واکنش‌های مناسب به تورم

اما به گفته اقتصاددانان تورم و گرانی مفاهیم نزدیک به هم اما متفاوت هستند که گاهی در رسانهها به اشتباه یکسان تلقی میشوند. تورم به افزایش سطح قیمتها در اقتصاد اشاره دارد درحالیکه گرانی بیشتر به قدرت خرید مردم باز میگردد. به عبارت دیگر، تورم مقایسه سطح قیمتهای فعلی و گذشته است که نشان از تغییر هزینههای زندگی دارد. درحالیکه گرانی از مقایسه سطح قیمتها با سطح درآمد بهدست میآید. اگر تورم وجود داشته باشد یعنی قیمتها افزایش مییابد و اگر کالایی گران باشد یعنی نسبت به درآمد مردم سطح بالاتری دارد. درست است که تورم از ۴۰ درصد به ۱۰ درصد در طول ۴ سال اخیر رسیده است، اما زمانی این کاهش برای مردم ملموس خواهد بود که سطح درآمد آنان نیز به حالت قبل بازگردد. اما در هر حال، در واکنش به نوسان قیمت کالاهای اساسی، میتوان با اتخاذ برخی راهکارهای مناسب، سپری را برای خانواده خود ایجاد کرد.

واکنشهای مناسب به تورم

پیگیری اخبار و تحلیلهای اقتصادی

در درجه اول شما باید پیگیر اخبار اقتصادی باشید تا فرصت واکنش را داشته باشید. این کار با توجه به گسترش رسانههای دیجیتالی کار سختی نیست. اما شاید گاهی اوقات گرفتار شایعات نیز شوید. به نظر راهحل منطقیتر رجوع به سایتهای اقتصادی معتبر و روزنامههای اقتصادی است. به خصوص در روزنامهها شما میتوانید از تحلیلهای اقتصاددانان در مورد وضعیت بازارها آگاه شوید.

مواد غذایی بخش مهمی از سبد خانوارهای ایرانی، مخصوصا کمدرآمدها را تشکیل میدهد. با به روز بودن اطلاعات در این باره نیز میتوان گاهی اوقات از قبل در مقابل گرانی غافلگیر نشد. مثلا بانک مرکزی هر هفته تحول قیمت خردهفروشی مواد خوراکی در سطح شهر تهران را منتشر میکند. نیاز نیست شما هر هفته به سایت بانک مرکزی مراجعه کنید. اگر خواننده یک روزنامه اقتصادی باشید، در طول هفته خواهید دید که تحولات قیمتها چطور بوده است. معمولا اگر کالایی که گران شده، خبرهایی مبنی بر کاهش قیمت آن باشد، در این گزارشها منعکس خواهد شد و شما از آن مطلع میشوید.

اما در مورد مسکن و اجاره نیز باز باید خود را با به روز کردن اطلاعات اقتصادی بیمه کنید. معمولا وقتی که خرید و فروش مسکن به کما میرود، بازار اجاره داغ میشود. برای فرار از این وضعیت میتوان به سراغ بهترین قیمتهای منطقه مورد نظر خود بروید. نیاز به مرور کردن کل یک سایت ندارید. معمولا ارزانترین فایلها نیز در رسانههای اقتصادی یافت میشوند. در این زمانها نیز برای اینکه اصابت گرانی به حداقل برسد، باید زمان اجاره را بهتر تعیین کنید. مثلا معمولا در بازار ایران، از شهریور تا آبان بازار اجاره داغ و اجارهها نیز بالا است. اما معمولا پس از آن، کمترین متقاضی اجاره وجود دارد. در نتیجه اگر امکان آن را دارید، خود را به اوقات کم متقاضی سال برسانید تا بتوانید کمی از بار اجاره بکاهید.

تغییر رفتار مصرف

در هنگام گرانی یک کالا، میتوان کمی سبد خانوار را دچار تغییر کرد. البته این تصمیم بستگی به نیاز خانواده به آن کالا و ضرورت آن دارد. وقتی کالایی گران میشود تا حد ممکن میتوان از کالاهای جانشین استفاده کرد. اگر کالا قابلیت جایگزینی ندارد، مثلا اگر نان گران شود چارهای جز خرید آن نیست. در چنین موردی، تغییر استراتژی سبد خانوار ممکن نیست. تورم تا یک حد مشخص را میتوان پذیرفت، مخصوصا برای کالایی که چند سالی دچار سکون قیمتی شده است. در هفتههای اخیر بحث گران شدن تخممرغ بسیار پرسروصدا بود. تخممرغ جایگزینی ندارد و از اینرو بر بسیاری فشار وارد کرد. اما در این هنگام نیز میتوان رفتار خرید را تغییر داد. باید این را در نظر گرفت که در ایران، معمولا دولتها تا جایی که بتوانند با دخالت در بازار مانع گران شدن کالاهای اساسی میشوند. با علم به این موضوع میتوان اخبار را رصد کرد و دید که دولت چه تصمیمی برای کالای گران شده دارد. در مورد تخممرغ نیز خیلی زود دولت تصمیم به واردات تخممرغ برای کاهش قیمت آن گرفت.

در نتیجه میشد حدس زد که قیمت تخممرغ خیلی زود فروکش میکند. با این اوصاف، هنگامی که تخممرغ گران میشود، اگر عادت بر خرید شانهای آن بوده، در هنگام گرانی باید رفتار را تغییر داد و تنها به مقدار نیاز روز از آن کالا خرید کرد. چراکه ممکن است قبل از استفاده تخممرغهای خریداری شده، قیمت فروکش کند و از اینرو خریدار ضرر ببیند. در نتیجه در روزهای اول گرانی، واکنشهای هیجانی چندان معقول به نظر نمیآید و میتوان اخبار و شرایط را رصد کرد. کار وقتگیری هم نیست، ورق زدن یک روزنامه اقتصادی این اطلاعات اولیه را خواهند داد.  اگر قیمت حاملهای انرژی چون بنزین بالا رفت، رایجترین راه در سراسر جهان اصلاح الگوی مصرف است. یعنی جای بنزین را در سبد مصرفی خود تغییر دهید تا فشار کمتری وارد شود. با اتخاذ برخی راهکارها میتوان شدت اصابت نوسان قیمت بنزین به دخل و خرج خانواده را به حداقل رساند. از استفاده غیرضرور از اتومبیل شخصی خود خودداری کنید و مسافتهای کوتاه را پیاده بروید. برای رفتن به محل کار نیز میتوان از وسایل نقلیه عمومی استفاده کرد. با همین چند کار ساده، میتوان تا حد خوبی، درآمد خانواده را از فشار افزایش قیمت حاملها مصون داشت.