سیاست‌های گازی ایران و مانع تراشی‌های آمریکا

علی اصغر زرگر درباره اجرای خط لوله تاپی و تاثیر آن بر صادرات گاز ایران، اظهار داشت: ایران جمعیت 80میلیونی دارد و هنوز خیلی از شهرها گازرسانی نشده، شبکهها باید مویرگی اضافه شوند، در داخل یکی از بزرگترین مصرفکنندگان گاز هستیم و باید مصارف خانگی و صنعتی را تامین کنیم، ما کشور در حال توسعه هستیم و روزبهروز هم بر مصرف گازمان افزوده میشود، سرانه مصرفمان بیش از دیگر کشورهاست، بنابراین بخشی از گاز به مصرف داخلی میرسد. او افزود: ما صادرکننده گاز به ترکیه هستیم و از آنجا میتوانیم به غرب برویم، از عراق به سوریه گاز انتقال دهیم و یا بهصورت فشرده و با کشتیها و مخازن  یا ال ان جی صادر کنیم، در دنیا تقاضا برای مصرف گاز خیلی بالاست، یعنی ما هر چه را که بتوانیم از پارس جنوبی یا دیگر بخشها تولید کنیم، باز هم مشتری داریم، ضمن اینکه سواپ را هم میتوانیم فعال کنیم، بنابراین اجراشدن تاپی در کوتاهمدت نمیتواند تاثیری داشته باشد.کارشناس اقتصاد سیاسی تصریح کرد: خط لوله گاز قرار بود از ایران به پاکستان برود، ولی آمریکا سعی کرد که از سهامداری ایران جلوگیری کند و گاز از ماورای خزر به شبه قاره هند صادر شود. او تاکید کرد: اگر مسائل امنیتی و روابط هند و پاکستان حل شود با این سرمایهگذاری که هندیها در چابهار انجام میدهند موازنهای برقرار میشود که بعدا میتوان از این مسیر برای صادرت گاز استفاده کرد. زرگر ادامه داد: با توجه به عوامل مختلف و تقاضایی که برای گاز در دنیا وجود دارد و همچنین مصرف روزافزون این منبع انرژی در دنیا ما میتوانیم پاسخگو و تامینکننده باشیم.

پتروشیمی منبعی برای درآمدزایی

او با بیان اینکه خط لوله تاپی در کمتر از یک دهه تاثیر آنچنانی روی فروش گاز و مشتریان بالقوه ایران ندارد، گفت: علاوه بر این ما بیش از 50 کارخانه پتروشیمی داریم که بخشی از آن در برخی مواقع کمبود گاز دارند. اگر گاز آنها را فراهم کنیم که ارزش افزوده ایجاد شود و مواد پتروشیمی را با قیمت بالاتری بفروشیم در کوتاهمدت عدم صادرات تاثیری روی مسائل گازی ایران ندارد.

مصرف داخلی باعث شده فروشنده مطمئنی نباشیم

این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: البته باید در نظر داشت که ایران تاکنون در طرحهای گازی تا حدی عقب بوده و نتوانسته از سهم خودش آنگونه که باید بهرهبرداری کند، ما ارائهدهنده خوبی نبودهایم و نتوانستیم گاز مورد نیاز حتی ترکیه و کشورهای همجوار را به اندازه کافی تامین کنیم، زیرا مصرف فزاینده داخلی جلوگیری کرده که فروشنده مطمئن باشیم، اگر ما در درازمدت بتوانیم بهطور مطمئن گاز مورد نیاز کشورها را تامین کنیم و قراردادهای بلندمدت بسته شود، مشتریانی که اکنون از ترکمنستان گاز خریداری میکنند،  از ما هم دریافت میکنند. او یادآور شد: موضوع خط لوله صادرات گاز به پاکستان از مسیر ایران 10 سال است که در جریان است، یک زمانی اختلاف هند و پاکستان و زمانی دیپلماسی آمریکا مانع اجرا شده، زمانی هند مشارکت نکرده و زمانی هم پاکستان جدی نگرفته، ضمن اینکه عوامل بینالمللی هم باعث شده دیپلماسی ما آنگونه که باید نتواند کارآمد باشد.

آنچه ایران را از مشتری شرقی باز نگه داشت

زرگر بیان کرد: برخی عوامل داخلی هم ما را در اجرای پروژههای نفتی درگیر کرده و اجازه نداده در پروژههای بینالمللی شرکت کنیم، بنابراین ابتدا باید راهکاری برای برونرفت از انزوا در سطح بینالمللی و حل مشکلات با داخلیها پیدا کنیم. او افزود: هند سالانه 17درصد افزایش نیاز به انرژی دارد و چین هم روزبهروز بر مصرف خود میافزاید بنابراین اینگونه نیست که ما بازار کافی نداشته باشیم، اما موضوع این است که از فرصتها آنگونه که باید و شاید استفاده نکردیم.  این کارشناس نفتی با بیان اینکه سایه آمریکا بر سر اجرایی شدن خط لوله تاپی دیده میشود، گفت: شکی نیست که آمریکا صرفا به خاطر مسائل تروریسم نبوده که به ارتش پاکستان اعلام کرده کمکها را قطع میکنیم، خیلی مسائل دیگر بوده، شاید به این دلیل هم بوده که پاکستان بنای همکاری گازی با ایران نداشته باشد، البته رقابت هند و پاکستان بر سر سرمایهگذاری هندیها در بندر گواتر که چینیها نیز بهدنبال آن بودهاند را هم نباید نادیده گرفت. او اظهار داشت: این امکان هم وجود دارد که پاکستان تصور کرده  منطقه بلوچستان برای عبور خط لوله گاز امن نیست و ترجیح دادند که از بخشهای شمالی گاز دریافت کنند در حالی که آنجا هم هموار نبوده و بهلحاظ اقتصادی به صرفه نیست، ولی گاهی سیاستمداران برخی هزینهها را هر چند سنگین تقبل میکنند.

ترجیح پذیرش ریسک ناامنی

او درباره امن نبودن افغانستان برای عبور خط لوله نیز بیان کرد: در این رابطه کشورها از اهرمهایی استفاده میکنند مثلا میتوانند از اهرم خرید طالبان استفاده کنند همانگونه که در تاریخ ایران هم شاهد بودیم زمانی که انگلیسیها به منابع نفتی ایران دسترسی پیدا کردند سهدرصد از منابع یک شرکت نفتی را به ایل بختیاری دادند و آنها هم قول محافظت دادند. این کارشناس اقتصاد سیاسی گفت: بهنظر نمیرسد در کوتاهمدت امنیت در افغانستان برقرار شود، اما در عین حال سیاسیون هزینهها را پذیرفتهاند و گاز را از ترکمنستان به سمت جنوب میبرند.