خودرو جهان تبدیل شده است و بسیاری از خودروسازان بزرگ جهان برای پرهیز از پرداخت تعرفه گمرکی به شراکت با خودروسازان چینی روی آوردهاند. اکنون تعرفه واردات خودرو به چین تعدیل شده است، اما این کاهش تعرفه از اشتیاق خودروسازان برای تولید در خاک چین نکاسته است. امروزه خودروهایی که حجم سیلندر آنها کمتر از ۳ لیتر باشد با تعرفه حداکثر ۱۲ درصدی به چین وارد میشوند. این تعرفه درخصوص خودروهایی با ظرفیت سیلندر ۳ تا ۴ لیتر معادل ۲۵ درصد ارزش خودرو و برای ظرفیتهای بالای ۴ لیتر ۴۰ درصد ارزش خودرو است.

هند

هند در زمینه تولید خودروهای باکیفیت داخلی راه درازی در پیش دارد. گرچه این کشور از دهه ۱۹۴۰ میلادی فعالیت در زمینه تولید خودرو را آغاز کرد اما سیاستهای اقتصاد دولتی مانع از شکوفایی این صنعت در هند شد. با آزادسازی خودروسازی در دهه ۱۹۹۰ میلادی شرایط تغییر کرد و امروز خودروسازانی نظیر تاتاموتور و ماهیندرا نمونههای موفق خودروسازان هندی بهشمار میآیند و بسیاری از خودروسازان بزرگ ژاپنی و اروپایی نیز اقدام به تولید مدلهای ارزانقیمت در این کشور کردهاند.قدرت خرید محدود بازار هند و تعرفههای سنگین واردات خودرو و قطعات آن تحقق هدفگذاری دولت هند برای توقف فروش خودروهای درونسوز در دهههای آتی را با اما و اگرهای بسیاری مواجه ساخته است. تعرفه واردات هر خودرو به کشور هند با توجه به عواملی نظیر ظرفیت موتور، تعداد سرنشینان و کاربری خودرو تعیین میشود. با در نظر گرفتن عوارض دولتی که بر واردات خودروهای خارجی وضع شده است، برای ورود اغلب خودروهای سواری به این کشور پرداخت تعرفه ۵۰ تا ۱۲۵ درصدی اجباری است.

ژاپن

کشور ژاپن یکی از بزرگترین صادرکنندگان خودرو در جهان است. محبوبیت خودروهای ژاپنی در سراسر دنیا مرهون کیفیت تولید و نوآوریهای فناورانه است. دولت ژاپن جز در دوره کوتاهی پس از شکست در جنگجهانی دوم، واردات خودرو به این کشور را محدود نکرده است. امروزه تعرفه واردات خودروهای سواری به ژاپن، بسته به کشور مبدأ، حداکثر ۱۰ درصد تعیین شده است.