چین در صدر دریافت‌کنندگان حق اختراع

چین در سالهای اخیر تاکید بسیاری بر تبدیل شدن از «تولیدشده در چین» (Made in China) به «خلقشده در چین» (Created in China) داشته است. بنابراین قوانین مربوط به حق اختراع نقش بسیار پررنگی برای توسعه اقتصادی این کشور در دهههای اخیر بازی کرده است. بهویژه از سال ۱۹۷۰که چین اقدام به اتخاذ سیاست دربهای باز کرد و اصلاحات اقتصادی را در دستور کار خود قرار داد. به این ترتیب چین در دهههای اخیر به عضویت اکثر معاهدههای بینالمللی در زمینه حقوق مالکیت معنوی درآمده است.  قوانین مدرن مربوط به حقوق مالکیت معنوی از دهه ۱۹۸۰ بنیانگذاری شد و در سالهای بعد دستخوش تغییراتی قرار گرفت. این اصلاحات عامل بسیار مهمی برای توسعه اقتصادی چین هستند و لازمه حضور این کشور در عرصه تجارت بینالمللی محسوب میشوند.  چین با باز کردن درهای کشور به روی سرمایهگذاری خارجی و در نظر گرفتن حقوق مالکیت معنوی، رشد حدود ۹ برابری تولید ناخالص داخلی (GDP) را تجربه کرده است.

با این وجود، همچنان چالشهای جدی پیش روی اقتصاد این کشور است. در سالهای اخیر چین با کمک نیروی کار با مهارت کم و صنایع نیروی کار محور توسعه اقتصادی چین تقویت شده است.  در سال ۲۰۱۴، چین اقدام به راهاندازی دادگاههای تخصصی مربوط به قوانین مالکیت معنوی در پکن، شانگهای و گوانژو کرد. همچنین در سال ۲۰۱۶، چین برای چهارمین بار اصلاحاتی را در قوانین مربوط به حقوق مالکیت معنوی ایجاد کرد از جمله این اقدامات افزایش جریمهها تا ۷۲۷ هزار دلار آمریکا بود. در سالهای اخیر شاهد اقدامات جدی از سوی نهادهای قانونی این کشور بودهایم. علاوه بر فشارهای بینالمللی به دلیل فعالیت گسترده شرکتهای خارجی در فضای اقتصادی این کشور، شرکتهای داخلی نیز متقاضی جدی قوانین مالکیت معنوی بودند. آمارهای منتشرشده از سوی سازمان جهانی حقوق مالکیت معنوی (WIPO) در سال ۲۰۱۷، نشان داد که چین در صدر نوآوری در جهان قرار گرفته است. طبق آمارهای منتشرشده دفتر ملی حقوق مالکیت چین (SIPO) در سال ۲۰۱۷ دریافتکننده بیشترین میزان درخواست حق ثبت، به میزان ۳/ ۱ میلیون را دریافت کرد که این میزان بیش از مجموع حق اختراعهای ثبت شده در آمریکا، ژاپن، جمهوری کره و دفتر ثبت اختراع اروپا (EPO) بود.

مخترعان چینی در سال ۲۰۱۷ موفق به دریافت ۱۱ هزار و ۲۴۱ حق اختراع آمریکا شدند که رشد ۲۸ درصدی را از سال ۲۰۱۶ نشان میدهد و چین را پس از آمریکا، ژاپن، کره و آلمان در میان ۵ کشور با بیشترین میزان حق اختراع ثبت شده در آمریکا قرار داد. حق اختراعها هم توسط شرکتهای بزرگ و باسابقه این کشور و هم از سوی start-upهای چینی که بیشتر در زمینه الکترونیکی فعالیت میکنند، دریافت شده است. با دریافت حق اختراع از سوی آمریکا، علاوه بر دریافت حمایت از اختراع ثبتشده، شرکتها قادر هستند کالاهای خود را وارد بزرگترین بازار رقابتی دنیا، آمریکا کنند.  حرکت تدریجی چین از سرقت ایدهها و نوآوریها به سمت نوآوری و خلق ایدههای جدید همانند الگویی است که پیشتر کشورهای غربی و سایر کشورهای آسیایی از جمله ژاپن و کره جنوبی آن را طی کردهاند.

در سالهای توسعه اقتصاد صنعتی در آمریکا و اروپا در قرن ۱۸ و ۱۹ شاهد سرقت ایدههای تکنولوژی و کپی کردن صنایع و نقض گسترده قوانین مربوط به حقوق مالکیت معنوی بدون درنظر گرفتن عواقب آن بودیم. بیش از ۱۰۰ سال به طول انجامید تا رفتار این کشورها نسبت به قوانین مربوط به حقوق مالکیت معنوی تغییر کند.  بنابراین در سالهای اخیر هر شرکتی که قصد توسعه محصولات خود و ورود آن به بازارهای رقابتی دنیا را دارد باید ابتدا چین را در نظر بگیرد. روند کنونی چین نشان میدهد که این کشور در حال تبدیل شدن به یکی از قطبهای مهم برای تولید ایده در کالاها و خدمات است.