پایان دوران طلایی تجدیدپذیرها؟

برخی میگویند تجدیدپذیرها یک تهدید اگزیستانسیالیستی نیستند و بر این باورند که به دلیل هزینههای بالا و یارانههای دولتی ضروری، ممکن است تا سال ۲۰۴۰ تنها سهم اندکی داشته باشند. از سوی دیگر، دیگران بر این باورند که هزینهها به سرعت رو به کاهش است و ممکن است تجدیدپذیرها سهم قابل توجهی در تولید برق پیدا کرده و نه تنها زغال سنگ بلکه گاز طبیعی را نیز از این نظر کنار بزنند.

این حقیقت هم وجود دارد که اوضاع به دلیل پیشرفتهای فناوری، به سرعت در حال تغییر است. هزینه سر به سر منابع انرژی تجدیدپذیر مختلف به میزان قابل توجهی کاهش یافته و انرژی خورشیدی و بادی پیشتاز هستند. ظرفیت نیروی بادی جهانی از ۹۳ گیگاوات در سال ۲۰۰۷ به ۵۴۰ گیگاوات در پایان سال ۲۰۱۷ رسید. در این بین، ظرفیت خورشیدی از ۱۰۰ گیگاوات در سال ۲۰۱۲ به ۴۰۵ گیگاوات در سال ۲۰۱۷ رسید که افزایش چهار برابری داشته است. فوتوولتائیک خورشیدی حتی از ظرفیت انرژی هستهای (۴۰۳ گیگاوات در سال ۲۰۱۷) فراتر رفت.

نقش تجدیدپذیرها در سبد انرژی اندک است، اما به سرعت رشد میکند و ظرف چند دهه آینده احتمالا رقیب سختی برای نفت و گاز خواهد بود. مطمئنا منابعی که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه بوده، به راحتی دسترس پذیر و دوستدار محیط زیست هستند، تا سال ۲۰۴۰ راهشان را به صدر منابع انرژی خواهند گشود.

عملکرد مثبت ظرفیت تجدیدپذیر

در گذشته هزینه بالای تولید انرژی تجدیدپذیر، سرمایهگذاری در این بخش را محدود کرده بود. با اینهمه به دلیل پیشرفتهای فناوری، کاهش هزینه مجاز برق برای انرژی خورشیدی فوتوولتائیک و بادی رقابت پذیری این منابع را در برابر فناوریهای تولید نیروی شناخته شده مانند زغال سنگ و گاز طبیعی افزایش داده است. در سال ۲۰۱۷ متوسط هزینه مجاز تولید برق آمریکا بدون یارانه برای فوتوولتائیک ۵۴ دلار به ازای هر مگاوات ساعت بود در حالیکه برای انرژی بادی فراساحلی ۵۱ دلار، تولید نیروی گازسوز ۴۹ دلار، زغال سنگ ۶۶ دلار و هسته ای ۱۷۴ دلار بود. روند کاهش مداوم هزینههای انرژی تجدیدپذیر به افزایش ظرفیت و سرمایهگذاری منجر شد.

در سال ۲۰۱۷ حدود ۲۶۰ گیگاوات ظرفیت تولید نیرو افزوده شد. صنعت تجدیدپذیر ۲۸۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ سرمایهگذاری کرد و ۹۸ گیگاوات خورشیدی و ۵۲ گیگاوات بادی اضافه کرد. هر دو مجموعا ۵۸ درصد در مقایسه با ۲۸ درصد گاز (۳۸ گیگاوات) و زغال سنگ (۳۵ گیگاوات) اضافه کردند. هیدرو و هسته ای نیز به ترتیب ۱۹ و ۱۱ گیگاوات اضافه کردند.

مشکل ذاتی

با وجود کاهش هزینه مجاز تولید برق، مشکل واقعی تجدیدپذیرها این است که زمانی که هوا آفتابی نیست و بادی نمی وزد، چه اتفاقی میافتد. ماهیت متناوب جریان برق از منابع خورشیدی یا بادی همچنان یک مشکل مانده است. بنابراین انرژی تجدیدپذیر برای تامین هر گونه کمبود یا پیک تقاضا همچنان به شبکه متکی است.

تسلا بزرگترین باطری لیتیوم یونی جهان را در دسامبر سال ۲۰۱۷ در "استرالیای جنوبی" نصب کرد که مانع از وقوع رویداد ناخوشایندی می شود که در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد و کل این ایالت به خاموشی فرو رفت. افت قابل توجه قیمت باطری و سایر تدابیر کاهش هزینه به بخش تجدیدپذیر کمک خواهد کرد مستقل از یارانههای دولتی و بدون تکیه بر حمایت شبکه، رشد کند.

دورنمای روشن برای تجدیدپذیرها

برتری سوختهای فسیلی که در سال ۲۰۱۷ حدود ۸۵ درصد از مجموع سبد انرژی را تشکیل دادند به نظر میرسد از سوی دو مدعی به چالش کشیده خواهد شد: نفوذ خودروهای برقی و منابع انرژی تجدیدپذیر. این دو با تغییر اذهان عمومی که به میزان فزاینده نگران انتشار گازهای گلخانه ای و محیط زیست است، حمایت یافتهاند. چند دهه آینده برای بخشهای نفت، زغال سنگ و گاز طبیعی به خصوص در بخشهای حمل و نقل و نیرو چالش برانگیز خواهد بود. زغال سنگ در حال حاضر رو به افول است و گاز طبیعی در نوبت بعدی قرار دارد.

طبق مطالعات بلومبرگ نیو انرژی فاینانس، انرژی بادی و خورشیدی تا سال ۲۰۴۰ سهم بزرگی از ظرفیت نصب شده جهانی را در مقایسه با سال ۲۰۱۶ بدست خواهند آورد. سهم هر دو از ۱۲ درصد در سال ۲۰۱۶ به ۴۶ درصد در سال ۲۰۴۰ افزایش خواهد یافت در حالی که انتظار می رود نقش سوختهای فسیلی در تولید نیرو کوچک شود.

ما مطمئنا نمیتوانیم استفاده از سوختهای فسیلی را در زندگی روزمره حذف کنیم و بخش یکپارچه ای از زندگی ما برای مدت طولانی خواهد بود. با اینهمه دوران طلایی انرژیهای تجدیدپذیر نزدیک است زیرا هزینه آنها نسبت به سوختهای فسیلی رو به کاهش است و این تحول، کیفیت زندگی بسیاری از بخشهای جامعه را بهبود خواهد بخشید.